Πολύφημος (>πολύ + φημί (λέω), που σημαίνει «πολύ διάσημος» ή «μεγαλόφωνος»

 

Ο γνωστός από την Οδύσσεια (ραψωδία <ι> 240-630) Κύκλωπας, γιος του θεού Ποσειδώνα και της Νύμφης Θοώσης, κόρης του Φόρκυος. 

Η Θόωσα αναφέρεται στην Οδύσσεια (ραψωδία α, στίχος 71), καθώς ήταν η μητέρα (από τον θεό της θάλασσας Ποσειδώνα) του Κύκλωπα Πολυφήμου: «...Η Θόωσα τον έκαμε η νεράιδα / κόρη του Φόρκυνα, άρχοντα του αστέρευτου πελάγου, / σε μια σπηλιά σαν πλάγιασε σιμά στον Ποσειδώνα» (α 71 κ.ε., μετάφραση Ζ. Σίδερη). Η Θόωσα μνημονεύεται και ως μία από τις Νηρηίδες.

Ῥαψωδία Α'- Ὀδύσσεια - Όμηρος 

Αρχαίο κείμενο

πᾶσιν Κυκλώπεσσι• Θόωσα δέ μιν τέκε νύμφη,

Φόρκυνος θυγάτηρ, ἁλὸς ἀτρυγέτοιο μέδοντος, ἐν σπέεσι γλαφυροῖσι Ποσειδάωνι μιγεῖσα. ἐκ τοῦ δὴ Ὀδυσῆα Ποσειδάων ἐνοσίχθων οὔ τι κατακτείνει, πλάζει δ' ἀπὸ πατρίδος αἴης. 75 ἀλλ' ἄγεθ' ἡμεῖς οἵδε περιφραζώμεθα πάντες νόστον, ὅπως ἔλθῃσι• Ποσειδάων δὲ μεθήσει ὃν χόλον• οὐ μὲν γάρ τι δυνήσεται ἀντία πάντων

ἀθανάτων ἀέκητι θεῶν ἐριδαινέμεν οἶος.»

Απόδοση

σ᾽ όλους τους Κύκλωπες· τον γέννησε η Θόωσα, του Φόρκη η νεραϊδένια

κόρη, δαίμονα της ατρύγητης θαλάσσης, που την κοιμήθηκε ο Ποσειδών σε θολωτές σπηλιές. Γι᾽ αυτόν λοιπόν ο κοσμοσείστης Ποσειδών, τον Οδυσσέα, αν δεν τον εξαφάνισε, περιπλανώμενο τον θέλει από την πατρική του γη μακριά. Τώρα ωστόσο όλοι εμείς είναι καιρός τον νόστο του να στοχαστούμε, το πώς θα επιστρέψει. Τότε κι ο Ποσειδών θα σταματήσει την οργή του· δεν γίνεται να αντιταχθεί στους άλλους αθανάτους,

παρά τη θέληση όλων των θεών, μόνος εκείνος να αντιμάχεται.»

Σύμφωνα με την Οδύσσεια ο Πολύφημος κατοικούσε μέσα σε ένα σπήλαιο σε νησί («νησί των Κυκλώπων») και ζούσε από τα πρόβατά του, αλλά ήταν φοβερός γίγαντας και ο αγριότερος από τους Κύκλωπες. 

Αιχμαλώτισε στη σπηλιά του τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του, τους οποίους άρχισε να τρώει τον ένα μετά τον άλλο, 6 συνολικά ώσπου ο Οδυσσέας τον τύφλωσε με ένα πυρωμένο παλούκι και δεν μπόρεσε να ανακαλύψει ψαχουλεύοντας αυτόν και τους συντρόφους του που απέμειναν, οι οποίοι απέδρασαν κρεμασμένοι από τις κοιλιές των (επίσης γιγάντιων) προβάτων του. 

Αφού ο Πολύφημος είπε στον Οδυσσέα ότι θα του θεράπευε το μάτι του ο πατέρας του (Ποσειδώνας), ο Οδυσσέας απάντησε λέγοντας ότι ούτε εκείνος δεν θα μπορούσε να του θεραπεύσει το μάτι, που στην ομηρική αντίληψη ήταν προσβολή προς τον θεό. Αυτό το εκδικήθηκε ο Ποσειδώνας πολλαπλά, με τις τρικυμίες που επεφύλαξε στον Οδυσσέα και τους άνδρες του κατά τις επόμενες περιπλανήσεις τους.

Βιβλιογραφία:

Κρουσίου: Λεξικόν Ομηρικόν, διασκευή από την 6η γερμανική έκδ. υπό Ι. Πανταζίδου, έκδοση «Βιβλιεκδοτικά καταστήματα Αναστασίου Δ. Φέξη», Αθήνα 1901, σελ. 750

Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969

Κρουσίου: Λεξικόν Ομηρικόν, διασκευή από την έκτη γερμανική έκδ. υπό Ι. Πανταζίδου, έκδοση «Βιβλιεκδοτικά καταστήματα Αναστασίου Δ. Φέξη», Αθήνα 1901, σελ. 402.

Πηγή εικόνας : Από Γιάκομπ Γιόρντενς - https://pushkinmuseum.art/data/fonds/europe_and_america/j/1001_2000/zh_2552/index.php?lang=en, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15330

Πηγή: /el.wikipedia.org