Κράνος 3.500 χρόνων, επενδεδυμένο με 74 χαυλιόδοντες αγριόχοιρων, βρέθηκε στην Ηλεία!

  Ως ΕΚΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ επέλεξε το υπουργείο Πολιτισμού, από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου Ηλείας, ένα μυκηναϊκό [σ.σ.: μυκηναϊκών χρόνων] οδοντόφρακτο κράνος, του 14ου -12ου αι. π.Χ.

Αποτελείται από 74 χαύλιους οδόντες αγριόχοιρου (κάπρου), οι οποίοι αποτελούσαν την εξωτερική επένδυση του κράνους κάποιου μυκηναίου [σ.σ.: μυκηναϊκών χρόνων] πολεμιστή.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 18.9.2023.

.........................................

ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:

Η επένδυση κράνους(*) / περικεφαλαίας με καπροδόντια, είναι ανάμνηση του άθλου του Ηρακλέους, επί του Ερυμάνθειου Κάπρου – βλ. Γ. Λεκάκης «Οι άθλοι του Ηρακλή». Ισχυρό έθιμο στον μυκηναϊκό κόσμο.

Τέτοια οδοντόφρακτα κράνη - απόδειξις ανδρείας ή/και ενηλικίωσης - ιδίας εποχής, υπάρχουν και σε άλλα Αρχαιολογικά Μουσεία της Ελλάδος, λ.χ. στου Ναυπλίου βλ. πανοπλία Δενδρών Αργολίδος.

Άλλα αρχαιολογικά ευρήματα υπάρχουν από την Κνωσό, την Αίγινα, την Ελευσίνα, το Άργος, την Θήβα, τα Σπάτα, την Αθήνα, τους Αρμένους Ρεθύμνου, τις Μυκήνες, την Καλλιθέα, κ.α.

Οδοντόφρακτα κράνη συναντώνται από το 1650 έως το 1150 π.Χ.

Απεικονίζεται σε πολλές τοιχογραφίες (βλ. Ακρωτήρι Θήρας).

Οδοντόφρακτο κράνος περιγράφεται λεπτομερώς στην «Ιλιάδα» του Ομήρου ως «περικεφαλαία του Οδυσσέα» (Κ, 260 – 271) (**).

Τέλος, τμήμα αγγείου, που ευρέθη στην Χαττούσα, πρωτεύουσα των Χετταίων, παρουσιάζει ένοπλο Μυκηναίο, καθώς φέρει οδοντόφρακτη περικεφαλαία. Ο δε Χετταίος βασιλιάς Ατταρσίγιας(***), προσέφερε ως δώρο στον θεό-κεραυνό (Δία), ξίφος μυκηναϊκού τύπου. Ο πολέμαρχος Ατταρσίγιας της Ύστερης Εποχής Χαλκού (15ος - 14ος αι. π.Χ.) της Αχίγια (στις πηγές των Χετταίων), ενισχύει την άποψη ότι ήταν Αχαιός (Αχίγια < Αχαΐα).

(*) κράνος < κορύς < Γραμμική Β: ko-ru,

(**) Ὣς εἰπόνθ' ὅπλοισιν ἔνι δεινοῖσιν ἐδύτην. Τυδεΐδῃ μὲν δῶκε μενεπτόλεμος Θρασυμήδης φάσγανον ἄμφηκες· τὸ δ' ἑὸν παρὰ νηῒ λέλειπτο· καὶ σάκος· ἀμφὶ δέ οἱ κυνέην κεφαλῆφιν ἔθηκε ταυρείην, ἄφαλόν τε καὶ ἄλλοφον, ἥ τε καταῖτυξ κέκληται, ῥύεται δὲ κάρη θαλερῶν αἰζηῶν. Μηριόνης δ' Ὀδυσῆϊ δίδου βιὸν ἠδὲ φαρέτρην καὶ ξίφος, ἀμφὶ δέ οἱ κυνέην κεφαλῆφιν ἔθηκε ῥινοῦ ποιητήν· πολέσιν δ' ἔντοσθεν ἱμᾶσιν ἐντέτατο στερεῶς· ἔκτοσθε δὲ λευκοὶ ὀδόντες ἀργιόδοντος ὑὸς θαμέες ἔχον ἔνθα καὶ ἔνθα εὖ καὶ ἐπισταμένως· μέσσῃ δ' ἐνὶ πῖλος ἀρήρει. τήν ῥά ποτ' ἐξ Ἐλεῶνος Ἀμύντορος Ὀρμενίδαο ἐξέλετ' Αὐτόλυκος πυκινὸν δόμον ἀντιτορήσας, Σκάνδειαν δ' ἄρα δῶκε Κυθηρίῳ Ἀμφιδάμαντι· Ἀμφιδάμας δὲ Μόλῳ δῶκε ξεινήϊον εἶναι, αὐτὰρ ὃ Μηριόνῃ δῶκεν ᾧ παιδὶ φορῆναι· δὴ τότ' Ὀδυσσῆος πύκασεν κάρη ἀμφιτεθεῖσα.

(***) ή Αταρισίγιας / Ατταρισίγια / Ashiyas / Shiyas Ashiya / Shiya

arxeion-politismou.gr