Ο Μεσαίωνας ή αλλιώς Σκοτεινοί Χρόνοι, καλύπτει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ιστορία, από την Αρχαιότητα έως την Αναγέννηση (476 μ.Χ.- 1492 μ.Χ.).
Το κύριο χαρακτηριστικό της περιόδου είναι η στροφή προς τον συντηρητισμό, αλλά και η επιβολή της θεοκρατίας. Ο μυστικισμός και η παπική εξουσία κυριαρχούσαν. Παρά τη νέα τάξη πραγμάτων που δημιουργήθηκε, έχει επικρατήσει η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι που ζούσαν τότε ήταν οπισθοδρομικοί.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της καθημερινής ζωής τουλάχιστον στις συντηρητικές αγροτικές κοινωνίες του Μεσαίωνα, είναι το Μονταγιού, ένα μικρό χωριό στη Γαλλία.
Ο Ζακ Φουρνιέ, επίσκοπος της πόλης Παμιέ στη νοτιοδυτική Γαλλία από το 1317 ως το 1326, αποτύπωσε γραπτώς ό,τι βίωνε εκείνη την περίοδο. Ο γάλλος ιστορικός Λε Ρουά Λαντυρί μελέτησε τα ντοκουμέντα του επισκόπου και απέδωσε άγνωστες πτυχές από τη ζωή των κατοίκων μιας γαλλικής επαρχίας στα Πυρηναία.
Το ξεψείρισμα
Στην περίοδο 1300-1320 οι κάτοικοι στο Μονταγιού δεν ξυρίζονταν συχνά και πλένονταν ελάχιστα. Δεν βουτούσαν στο νερό και δεν κολυμπούσαν. Απεναντίας ξεψειρίζονταν πολύ και μάλιστα το ξεψείρισμα αποτελούσε μέρος μιας στενής σχέσης είτε αιρετικής είτε απλά ευχάριστης και κοσμικής. Ο ιερέας του χωριού, ο Πιέρ Κλέγκ έβαζε να τον ξεψειρίζουν οι ερωμένες του, όπως η Μπεατρίς ντε Πλανισόλ, μια γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής και η Ρεμόντ Γκιγιού, η οποία ήταν η επίσημη ξεψειρίστρα του οίκου Κλεργκ.
Η επιχείρηση γινόταν στο κρεβάτι, κοντά στο τζάκι ή στο παράθυρο. Ο εφημέριος εκμεταλλευόταν την περίσταση για να παραδώσει στις καλές του στομφώδη μαθήματα σχετικά με το πώς αντιλαμβάνεται ο ίδιος τον καθαρισμό και τον δονζουανισμό.
Η μάστιγα των ψειρών κατά τον Μεσαίωνα. Πηγή φωτογραφίας: Wikimedia Commons
Η επίσημη ξεψειρίστρα των κληρικών ξεψείριζε και τις γυναίκες τους, ενώ συγχρόνως αφηγούνταν τα τελευταία κουτσομπολιά του χωριού. Οι Κλεργκ, πρόκριτοι της κοινότητας, δεν δυσκολεύονταν καθόλου να στρατολογήσουν την κάθε γυναίκα με τα πιο “επιδέξια” χέρια για να τους απαλλάξει από την προσωπική τους πανίδα. Το ξεψείρισμα γινόταν επίσης, εκεί που μαζεύονταν για να φλυαρήσουν. Στρώνονταν κάτω από τον ήλιο, στις επίπεδες στέγες των χαμηλών σπιτιών που ήταν το ένα δίπλα στο άλλο.
Το ξεψείρισμα γινόταν πάντα από γυναίκα, χωρίς να πρόκειται απαραίτητα για υπηρέτρια, που βρισκόταν σε υποδεέστερη κοινωνική θέση. Η διαδικασία εδραίωνε ή δήλωνε τους οικογενειακούς δεσμούς, καθώς και δεσμούς στοργής. Η ερωμένη ξεψείριζε τον εραστή, καθώς και τη μητέρα του εραστή της. Η μέλλουσα πεθερά ξεψείριζε τον υποψήφιο γαμπρό της. Η κόρη απάλλασσε τη μητέρα της από τις ψείρες. Ήταν μια διαδικασία εντατική, γυναικεία και κοινωνικά επικαθορισμένη.
Η γενικότερη καθαριότητα των κατοίκων της γαλλικής επαρχίας
Το χωριό Μονταγιού στη Γαλλία. Πηγή φωτογραφίας:Wikimedia Commons
Δεν ήταν τόσο το εξωτερικό του σώματος που όφειλε κανείς να διατηρήσει καθαρό, αλλά το εσωτερικό, όχι το δέρμα αλλά τα σωθικά. Η σωματική υγιεινή στο Μονταγιού, συνήθως δεν περιελάμβανε τη ζώνη του πρωκτού και των γεννητικών οργάνων και περιοριζόταν στα μέλη του σώματος που ευλογούν, χειρίζονται ή καταπίνουν την τροφή, δηλαδή τα χέρια, το πρόσωπο και το στόμα. Το να ρίξεις νερό στα χέρια κάποιου ήταν σημάδια ευγένειας και φιλίας. Το πλύσιμο των χεριών γινόταν “τελετουργία” ακόμη και πέρα από τις θρησκευτικές πρακτικές.
Οι χωρικές έχυναν νερό και έδιναν πετσέτες στα χέρια του φιλοξενούμενου που ήθελα να τιμήσουν. Ό,τι ίσχυε για τους ζωντανούς, ίσχυε και για τους νεκρούς. Στο Μονταγιού δεν έπλεναν το σώμα των πεθαμένων, έχυναν απλώς νερό στο πρόσωπό τους. Στη συνέχεια, ακουμπούσαν ένα κομμάτι ύφασμα στο πρόσωπο του νεκρού.
Παράλληλα, οι κάτοικοι του Μονταγιού, γδύνονταν για να ξαπλώσουν. Σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές, ο Γκιλέλμ Μπελιμπάστ, που ήταν κήρυκας της αίρεσης των Καθαρών στη νοτιοανατολική Γαλλία, παρόλο που γενικά πριν ξαπλώσει, γδυνόταν, όταν ταξίδευε, κοιμόταν με όλα του τα ρούχα στο πανδοχείο. Έτσι, απέφευγε να αγγίξει γυμνός την παλλακίδα του Ρεμόντ. Με αυτόν τον τρόπο ξεγελούσε καλύτερα τους πιστούς του σχετικά με τον παράνομο δεσμό του.
Αλλά οι απλοί χωρικοί ή τεχνίτες, που δεν είχαν τέτοια κίνητρα ούτε το υποκριτικό ταλέντο του, συχνά πλάγιαζαν γυμνοί. Τα ρούχα τους αλλάζονταν, αλλά πλένονταν κιόλας, χωρίς να είναι γνωστή η συχνότητα του φαινόμενου.
πηγή: Μονταγιού. Ένα οξιτανικό χωριό από το 1294 έως το 1324, Emmanuel Le Roy Ladurie ...mixanitouxronou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου