Τι σχέση έχει η… βασιλόπιττα, ο άη Βασίλης, η αγία Απολλωνία και η αρχαιοκαπηλία;

Του Γιώργου Λεκάκη

Η αγία Απολλωνία ήταν σε μια ομάδα παρθένων που μαρτύρησαν στην Αλεξάνδρεια, κατά τη διάρκεια μιας τοπικής, το 249 μ.Χ., πριν από την δίωξη του Δεκίου.

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, στα βασανιστήριά της έβγαλαν ή της έσπασαν όλα τα δόντια της! Για τον λόγο αυτό, θεωρείται ως προστάτιδα της οδοντιατρικής, των οδοντιάτρων και εκείνων που πάσχουν από πονόδοντο ή άλλα οδοντικά προβλήματα. Αλλά η κόρη δεν πέθανε απ’ αυτό! Πολύ αργότερα ξανα-συνελήφθη και ενώ θα την έριχναν στην πυρά, αυτή διέφυγε των δεσμωτών της και πήγε μόνη της και έπεσε στην φωτιά. Έτσι πέθανε η Απολλωνία…

Τιμήθηκε από την Αλεξανδρινή χριστιανική Εκκλησία. Με την πάροδο του χρόνου, η εορτή της έγινε δημοφιλής και στην Δύση.

Μια μεταγενέστερη, όμως, αφήγηση (κατά λάθος;) «έφτιαξε» άλλη μια… Απολλωνία, επίσης χριστιανή παρθένο στην Ρώμη, επί Ιουλιανού (του κακώς λεγομένου «Αποστάτη»), η οποία επίσης υπέστη την ίδια… οδοντική μοίρα.

Σύγχυσις!

ΠΗΓΕΣ: επιστολή του Διονυσίου Αλεξανδρείας παρά τω Ευσεβίω (Εκκλ. Ιστ. 6,41). Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα».

Γνωρίζουμε καλά, ότι υπάρχει μια παλαιά ελληνική παράδοση, να κρύβεται ένα νόμισμα στην πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιττα, η οποία λέγεται έτσι επειδή είναι αφιερωμένη και συνδεδεμένη με την ιστορία του άη Βασίλη, του Καππαδόκη, που "έρχεται από την Καισαρεία" (και όχι του καρτούν της Κόκα-Κόλα, που έρχεται από την Λαπωνία, από το… Ροβανιέμι, με έλκηθρα, ταράνδους, κ.ά. διαφημιστικά τρικ)…

Άλλη παράδοση, λέει, πως αυτό το έθιμο ίσως έχει τις ρίζες του στην γιορτή της αγίας Απολλωνίας, από την Αλεξάνδρεια...

Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, λένε, οι οδοντίατροι γιόρταζαν την αγία Απολλωνία, τοποθετώντας ένα νόμισμα σε μια πίττα, κομμάτια από την οποία προσέφεραν στους ασθενείς τους! Αμέριμνοι οι ασθενείς δάγκωναν με λαχτάρα την πίττα και αυτό συχνά οδηγούσε σε… σπασμένα δόντια και νέα πελατεία στους οδοντιάτρους… Με τις ευλογίες, και τις προσευχές πάντα στην αγία Απολλωνία... μεγάλη η χάρη της…

Εάν όμως ίσχυε αυτό που λέει η Nomos, η πίτα δεν θα ελέγετο βασιλόπιττα, αλλά απολλωνόπιττα, ή απατεωνόπιττα…

Πάντως αυτός ο θησαυρός 155 μικρών αρχαίων ελληνικών ασημένιων νομισμάτων ομοιάζει με τα νομίσματα των πιττών, που θα είχαν συγκεντρωθεί για να τοποθετηθούν σε... βασιλόππιττες… μόνο που δεν μπήκαν ποτέ…

Η συλλογή ξεπουλήθηκε από την δημοπρασία νομισμάτων της Nomos Ζυρίχης Ελβετίας (Obolos 14, αρ. 738), για 2.000 ελβετικά φράγκα…

Με το καλό να σας «πέσει» το φλουρί…

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ