Ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες στο αρχιπέλαγος των Φούρνων

  Διαδικτυακή διάλεξη του Γιώργου Κουτσουφλάκη (Επίκουρος Καθηγητής στο ΙΑΚΑ) με θέμα «Ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες στο αρχιπέλαγος των Φούρνων: ένα ανεξάντλητο πεδίο έρευνας και εκπαίδευσης» διοργανώνει το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Περίληψη

Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων (αρχ. Κορσεαί), απαρτίζεται από είκοσι νήσους, νησίδες και βραχονησίδες και βρίσκεται στο Ανατολικό Αιγαίο, νότια της Σάμου και της Ικαρίας. Ως γεωγραφική ενότητα μνημονεύεται σπανίως από τους αρχαίους συγγραφείς και γεωγράφους ενώ οι χερσαίες αποθέσεις των νησιών αυτών, ουδέποτε αποτέλεσαν αντικείμενο κάποιας συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας. Οτιδήποτε γνωρίζουμε για τα νησιά αυτά προέρχεται από ελάχιστες λακωνικές περιγραφές περιηγητών του 19ου αιώνα, από τα λίγα, ιστάμενα μνημεία, ένα μικρό corpus επιγραφών και σποραδικές σωστικές έρευνες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Το έτος 2015 ξεκίνησε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων ένα φιλόδοξο πρόγραμμα καταγραφής του υποθαλάσσιου πολιτιστικού αποθέματος των Φούρνων. Απώτερος σκοπός του προγράμματος ήταν η κατανόηση της σημασίας που διαδραματίζουν μικρές και εν πολλοίς “ανώνυμες” νησιωτικές ενότητες σε ένα ευρύτερο, υπερτοπικό δίκτυο ναυσιπλοΐας και εμπορευματικής διακίνησης, με τον εντοπισμό, την συστηματική καταγραφή και την τεκμηρίωση αρχαίων, μεσαιωνικών και νεότερων ναυαγίων. Στις πέντε ερευνητικές περιόδους που ακολούθησαν, εντοπίστηκαν 58 συνολικά ναυάγια και χιλιάδες μεμονωμένα ευρήματα, που χρονολογούνται από την Αρχαϊκή περίοδο έως και τους νεότερους χρόνους, καθιστώντας τους Φούρνους από μία αχαρτογράφητη αρχαιολογικά περιοχή σε έναν από τους πλουσιότερους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους στη Μεσόγειο. Τα περισσότερα ναυάγια έφεραν φορτία αμφορέων.

Αυτό ωστόσο που εντείνει το επιστημονικό ενδιαφέρον, δεν είναι τόσο ο μεγάλος αριθμός των ναυαγίων, όσο οι προελεύσεις των φορτίων τους. Στους Φούρνους εντοπίστηκαν φορτία αμφορέων από το Αιγαίο, τη Μαύρη Θάλασσα, την Κιλικία, τη Συρία, τη Βόρειο Αφρική, την Ιταλία και την Ισπανία, αποδεικνύοντας ότι το νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα ήταν επαρκώς συνδεδεμένο ακόμα και με τις ρότες υπερπόντιων θαλασσίων διαδρομών.

Αυτή η άνευ προηγούμενου συγκέντρωση ενός τόσο μεγάλου αριθμού ναυαγίων σε μία περιοχή, συνακόλουθα η διασπορά τους σε όλες τις ζώνες βαθών και ταυτόχρονα η ποικιλομορφία των φορτίων τους, καθιστούν το Αρχιπέλαγος των Φούρνων ιδανικό πεδίο εκπαίδευσης φοιτητών στις τεχνικές και τη μεθοδολογία της ενάλιας αρχαιολογίας.

Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 19 Ιανουαρίου και ώρα 18:00, στην ομάδα «Εκδηλώσεις ΙΑΚΑ» του MS-TEAMS που είναι προσβάσιμη με κωδικούς του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Η πρόσβαση είναι εφικτή από όλους και χωρίς τη χρήση του MS-TEAMS, από browser Google Chrome ή Microsoft Edge 

Πατήστε εδώ για την διάλεξη.

Πηγή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, anaskafi