Οι αρχαιοκαπηλίες ενός Ελληνο-Αρμένη Σουηδο-Νορβηγού πρόξενου, από την Δαμασκό στην Αίγυπτο...

Του Γιώργου Λεκάκη

Αυτό το στολίδι σχεδιάσθηκε για έναν νεκρό.

Στην κοιλιά του σκαραβαίου υπάρχει ένα ξόρκι, από το «Βιβλίο των Νεκρών».

Ο σκαραβαίος περικλείεται από ένα χρυσό πλαίσιο και συνδέεται με μια αλυσίδα από χρυσά δακτυλίδια.

Είναι ένα έργο τέχνης του 1490 - 1436 π.Χ.

Οι διαστάσεις του είναι 8,3 Χ 5,4 Χ 133 εκατ.

Στο πίσω μέρος του κοσμήματος γράφει ότι ανήκε στον Djehoety, στρατηγό του βασιλιά Θούθμωσι Γ΄ / Thutmose III (περ. 1450 π.Χ.). Με άλλα πολύτιμα κοσμήματα, ο σκαραβαίος αυτός ευρέθη στην μούμια του στρατηγού Djehoety.

Αλλά, μετά την ανακάλυψη του τάφου του, στην Σακκάρα / Saqqara της Αιγύπτου, το 1824, αυτά τα νεκρικά αντικείμενα έκαναν… φτερά, και «μοιράστηκαν» σε διάφορα μουσεία, όχι με την θέληση των Αιγυπτίων βεβαίως.

Αυτό το αντικείμενο… ευρέθη στην «συλλογή» ενός Ελληνο-Αρμένιου διπλωμάτη, του Giovanni d'Anastasi και από αυτόν… επήγε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Λάιντεν της Ολλανδίας,

Ο Giovanni Anastasi (Ιωάννης Αναστασίου, 1765-1860) εγεννήθη από μια ελληνοαρμενική οικογένεια από την Δαμασκό. Ο πατέρας του, από την Δαμασκό, επήγε στην Αίγυπτο (περίπου το 1797) και ίδρυσε μια μεγάλη επιχείρηση ως προμηθευτής του γαλλικού στρατού. Αλλά η ήττα του Ναπολέοντος και η απομάκρυνση των γαλλικών στρατευμάτων κατέστρεψαν αυτήν την επιχείρηση… Απέθανε λίγο μετά την πτώχευση…

Ο υιός του ίδρυσε ξανά την επιχείρηση, την ξαναέκανε ακμάζουσα. Αλλά εδραιώθηκε ως πλούσιος έμπορος αρχαιοτήτων (σήμερα θα τους λέγαμε αρχαιοκάπηλους) στην Αλεξάνδρεια. Αγόραζε αντικείμενα απ’ ευθείας από τους κατοίκους της Σακκάρα και των Θηβών. Σημειώστε πως καθ’ όλα αυτά τα χρόνια ήταν επίσημος πολιτικός άνδρας (α λα Cesnola στην Κύπρο), Σουηδό-Νορβηγός γενικός Πρόξενος στην Αίγυπτο (1828-1857), θέση που κατείχε σχεδόν μέχρι τον θάνατό του! Πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 6 Αυγούστου 1860.

Πούλησε μεγάλες συλλογές αρχαιοτήτων:

- Στην ολλανδική κυβέρνηση το 1828, που τώρα ευρίσκονται στο Ολλανδικό Εθνικό Μουσείο Αρχαιοτήτων στο Λάιντεν, με πιο διάσημο τον πάπυρο Ipuwer (Ipuwer Papyrus)! (Ούτως ή άλλως, το όνομά του… «συνδέεται ιδιαίτερα» με μεγάλο αριθμό σημαντικών παπύρων από τις «συλλογές» του, που σήμερα ευρίσκονται μεταξύ Λάιντεν, Λονδίνου και Παρισίων)…

- στο Βρετανικό Μουσείο το 1839, πιο διάσημη είναι η συλλογή «οστράκων του Σινούχ» / «ostracon of Sinuhe», και

- 1.129 αντικείμενα με δημοπρασία στο Παρίσι το 1857.

Κληροδότησε μέρος της... "περιουσίας" του σε σουηδικές... φιλανθρωπικές οργανώσεις! Επίσης μια μεγάλη… σαρκοφάγο στο Μουσείο της Στοκχόλμης.

 

ΠΗΓΕΣ: Γ. Λεκάκης "Αρχαιοκαπηλίες". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.12.2020.

- Dawson, Warren R. «Anastasi, Sallier and Harris and their Papyri», στο JEA 35, σελ. 158-162.

- Egypt Exploration Society (1.1.2004) «Egyptian archaeology: bulletin of the Egypt Exploration Society», The Society. σελ. 34.

- Hildegard Temporini, Wolfgang Haase «Aufstieg und Niedergang der römischen Welt: Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung. Von den Anfängen Roms bis zum Ausgang der Republik», έκδ. προς τιμή των 74 χρόνων από την γέννηση του Joseph Vogt, Walter de Gruyter, σελ. 3401, 1972.

- Garth Fowden «The Egyptian Hermes. A historical approach to the late pagan mind», έκδ. Princeton University Press. p. 168, 1993.

- Parkinson R. B. «Reading ancient egyptian poetry: among other histories», εκδ. Wiley-Blackwell, σελ. 226, 6.2.2009.

- Χρυσικόπουλος Β. Ι. / Vassilis I. Chrysikopoulos «A l’aube de l’égyptologie hellénique et de la constitution des collections égyptiennes: Des nouvelles découvertes sur Giovanni d’Anastasi et Tassos Neroutsos» στο P. Kousoulis, N. Lazaridis (επιμ.) «Proceedings of the Tenth International Congress of Egyptologists», εκδ. Peeters, Leuven, 2013.

arxeion-politismou.gr