Του Γιώργου Λεκάκη
Η Ισλανδία είναι ένα νησί του Αρκτικού Κύκλου.
Οι εντόπιοι Σάγκες λένε ότι ένας Νορβηγός, ο Ναντόντ (ή Νανταντόρ), ήταν ο πρώτος που έφτασε στο νησί, τον 9ο μ.Χ. αιώνα και την ονόμασε Σνέλαντ (νησί του χιονιού)… Ο πρώτος που αναφέρει ένα νησί, πιθανότατα την Ισλανδία, στις αρχές του 9ου αιώνα μ.Χ., είναι ένας Ιρλανδός μοναχός, ο Dicuil, στην πραγματεία του «De mensura orbis terrae».
Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι…
Οι αρχαίοι Έλληνες ήξεραν καλά την νήσο…
Από το έτος 330-325 π.Χ. ο Φωκιανός πλοηγός εκ Μασσαλίας, Πυθέας, αναφέρει και περιγράφει την νήσο. Τον έστειλαν οι Φωκαείς της Μασσαλίας για να ανιχνεύσει νέες εμπορικές οδούς. Αναφέρει ότι ήταν γεωργική χώρα, όπου η μεγαλύτερη ημέρα διαρκεί 20 (ισημερινές) ώρες. Οι κάτοικοί της τρέφονταν με φρούτα και παρασκεύαζαν ένα ποτό από σιτάρι και μέλι. Ευρίσκεται στον «ακραίο Βορρά», έξι ημέρες βόρεια της Βρεττανίας. Το όνομά της έμεινε συνώνυμο - σύμβολο της πιο βόρειας άκρης του κόσμου (λατ. Ultima thule)[1], ήδη από την εποχή της αρχαιότητος ακόμη, αλλά και τα διηγούμενα γι’ αυτήν «άπιστα» (δηλ. απίστευτα).[2]
.........................
Για το ΠΩΣ περιγράφει την ΘΟΥΛΗ ο ΚΛΑΥΔΙΟΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ,
..............................
Όπως σε όλα τα αρχαία ελληνικά τοπωνύμια, υπάρχουν (τουλάχιστον) δύο ετυμολογίες: Η μία μας δίνει στοιχεία σχετικά με την περιοχή και η άλλη καταγωγικό γενεαλογικό δένδρο. Έτσι:
- Θούλη σημαίνει θολή, διότι θολός είναι – για τους Έλληνες - και ο ουρανός της και η θάλασσά της! Αυτό αποδεικνύει πως δεν ονοματίσθηκε από βόρειους Ευρωπαίους, διότι γι’ αυτούς δεν είναι… θολή!
Και:
- Η Θούλη επήρε το όνομά της από τον βασιλέα Θούλι, ο οποίος κατάφερε να φτιάξει μια τεράστια αυτοκρατορία, και εβασίλευσε σε όλην την Αίγυπτο, έως τον Ωκεανό! Αυτός ονομάτισε μία των νήσων του με το όνομά του. Συνεπαρμένος από τα κατορθώματά του, πήγε στο Μαντείο του Σεράπιδος, και αφού θυσίασε, ερώτησε: «Φράσον ημόν πυρισθενή, αψευδή μάκαρ, ο τον αιθέριον μετεγκλίνων δρόμον, τις προ της εμής βασιλείας, εδυνήθη τοσαύτα; Ή τις έσται μετ’ εμέ;». Και του δόθηκε η απάντηση χρησμός:
«Πρώτα ο θεός [έκφραση που λέμε ακόμη έως και σήμερα],
μετέπειτα ο λόγος και το πνεύμα, μαζί, διότι είναι πάντα σύμφυτα, και εις ων ιόντα, το κράτος δεν είναι αιώνιο. Οπότε, προσγειώσου[3], θνητέ, διότι είναι άδηλος ο βίος που διανύει ο καθείς»…. Και πράγματι μόλις εξήλθε από το μαντείο, ο Θούλις εσφάγη από τους ίδιους τους συντρόφους του, στην χώρα των Άφρων (αφρόνων) - Αφρική[4]…
Άλλες ετυμολογίες:
- Ο Έλληνας αστρονόμος Γεμινος / Geminus από την Ρόδο, τον 1ο αιώνα π.Χ., ισχυρίστηκε ότι το όνομα Θούλη ανάγεται σε μια αρχαϊκή λέξη, για το φαινόμενο της πολικής νύχτας - «το μέρος όπου ο ήλιος πηγαίνει να ξεκουραστεί» (δύση, δύλη > θούλη).
- Άλλη θέλει την Θούλη (> Thule, Thyle) από τον Ήλιο[5] «γιατί εκεί κάνει ο ήλιος το θερινό του ηλιοστάσιο και δεν υπάρχει φως της ημέρας, μετά από αυτό. Εξ ου και η θάλασσα του νησιού είναι νωχελική και παγωμένη».
Όσον αφορά την Θούλη / νυν Ισλανδία, «νήσος μεγάλη, εν τω ωκεανώ υπό τα Υπερβόρεια μέρη, ένθα την θερινήν ημέραν ωρών είκοσιν ο ήλιος ισημερινών ποιεί, την δε νύκτα τεσσάτων, τας δε χειμερινάς τουναντίον. Το εθνικόν Θουλαίος και Θουλίτης» (Ηρωδ., Στέφ. Βυζ.). «Συμπίπτει ο θερινός τροπικός με τον αρκτικό».[6] «Στον 21ο παράλληλο, και τον βορειότερο, ο οποίος περνά από την Θούλη, και βορειότερο δεν γνωρίζουν οι άνθρωποι, απέχει από τον ισημερινό ξγ΄ μοίρες, ώρες δε η΄. Το μήκος της είναι 4 μυριάδες και ωνδ΄ στάδια. Εκεί η διαφορά της ώρας είναι δυο μοίρες»[7].
Ο Έλλην συγγραφέας Αντώνιος Διογένης (1ος αιώνας μ.Χ.), στο έργο του «Των υπέρ Θούλην απίστων λόγοι κδ΄»[8], γράφει πως ο Δεινίας ο Αρκάς, φθάνει από την πατρίδα του στο νησί Θούλη και ερωτεύεται εκεί την Δερκυλίδα / Δερκιλλίδα, από την Τύρο[9], αποικία Αρκάδων. Ο Δεινίας, ο Μαντίνιος[10] και ο Κύμβας (και οι δυο τελευταίοι Αρκάδες) ζούσαν εκεί και ενεπλάκησαν σε μια ερωτική ιστορία απίστευτη… που ξεκινά με την εύρεση παράξενων τάφων στην Τύρο της Μέσης Ανατολής, από τον Μέγα Αλέξανδρο…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ…
Η Θούλη ξανα-αναφέρεται στην «Ιστορία των Πολέμων»[11], ως ένα μεγάλο νησί στα βόρεια, που κατοικείται από 25 φυλές.
Άλλες… Θούλες
Τέλος, ως Νέα Θούλη ή απλώς Θούλη, στα σύγχρονα χρόνια, ελέγετο το Κάαναακ (Qaanaaq), κύρια πόλη στο βόρειο τμήμα του δήμου Αβάνναατα στην βορειοδυτική Γροιλανδία, μια από τις βορειότερες πόλεις του κόσμου! [Η γραφή Γροιλανδία είναι εξελληνισμένη ανορθογραφία της Γκρινλαντ].
Νήσος Θούλη λέγεται και μία νήσος των Νότιων Σάντουιτς, στον Ατλαντικό.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2019.
[1] Ο Ρωμαίος γεωγράφος Πομπόνιος Μέλας (1ος αιώνας μ.Χ.) αναφέρει μια Θούλη στα βόρεια της Σκυθίας. Όπως προείπα, το όνομα ήταν σύμβολο ακραίων πόλεων.
[2] Αντώνιος Διογένης 23ος λόγος.
[3] «ποσί βάδιζε».
[4] Λεξ. ΣΟΥΔΑΣ.
[5] βλ. Ισίδωρος της Σεβίλλης «Ετυμολογίες» (7ος αι. μ.Χ.).
[6] Ποσειδ. fr. 285a.25.
[7] Ανών. Γεωγραφ. 16.1.
[8] Διασώθηκε περίληψη του στην Μυριόβιβλο του πατριάρχη Φωτίου, ο οποίος επαινεί τον συγγραφέα για την καθαρότητα και την χάρι των περιγραφών του, καθώς και αποσπάσματα στον βίο του Πυθαγόρα του Πορφυρίου.
[9] Σχέση και με τον Τυρό Αρκαδίας.
[10] Σχέση με την Μαντίνεια Αρκαδίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου