Η Νεραϊδοσπηλιά στην Κρήτη που είναι αφιερωμένη στη θεά του τοκετού

 

Στην είσοδο του οικισμού Τσούτσουρα, στη ρίζα του βράχου που βρίσκεται στα δεξιά του δρόμου, πάνω από την αρχαία πόλη της Ινάτου, εντοπίζεται το σπήλαιο της Ειλειθυίας. Θεωρείται από τα σπουδαιότερα λατρευτικά σπήλαια της αρχαιότητας, από τα πρωτογεωμετρικά χρόνια ως και τα πρωτοχριστιανικά (5ος αιώνας). Η είσοδος στο σπήλαιο είναι σφραγισμένη για λόγους ασφαλείας από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

• Ο λατρευτικός χώρος για τη θεά του τοκετού

Το σπήλαιο της Ειλειθυίας ήταν γνωστό στους ντόπιους ως Νεραϊδόσπηλιος. Σήμερα αποτελεί ένα από τα δημοφιλή και μυστηριώδη σπήλαια της Κρήτης, ενώ όπως απέδειξαν οι ανασκαφές υπήρξε τόπος λατρείας από τη Νεολιθική Εποχή. 

Η Ειλειθυία ήταν θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας, κόρη του Δία και της Ήρας. Λατρευόταν από τους Μινωίτες δεκάδες αιώνες πριν το δωδεκάθεο. Ήταν η θεά της γέννησης και των πόνων του τοκετού. Σύμφωνα με την παράδοση, η θεά Ήρα γέννησε την Ειλειθυία μέσα σε αυτό το σπήλαιο.

Η Μυθολογία θέλει την Ειλειθυία να βοηθούσε τις γυναίκες να γεννήσουν και να αντέχουν τους πόνους της γέννας, αλλά και να προκαλούσε το θάνατο στις γυναίκες την ώρα του τοκετού Πριν και μετά την γέννα, οι γυναίκες της προσέφεραν διάφορα αφιερώματα στο σπήλαιο, το οποίο αποτελούσε τον κυριότερο τόπο λατρείας της, για να κερδίσουν την εύνοια της. Η θεά συνδέεται επίσης με οργιαστικές ιδιότητες, χθόνια και υποχθόνια χαρακτηρηστικά, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα του σπηλαίου: ανάγλυφες πλάκες με ιθυφαλλικές μορφές, πήλινα ομοιώματα αγκαλιασμένων ζευγαριών και άλλα. Κατά κάποιους, η λατρεία της είναι ο πρόγονος των Ελευσίνιων Μυστηρίων και εικάζεται ότι μεταφέρθηκαν από την Κρήτη στην Αττική.

Σπήλαιο Ειλειθυίας - φωτογραφία cretan beaches

Μάλιστα τα αφιερώματα προέρχονται από την Συρία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, αποκαλύπτοντας τη μεγάλη φήμη του ιερού σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Αντίστοιχα σπήλαια αφιερωμένα στην Ειλείθυια βρισκόταν και σε άλλα μέρη της Κρήτης, με γνωστότερο το Σπήλαιο της Αμνισού κοντά στο Ηράκλειο. Η λατρεία της που ήταν διαδεδομένη όσο οπουδήποτε αλλού, διατηρήθηκε μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια και την παλαιοχριστιανική εποχή.

Όπως συνέβη στα περισσότερα λατρευτικά σπήλαια της Κρήτης, έτσι και στο σπήλαιο του Τσούτσουρα η επίσημη αρχαιολογική έρευνα ήρθε πολύ μετά τις λαθρανασκαφές, με αποτέλεσμα σπουδαία ευρήματα να έχουν χαθεί και να διατηρούνται ως θρύλοι στις μνήμες των ανθρώπων που τα είδαν.