Πώς κατάφερε ο πλουσιότερος άνθρωπος στη σύγχρονη ιστορία να δημιουργήσει από το μηδέν μια δυναστεία

Η ζωή και η δράση του Τζον Ντάβισον Ροκφέλερ

Αν ζούσε σήμερα και ήταν στο πικ των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων υπολογίζεται ότι θα είχε μια περιουσία που θα ξεπερνούσε τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια. Ποσό που είναι δύσκολο ακόμη κι όταν το ακούς να συλλάβεις πόσο μεγάλο είναι. Με μια τέτοια περιουσία δεν είναι τυχαίο που ο Τζον Ντάβισον Ροκφέλερ θεωρείται ο πλουσιότερος άνθρωπος της σύγχρονης ιστορίας.

Ο Αμερικανός επιχειρηματίας και τραπεζίτης είχε να διηγηθεί μια πολυτάραχη ζωή που μπορεί να ξεκίνησε μέσα από τη φτώχεια αλλά κατέληξε... στον μαύρο χρυσό. Ο πιο πλούσιος Αμερικανός κατάφερε να δημιουργήσει κυριολεκτικά από το μηδέν μια δυναστεία και σίγουρα σε αυτό καταλυτικό ρόλο έπαιξε το οικογενειακό του περιβάλλον και κυρίως ο πατέρας του. Μπορεί να μην είχε το κεφάλαιο για να υποστηρίξει τα μεγαλεπίβολα όνειρα του γιου του αλλά σίγουρα είχε τα επιχειρηματικά και τα γονίδια εξουσίας που καθόρισαν την πορεία του παιδιού του.

Ο Ροκφέλερ ήταν το δεύτερο από τα έξι παιδιά μιας φτωχής οικογένειας στη Νέα Υόρκη. Γεννήθηκε το καλοκαίρι 1839 και μπήκε από νωρίς στον εργασιακό βίο καθώς το απαιτούσαν οι ανάγκες της οικογένειας. Ο πατέρας του (μισός Άγγλος και μισός Γερμανός), Γουίλιαμ Έιβερι (Μπιλ) Ροκφέλερ ήταν κατά βάση ξυλοκόπος αλλά και καλλιτέχνης. Του άρεσε να συστήνεται και ως «βοτανολόγος» και να πουλάει διάφορα... ματζούνια και ελιξίρια όπως τα αποκαλούσε. Γενικώς ήταν ένα ελεύθερο πνεύμα και όχι φανατικός της ηθικής μιας και του άρεσε να ζει άτακτα και στην επαγγελματική και στην προσωπική του ζωή. Η πιο γνωστή σχέση του ήταν με την οικονόμο του, Νάνσι Μπράουν με την οποία μάλιστα είχε αποκτήσει και μια κόρη.

Τα υπόλοιπα μισά γονίδια ο Ροκφέλερ τα πήρε από την σκωτο-ιρλανδικής καταγωγής μητέρα του, Ελίζα Ντάβισον. Πιο ήρεμη και συγκροτημένη προσωπικότητα. Αν και γνώριζε τις ατασθαλίες του συζύγου της, τον δεχόταν πάντα πίσω για να κρατήσει την οικογένεια ενωμένη. Αυτή ήταν που του δίδαξε το μότο «η σκόπιμη σπατάλη δημιουργεί απεγνωσμένη επιθυμία». Ήταν σκληρή όσον αφορά τη σπατάλη και την οικονομία του σπιτιού ενώ ο πατέρας τους εξαπατούσε ακόμη και τα ίδια του τα παιδιά για να τα διδάξει τη σκληρότητα του κόσμου και πόσο έτοιμη πρέπει να είναι σε κάθε στραβοπάτημα ή απειλή.

Ο πλουσιότερος άνθρωπος της σύγχρονης ιστορίας δεν ξεκίνησε έχοντας μια περιουσία στην πλάτη του αλλά έβγαλε τα πρώτα του λεφτά ταΐζοντας γαλοπούλες και πουλώντας πατάτες. Γρήγορα ξέφυγε, όμως, από το νόμιμο μοντέλο της οικονομίας και άρχισε να δανείζει με τα χρήματα που έβγαζε μικροποσά στους γείτονές του (με κάποιο μικρό τόκο βέβαια). Το νεαρό αγόρι της πολύτεκνης οικογένειας έμελλε να γίνει τα επόμενα χρόνια ο ιδρυτής μιας δυναστείας τεσσάρων γενεών και ιδρυτής της Standard Oil. Της εταιρείας που για χρόνια είχε το απόλυτο μονοπώλιο στο εμπόριο υγρών καυσίμων και τα διυλιστήρια των ΗΠΑ από το 1880 έως το 1911. Και αυτό ήταν μόνο ένα μέρος από τα έσοδά του. Ο τραπεζίτης και μέτοχος, αποτέλεσε το δυνατό χαρτί στις αγορές του σιδηρομεταλλεύματος και των μεταφορών.

Πριν φτάσει, βέβαια, στην κορυφή, δούλεψε ως λογιστής σε μικρές επιχειρήσεις και μάζευε το κεφάλαιο που απαιτούταν για να ιδρύσει το 1863 το πρώτο διυλιστήριο πετρελαίου στο Κλίβελαντ. Μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια η Standard Oil, ήταν γεγονός και άρχισε να γιγαντώνεται. Πράγμα που έφερε πολλά χρήματα ως έσοδα αλλά ταυτόχρονα και ανταγωνισμό και καταγγελίες από τους μετόχους της. Πράγμα... ελαφρώς ασήμαντο για τον ίδιο καθώς είχε καταφέρει σε λίγα χρόνια να κάνει την εταιρεία να έχει σε ρευστό περισσότερα από 40 εκατομμύρια δολάρια. Όπως είναι φυσικό οι επενδύσεις του τραπεζίτη πλέον, είχαν επεκταθεί σε διάφορους τομείς από τους οποίους έβλεπε τα έσοδα του κυριολεκτικά να... γεννάνε και να πολλαπλασιάζονται. Κατάφερε να γίνει κοντά στα πενήντα τους ο πλουσιότερος άνθρωπος στη σύγχρονη ιστορία με περιουσία περίπου 340 δισεκατομμύρια δολάρια (πάνω από 600 εκ. σημερινά).

Ο φιλάνθρωπος που ήξερε πάντα να κερδίζει και η διάλυση της Standard Oil

Ο Ροκφέλερ ήθελε να φαίνεται φιλάνθρωπος αλλά όπως έδειξαν πολλές καταγγελίες για εκμετάλλευση των εργαζομένων του, ίσως αυτό να ήταν και το πιο εύκολο τρικ για να έχει φοροελαφρύνσεις. Ωστόσο, δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι έγιναν πολλές φιλανθρωπικές δράσεις όποιον κι αν ήταν το κίνητρο.

Στα 70 του χρόνια είδε τον κολοσσό του να διαλύεται καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε, τον Μάιο του 1911, τη διάλυση της εταιρείας σε μικρότερες (για να σπάσει το μονοπώλιο) και υποχρέωση αυτών να λειτουργούν ανεξάρτητα και ανταγωνιστικά η μία προς την άλλη. Συνολικά ιδρύθηκαν 34 εταιρείες. Το ενδιαφέρον του γι αυτό κράτησε δύο μόλις χρόνια μιας και το 1913 αποσύρθηκε από τις επιχειρήσεις του και ίδρυσε, με αρχικό κεφάλαιο 100 εκατομμύρια δολάρια, το ίδρυμα Ροκφέλερ με μοναδικό στόχο «την προαγωγή της ευημερίας της ανθρωπότητας στον πλανήτη».

Ο Ροκφέλερ έφυγε από τη ζωή 2 χρόνια πριν πατήσει τον έναν αιώνα ζωής έχοντας αφήσει πίσω του αμύθητη περιουσία και την φήμη ενός αντικοινωνικού πάμπλουτου ανθρώπου που έκανε σπάνια εμφανίσεις αλλά μιλούσε μόνο μέσα από τις επιχειρήσεις του...

news.gr