Μακάβριοι αριθμοί στη γη των κεκοιμημένων

Τα τροχαία δυστυχήματα σημαίνουν για την Ελλάδα μια φονική μεγα-πυρκαγιά σαν αυτή στο Μάτι κάθε 45 ημέρες.

ΙΩΑΝΝΗΣ Π.Α. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ*
Περίπου 120.000 άνθρωποι πεθαίνουν στην Ελλάδα κάθε χρόνο. Κάθε τρεις μέρες μια χιλιάδα νεκροί, μύριοι κάθε μήνα. Μια Κάθοδος των Μυρίων στον Αχέροντα, μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει. Η ελληνική μυριάδα είναι μάλιστα μόνο μία από τις 450 μυριάδες που επιβιβάζονται στις μαύρες γόνδολες ταυτόχρονα: 14 θάνατοι την ώρα στην επικράτεια, 105 θάνατοι το λεπτό στον πλανήτη.

Φυσικά εθελοτυφλούμε στην ακατάπαυστη θανατερή συρροή. Η ατέλειωτη πομπή περνάει με ψόφιο ήχο παρακάμπτοντας το οπτικό και ψυχολογικό μας πεδίο. Η κάθε αναχώρηση από τα εγκόσμια σκαρώνεται σε περιορισμένο ιδιωτικό χώρο, ένα οικοπεδάκι ζωής που οι περισσότεροι άλλοι αγνοούν αν υπάρχει ακόμα ή ήδη απαλλοτριώθηκε. Μέσα στον αδιάφορο κουρνιαχτό που ονομάζεται ευφημιστικά «κοινωνία», ο νεκρός έχει του χεριού του μόνο λίγους ανθρώπους να ταλανίσει με μνήμες, να πασπατέψει με απώλεια, να γρατζουνίσει με οδύνη. Μονάχα τους δικούς του μυεί στο μοναδικό σίγουρο που επιστέφει κάθε βίο. Διαθέτει λίγους που ενδιαφέρονται – κάποτε κανέναν, αν καταλήξει στους αζήτητους του νεκροτομείου. Ο θάνατος των περισσότερων δεν γίνεται δημόσιος. Κι όταν γίνεται δημόσιος, συνήθως είναι ένας ο περιφερόμενος σαν Επιτάφιος ή Καρνάβαλος. Κάποιος που διακρίθηκε ή διασύρθηκε (συνήθως, δυστυχώς, το δεύτερο) στην ατσούμπαλη δημοσιότητα όσο ζούσε.

Οι θάνατοι όμως σχεδόν 100 ανθρώπων από ασφυξία και απανθράκωση στο Μάτι έγιναν μαζικά δημόσιοι. Αγκαλιάστηκαν οι πεθαμένοι, δυσκολεύεσαι να τους ξεκολλήσεις, δεν απαγκιστρώνονται εύκολα. Φταίει το ξαφνικό, η αίσθηση του μαζικά αδικοχαμένου, η αποτυχία της ανύπαρκτης πρόληψης, το παράλογο; Φταίει το φαντασμαγορικό οπτικοακουστικό υλικό, τα παρατεταμένα πυρά τηλεσταθμών; Φταίνε όλων των κομμάτων οι κομματάνθρωποι που μουντζουρώθηκαν με κάρβουνα δηλώσεων, που φάγανε καμένη σάρκα προσδοκώντας ανάστασιν ψήφων και ζωήν αιώνιον εξουσίας; Ανεξάρτητα απ’ το τι φταίει, άραγε μπορούν οι άδικοι νεκροί να μας ξυπνήσουν από ύπνο δεκαετιών κι εκατονταετιών, ύπνο βαθύ, αδελφό του θανάτου; Αρκεί μία εκατόμβη; Με πόσες τέτοιες καταστροφές θα λέγαμε «αρκετά»; Με πόσα ολοκαυτώματα θα ξυπνάγαμε οι ζωντανοί κεκοιμημένοι; Με δύο, με πέντε, με εκατό;

Αν φταίει το ξαφνικό, εκατοντάδες ολοκαυτώματα συμβαίνουν τριγύρω – τα παίρνουμε είδηση; Τα τροχαία ατυχήματα σημαίνουν για την Ελλάδα μια φονική μεγα-πυρκαγιά σαν αυτή στο Μάτι κάθε 45 μέρες. Παρά τη σχετική μείωση λόγω καλύτερου οδικού δικτύου και λιγότερων χιλιομέτρων κίνησης λόγω κρίσης, οι εκατόμβες συνεχίζονται, με αιτία στο ένα τρίτο των θανάτων τη χρήση αλκοόλ.

Αν φταίει η αίσθηση του μαζικά αδικοχαμένου, τα ιατρικά λάθη σημαίνουν για την Ελλάδα μια φονική μεγα-πυρκαγιά σαν αυτή στο Μάτι να επαναλαμβάνεται κάθε τρεις μέρες. Εκεί όμως εμείς, να παρατάσσουμε αμέτρητους γιατρούς, μισο-εκπαιδευμένους σε κομματικά λεηλατημένα πανεπιστήμια της τρομάρας και σε ενδεή νοσοκομεία, εξουθενωμένους σε μια ζούγκλα δημόσιας και ιδιωτικής ιατρικής. Σχεδόν 100.000 γιατροί που πρέπει είτε να μεταναστεύσουν είτε να ζήσουν κάνοντας παραπανίσια, αχρείαστη ιατρική, βλαβερή στην υγεία.

Αν φταίει η αποτυχία της ανύπαρκτης πρόληψης, δεκάδες χιλιάδες ολοκαυτώματα συμβαίνουν τριγύρω, τα παίρνουμε είδηση; Το κάπνισμα σημαίνει για την Ελλάδα μια φονική μεγα-πυρκαγιά σαν αυτή στο Μάτι να επαναλαμβάνεται κάθε 36 ώρες. Ενας στους πέντε Ελληνες πεθαίνει επειδή καπνίζει. Το θυμόμαστε, όταν η φωτεινή Ρίκα Βαγιάνη φεύγει από καρκίνο του πνεύμονα στα 56. Το θυμόμαστε για λίγο όταν σκάει δίπλα μας. Ενώ συνεχίζουν ανέμελοι, διαχρονικά αγκαλιασμένοι με την καπνοβιομηχανία, αριστεροί, δεξιοί κι αταυτοποίητοι πολιτικοί της εξυπηρέτησης. Ανίκανοι να εφαρμόσουν πράγματα στοιχειώδη, γνωστά και αποτελεσματικά. Ανίκανοι (ή μάλλον συνειδητά αρνούμενοι) να εφαρμόσουν τους νόμους.

Οταν μας προσεγγίζουν ένας ένας, θάβονται εύκολα οι νεκροί, όσοι πολλοί κι αν είναι. Οι στατιστικές φαίνονται απρόσωπες, διαβάζονται σαν καλοκαιρινό μαγκαζίνο, δεν μας αφορούν. Ελλάδα: κάθε χρόνο 750 νεκροί από τροχαία, πάνω από 10.000 νεκροί από ιατρικά λάθη (ανεπισήμως, καθώς δεν τους μετράμε επίσημα), κάπου 24.000 νεκροί από το κάπνισμα. Δώσε όσα νούμερα θέλεις, νούμερα είναι, τι μας νοιάζει, εμείς να ’μαστε καλά. Να ’μαστε καλά να πίνουμε και να πατάμε γκάζι, να γίνει το παιδί μας γιατρός με το καλό, να φουμάρει φτασμένος μπροστά στους ασθενείς του, να ματσώσει φακελάκια, να χτίσει το πολυτελές αυθαίρετο, να έχουμε κάποιον στα πράγματα, κάποιον αριστερο-δεξιο-αταυτοποίητο πολιτικό να μας εξυπηρετεί. Ξέρεις, κάποιον αρκετά ανίκανο, τέλος πάντων. Τον πιο ανίκανο, κατά προτίμηση.

Και πού ’σαι, μακάβριε στατιστικολόγε. Θα ξεχάσουμε, μόλις πάρουμε μερικά μετάλλια στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα σαν τη Λευκορωσία. Μόλις σκοράρουν μερικά τέρματα οι ποδοσφαιρικές μας ομάδες, θα ξέρουμε ξανά πως όλα ευδοκιμούν στη χώρα. Ακούς, πανάθλιε; Ουφ, γκολ, χρυσά και χάλκινα, συγχαρητήρια των πολιτικών για εθνική υπερηφάνεια – ένα αλεξιθάνατο τουρλού διαγράφει τη μνήμη.

Αν φταίει το παράλογο, ολοκαυτώματα σωμάτων και ψυχών γίνονται κάθε στιγμή, αδιάκοπα, 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, επτά μέρες την εβδομάδα. Δεν είναι ο θάνατος παράλογος. Είναι η ζωή παράλογη, κράμα τύχης και επιλογών. Και δεν είναι παράλογη η τύχη, όχι. Απλώς τη δουλειά της κάνει η τύχη και την κάνει καλά: τυχαία.

Αυτές που είναι παράλογες, συνειδητές και ασυνείδητες είναι οι επιλογές μας.

* Ο κ. Ιωάννης Π.Α. Ιωαννίδης είναι καθηγητής στην Ιατρική Σχολή και στη Σχολή Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Stanford των ΗΠΑ. Το τελευταίο του βιβλίο, «Μετά τα αφύσικα», δημοσιεύθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κέδρος.

kathimerini.gr