Στη Βοτανική, ο Νάρκισσος αποτελεί ιδιαίτερο γένος φυτών της οικογένειας των Αμαρυλλιδοειδών που περιλαμβάνει περί τα 40 είδη. Είναι ο κατ΄ εξοχήν Νάρκισσος των αρχαίων Ελλήνων από το οποίο και κατασκεύαζαν το «ναρκίσσινο μύρο».
Στην Κρήτη τα λέμε μανουσάκια και έχουμε 2-3 από τα 6 συνολικά είδη. Το πλέον κοινό και γνωστό είδος είναι το Narcissus tazetta που σημαίνει Νάρκισσος ο κυπελλοφόρος από το μικρό κίτρινο κύπελλο που σχηματίζει η κορώνα του άνθους τους.
Λόγω του ιδιαίτερου αρωματικού άνθους του συλλέγετε υπερβολικά. Είναι πολυετές βολβώδες και το συναντάμε σε υγρές βραχώδεις τοποθεσίες.
Τα μανουσάκια είναι ποώδη φυτά και μπορούν να φτάσουν μέχρι και τα 40 εκατοστά μήκος. Τα άνθη είναι λευκά και περιτριγυρίζονται από αρκετά λεπτά και μακριά λογχοειδή, σκουρόχρωμα φύλλα που φτάνουν το ίδιο μέγεθος. Όπως και άλλα είδη νάρκισσων, τα μανουσάκια των Κρητικών βουνών έχουν ένα από τα πιο έντονα και πιο αναγνωρίσιμα αρώματα από τα λουλούδια του μεσογειακού χώρου. Είναι επίσης φυτά πολυετή με βολβό και ανθίζουν στις αρχές του χειμώνα αλλά πολλές φορές η ανθοφορία τους διαρκεί μέχρι και τους ανοιξιάτικους μήνες. Σε λίγες περιοχές θα ανακαλύψουμε και τα εντυπωσιακά σε εμφάνιση και μέγεθος διπλομάνουσα. Το άρωμα που έχουν τα μανουσάκια είναι τόσο έντονο που σε κλειστό χώρο μπορεί να προκαλέσει ακόμα και νάρκωση στον άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό στα σπίτια στην Κρήτη παλιότερα την νύχτα που κάποιος πήγαινε να κοιμηθεί έπαιρνε από το δωμάτιο που θα κοιμόταν το βάζο με τα μανουσάκια και το μετακόμιζε σε άλλο δωμάτιο, επειδή γνώριζαν τους κινδύνους που μπορούσαν να προέλθουν από το άρωμά του.
Κάποιες παραδόσεις συνδέουν τα πανέμορφα μανουσάκια με το όνομα Μανούσος που βγήκε από τον βενετσιάνικο όνομα Manuzio (στα λατινικά Manutius). Συνηθισμένο στη βενετοκρατούμενη Κρήτη, το όνομα Μανούσος, παρασυνδέθηκε με το εξίσου συχνό Mανόλης (Εμμανουήλ). Μανώλης είναι το πιο συνηθισμένο ανδρικό όνομα στην Κρήτη που προέρχεται από το Εμμανουήλ, το όνομα του Χριστού. Στο νησί δεν υπάρχει σπίτι χωρίς Μανώλη, το οποίο στα κεντρικά του νησιού ακούγεται Μανιός και πιο δυτικά Μανούσος.
Πράγματι δεν ήταν δυνατόν ο λαός μας να μην συνδέσει με την γέννηση του Χριστού αυτά τα άνθη, που γύρω στα Χριστούγεννα στολίζουν τις πλαγιές των βουνών του τόπου μας σκορπίζοντας παντού την μοσκοβολιά τους. «Θέλει τα μανούσα να μυρίζουν τόσο ωραία γιατί η Παναγία όταν έπλενε τα ρουχαλάκια του Χριστού, τα άπλωνε πάνω στις μανουσές».
Λένε επίσης πως «φύτρωσαν εκεί που η Παναγία έπλυνε το Χριστό ή ότι είναι οι ίδιες οι πάνες του Χριστού».
Για τα χρώματα που έχει το μανουσάκι δηλαδή το άσπρο και το χρώμα του κρόκου, σε διάφορα χωριά της Σητείας όπως στην Τουρλωτή, λένε πως: «Όταν έγινε η σφαγή από τον Ηρώδη για να γλυτώσει ο Χριστός τον πήρε η μάνα του και ο Ιωσήφ και έφυγαν για την Αίγυπτο. Είχαν αυγά φορτωμένα στο σακούλι τους και στο δρόμο έπεσαν. Εκεί που έπεσαν φύτρωσαν τα μανουσάκια και για αυτό έχουνε τα χρώματα του αυγού το άσπρο και του κρόκου».
Το επιστημονικό όνομα που έχει ολόκληρη η οικογένεια των Νάρκισσων το οφείλει σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία σε έναν πολύ όμορφο νέο, τον Νάρκισσο που καμάρωνε για την ομορφιά του. Από εκεί προέρχεται και η λέξη ναρκισσισμός. Ο Νάρκισσος ήταν ένας εξαιρετικά όμορφος νέος. Η μητέρα του, του είχε πει ότι θα παραμείνει έτσι σ΄ όλη του τη ζωή αν δεν δίνει σημασία στην ομορφιά του. Ο Νάρκισσος αποφάσισε να δει την αντανάκλασή του στα νερά μιας πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και πέθανε στις όχθες της πηγής. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, νόμισε πως η αντανάκλαση του ήταν η νύμφη που έμενε εκεί. Πήδησε στο νερό για να την πιάσει και πνίγηκε.
Το λουλούδι νάρκισσος ή μανουσάκι, φύτρωσε σε εκείνο το σημείο.
Μύθοι και Θρύλοι της Κρήτης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου