Κατρακυλά από κατολισθήσεις ο αρχαίος «τάφος του Έκτορος» στην Τουρκία! Ενώ είναι στην Θήβα, όπου τον ψάχνουν ακόμη!

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Ο Έκτωρ ήταν υιός του Πριάμου και της Εκάβης και ένα απ' τα κεντρικά πρόσωπα της «Ιλιάδος» του Ομήρου. Αρχηγός των Τρώων και των συμμάχων τους κατά την υπεράσπιση της Τροίας, στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο Αχαιών-Τρώων.

Έκτωρ σημαίνει ο έχων, ο κρατών. Αυτό ήταν και επίθετο του Διός(*), στην αιολική ποίηση! Άρα Έκτωρ = «αυτός που κρατά [τα πάντα μαζί]» αυτός που «κρατά γερά».

Ο Έκτωρ σκοτώθηκε από τον Αχιλλέα, παρ’ ότι φορούσε την πρώην άτρωτη πανοπλία του, την οποία είχε πάρει από τον νεκρό Πάτροκλο. Αλλά ο Αχιλλεύς, γνωρίζοντας καλά τα αδύναμα σημεία της παλαιάς του πανοπλίας, έριξε το ακόντιο σε ένα απροστάτευτο σημείο του τραχήλου του Έκτορος… Αλλά δεν του έκοψε τις φωνητικές χορδές και έτσι πρόλαβε και προφήτευσε το τέλος του Αχιλλέα, προ των Σκαιών Πυλών, από τον Πάρι… Μετά απ’ αυτό, έπεσε νεκρός…

Πού, όμως, είναι ο τάφος του;

Οι πηγές εμφανίζουν δυο τοποθεσίες:

        - Στην Οφρυνία / Οφρύνειον / Οφρυνός / Όφρυνος[1] της βόρειας Τρωάδος, όπου υπήρχε το Άλσος του Έκτορος, υπήρχε και ο τάφος του. Αναφέρεται και από ένα αγγείο του Ονήσιμου του 500 - 490 π.Χ. όπου υπάρχει επιγραφή που γράφει «Οφρυνός»[2] και που απεικονίζει την λεηλασία της Τροίας. Το καλοκαίρι του 399 π.Χ. ο Ξενοφών θυσίασε στο Οφρύνειο (αλλά σε ποιον;[3]). 

Αλλά και αρχαίο χάλκινο νόμισμα[4], του 350 - 300 π.Χ. του Οφρυνείου, εικόνιζε στον εμπροσθότυπο γενειοφόρο τον Έκτορα, να φορά κράνος με τριπλό λοφίο, και στον οπισθότυπο βρέφος τον θεό Διόνυσο. Αυτό προκρίνει το Οφρύνειον ως τόπο ταφής του αστυάνακτος, μιάς και τα νομίσματα είναι γραπτές μαρτυρίες, όπου μάλιστα κανείς δεν μπορούσε να πει / γράψει / χαράξει ό,τι θέλει… Σχόλιο στον στίχο 1206 του ποιήματος «Αλεξάνδρα», των αρχών του 3ου αιώνα π.Χ. του Λυκόφρονος[5] εξηγεί ότι η Όφρυνος είναι το Οφρύνειο, το μέρος όπου θάφτηκε ο Έκτορας έως ότου τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στην Θήβα. Στις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ., ο γεωγράφος Στράβων[6] περιέγραψε έναν «ιερό περίβολο του Έκτορος» κοντά στο Οφρύνειο, σε εμφανές σημείο. Αλλά οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να τον αναγνωρίσουν…. Σύμφωνα με το μαντείο, τα οστά του μεταφέρθηκαν από το Ίλιον στην Θήβα Βοιωτίας, μετά την ανοικοδόμηση[7] της πόλεως, το 316 π.Χ., που είχε καταστραφεί από τον Μέγα Αλέξανδρο, το 335 π.Χ. Σύμφωνα με χρησμό που υποσχόταν στην Θήβα ευημερία εάν συμβεί αυτό. Ο τάφος του εκτίσθη στην Κρήνη / Πηγή του Οιδίποδος… 

Οι Θηβαίοι έλαβαν χρησμό που έλεγε: «Θηβαίοι, που κατοικείτε στην πόλη του Κάδμου, εάν θέλετε να ζήσετε στην πατρίδα σας με μεγάλη ευτυχία, φέρτε σε αυτήν τα οστά του Έκτορα του Πριαμίδη, από την Ασία και τιμήστε τον ήρωα με εντολή του Δία(*)». Οι αρχαιολόγοι δεν τον έχουν βρει ακόμη… Κι όμως στην περιοχή της Κρήνης του Οιδίποδος υπάρχουν πολλοί τύμβοι και αναχώματα ανεξερεύνητα… και πολλά άλλα πάνω στα οποία έχουν κτιστεί οικοδομές…

ενώ

        - ένας άλλος τάφος του Έκτορος αναφέρεται γενικώς «κοντά στην Τροία».

 

Τώρα, οι Τούρκοι διαφημίζουν / εμφανίζουν (για τουριστικούς λόγους;) και μια τρίτη εκδοχή: Δείχνουν τον «Τάφο του Έκτορα» - ναι, του ήρωος του Τρωικού πολέμου -  στην αρχαία ελληνική πόλη Καδύανδα[8] Λυκίας. Αυτό το μάθαμε, επειδή μόλις μας ήρθε η είδηση ότι αρχίζει να γλιστράει στην πλαγιά του λόφου λόγω των σεισμών… Η εκδοχή αυτή δεν στηρίζεται ιστορικά. Ή γνωρίζουν κάτι οι Τούρκοι, που εμείς δεν γνωρίζουμε;

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.9.2023.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Λεκάκης Γ. «Η άγνωστη Μικρά Ασία».

        - Παυσανίας «Ελλάδος περιήγησις», ΙΧ,18.5.

         - Στράβων «Γεωγρ.» XIII,1,29 (σελ.595).

         - Διον. «Τρωικά» 104.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Αρχαία ελληνική πόλη της βόρειας Τρωάδας, μεταξύ Ροιτείου και Δαρδάνου, σήμερα 1,5 χλμ. βορειοανατολικά του χωριού Intepe (τ. Erenköy), επαρχίας Δαρδανελλίων / Τσανάκαλε, στον 40ό παράλληλο [40°1′22″N 26°20′6″E].

Την ίδρυσε ο Ακάμας, υιός του Θησέα (ο Θησεύς ήταν ιδρυτής πολλών πόλεων στην Τρωάδα). Και έπειτα οι Ασκάνιος και Σκαμάνδριος, υιοί του Αινεία και του Έκτορος, αντιστοίχως. – βλ. Λυσίμαχος Αλεξανδρείας («Νόστοι», Βιβλίο 2) και Διονύσιος Χαλκίδος. Έτσι προκύπτει η σχέση της με τον Έκτορα.

Βρισκόταν στο απότομο μέτωπο ενός λόφου, με θέα τα Δαρδανέλλια, εξ ου και η προέλευσις του αρχαιοελληνικού της ονόματος ὀφρῦς = φρύδι λόφου, βράχος. [όπως σήμερα το Φρυ Κάσου].

Ήταν μια από τις Ακταίες πόλεις, που η Μυτιλήνη έχασε τον έλεγχο, μετά το τέλος της εξέγερσής της, το 427 π.Χ.- βλ επιγραφές IG I3 71.III.131, IG I3 77.IV.20 - Cook (1973) 77, Carusi (2003) 37.

Έχουν βρεθεί αρχαιολογικά κατάλοιπα της πόλεως από τον 6ο αιώνα π.Χ.

[2] SEG 55.107.

[3] Ξενοφών, Ανάβασις 7.8.5.

[4] B.V. Head, Historia Numorum2 547, SNG Cop. Troas 455–60.

[5] Λυκόφρων (αρχές 3ου αι. π.Χ.), Αλεξάνδρα στ. 1189–1213, Αριστόδημος Θηβών (2ος αι. π.Χ.), FGrHist 383 F 7, σχ. Όμ. Ιλ. 13.1.

[6] Στράβων 13.1.29. Cook (1973) 77.

[7] Βλ. επιγραφή, που απαριθμεί τις πόλεις που συνέβαλαν στην επανίδρυση των Θηβών μετά το 316 π.Χ.: IG VII 2419.16 - SEG 31.502.

[8] Η κατάληξις -νδα είναι πελασγική – δηλ. πρωτοελληνικά - και πάει πίσω στην 3η χιλιετία π.Χ. / Χadawati / Kadawanti στις λυκιακές επιγραφές.

Αρχαία ελληνική πόλη, 25 χλμ. από την Μάκρη, στην νυν λεγόμενη περιοχή Üzümlü, στον 36ο παράλληλο [36°43′01″N 29°14′10″E] στην έκταση που κατέχει νυν η Τουρκία.

Τα σωζόμενα ερείπια της αρχαίας πόλεως χρονολογούνται στον 5ο αιώνα π.Χ. Μόνο μέρος των ερειπίων των τειχών που την περιβάλλουν, τάφοι και μερικές επιγραφές είναι παλαιότερα. Τα τείχη ξανακτίσθηκαν πολλάκις. Τα πολυγωνικά τείχη της σχημάτιζαν τα αναλημματικά τείχη του αρχαίου θεάτρου, με υψηλή ποιότητα κατασκευής. Το αρχαίο ελληνικό θέατρο επισκευάσθηκε και ξαναχρησιμοποιήθηκε στην ρωμαϊκή περίοδο. Η ακρόπολη κατέρρευσε. Η νεκρόπολη βρέθηκε στο νότιο τμήμα της πόλης, έξω από τα τείχη του φρουρίου. Βρέθηκαν ερείπια δεξαμενών (4 μεγάλες διασυνδεόμενες!), στάδιο, λουτρά, αγορά, ναός ενός αγνώστου Θεού, κ.ά. Κατοικείτο μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ. Η νεκρόπολη έχει λεηλατηθεί και εν μέρει καταστραφεί. Οι τάφοι κοντά στην πόλη έχουν θολωτή μορφή, που σπάνια συναντάμε στην Λυκία.

arxeion-politismou.gr