Στεφάνι ανεκτίμητης αξίας με αριστοκρατική καταγωγή

Στεφάνι ανεκτίμητης αξίας με αριστοκρατική καταγωγή – Στους απογόνους της δυναστείας του Φιλίππου ή στον Δία της Δωδώνης παραπέμπει το χρυσό στεφάνι με 20 φύλλα βελανιδιάς, εύρημα σπάνιο και ανεκτίμητης αξίας, που επιχείρησαν να πουλήσουν αρχαιοκάπηλοι -οι οποίοι συνελήφθησαν στα Γιάννενα- αντί του ποσού των 750.000 ευρώ.

Οι αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, που εξέτασαν το στεφάνι και το αναμένουν στην Εφορεία αύριο, για να το μελετήσουν διεξοδικά, υποστηρίζουν ότι ανήκε σε αριστοκράτη ή γόνο αριστοκρατικής οικογένειας και χρονολογείται στους ελληνιστικούς χρόνους, πιο συγκεκριμένα στο τέλος του 4ου ή στον 3ο π.Χ. αιώνα.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις τους, πρόκειται για ακέραιο, χρυσό στεφάνι, με 20 σφυρήλατα φύλλα βελανιδιάς, που αναπαράγει ένα κλαδί βελανιδιάς. Το κούμπωμά του είναι «ηράκλειον άμμα», με την τεχνική της συρματερής, ο γνωστός από την αρχαιότητα κόμπος του Ηρακλή.

Η αξία του είναι ανεκτίμητη και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι προέρχεται από τη Βόρεια Ελλάδα. Ίσως από τυμβωρυχία ή κλοπή, αν και το τελευταίο σενάριο απομακρύνεται, καθώς θα είχε ήδη αποκαλυφθεί.

Το στεφάνι βελανιδιάς συνδέεται με τον βασιλιά της Μακεδονίας, Φίλιππο Β΄, καθώς το χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στη λάρνακα στους βασιλικούς τάφους των Αιγών ήταν φτιαγμένο από κλαδιά βελανιδιάς. Ηταν μια ιδιαίτερα πολυδαίδαλη κατασκευή, ένα πραγματικό επίτευγμα της τέχνης ενός σπουδαίου χρυσοχόου, το όνομα του οποίου δεν σώθηκε.
Ανώνυμος τεχνίτης

Είχε 313 φύλλα και 68 βελανίδια, με σωζόμενο βάρος 717 γραμμάρια και αρχικό οπωσδήποτε μεγαλύτερο, είναι το βαρύτερο χρυσό στεφάνι που σώθηκε. Και όπως εύστοχα ανέφερε ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος, «ίσως η λάμψη του χρυσού μας εμποδίζει να εκτιμήσουμε ακριβοδίκαια την έξοχη επεξεργασία του τεχνίτη, που αποδίδει με πολλή σοφία και ευαισθησία, όχι μονάχα την εξωτερική μορφή των φύλλων και των καρπών, αλλά και την ουσιαστική τους υπόσταση».

Το κλαδί βελανιδιάς παραπέμπει όμως και στον Δία της Δωδώνης, καθώς, όπως είναι γνωστό, η βελανιδιά υπήρχε στο κέντρο του ιερού στο μαντείο.

Σύμφωνα με έναν μύθο ο Δίας κατοικούσε στις ρίζες του δέντρου, οι πιστοί έγραφαν το ερώτημά τους σε ελάσματα και οι ιερείς ερμήνευαν τα μηνύματα που έστελνε ο θεός, από το θρόισμα των φύλλων, από το κελάρυσμα των πουλιών και από τους χάλκινους λέβητες που υπήρχαν τριγύρω και έδιναν χρησμό.

Μεγάλο ζητούμενο τώρα για τους αρχαιολόγους είναι το πού βρέθηκε το χρυσό στεφάνι. Αρχικά οι τρεις συλληφθέντες, ένας Αρμένιος από την Κομοτηνή και δύο Θεσσαλονικείς, υποστήριξαν ότι το αντικείμενο είναι «ψεύτικο» και έκαναν? πλάκα, στη συνέχεια όμως σφράγισαν το στόμα τους.

Αν, όπως εκτιμάται, είναι προϊόν λαθρανασκαφής και το στεφάνι ήταν κτέρισμα που συνόδευε τον νεκρό, πρέπει να βρεθεί πού έγινε η λαθρανασκαφή και αυτό θα ανεβάσει ακόμη περισσότερο την αρχαιολογική του αξία.

Δεν αφορούσε πάντως έναν οποιονδήποτε νεκρό, αλλά κάποιο εξέχον μέλος ή γόνο αριστοκρατικής οικογένειας, που στη διάρκεια της ζωής του, το φορούσε κατά τη συμμετοχή του στα συμπόσια.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ