Μεχμανά: Το ελληνικό, ποντιακό χωριό στο Αρτσάχ που έπεσε στα χέρια των Αζέρων

  Από τα χέρια των Ελλήνων του Πόντου φτιάχτηκε στα μέσα του 1850, στα χέρια των Αζέρων κατέληξε λίγους μήνες πριν τελειώσει το 2023.

Το ποντιακό χωριό Μεχμανά, στην επαρχία Μαρτακέρτ του Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ), μετά από 173 χρόνια, έχει πλέον ερημώσει!

Τι κι αν όλες αυτές τις δεκαετίες Έλληνες και Αρμένιοι έζησαν ειρηνικά σ’ αυτόν τον τόπο, οι πληροφορίες από αρμενικές πηγές αναφέρουν πως η αζέρικη λαίλαπα ήταν αρκετή για να αδειάσει. Ο φόβος και η αβεβαιότητα έτρεψαν σε φυγή τους ντόπιους.

Αναρωτιέται κανείς: Ποιος θα φυλάει τα ταφία των προγόνων μας; Τι θα γίνει με όλα εκείνα τα ίχνη που μαρτυρούν το πέρασμα των Ελλήνων από το Μεχμανά; Τόσο ασήμαντα είναι αυτά για να αφεθούν οι άνθρωποι στην τύχη τους; Και να ‘ταν μόνο το Μεχμανά. Όλη η επαρχία του Μαρτακέρτ ερημώθηκε!

(Πηγή: facebook.com/ arammanougian)

Το χωριό είχε ιδρυθεί από Έλληνες της Τραπεζούντας και της Χαλδίας, μάλλον Αργυρουπολίτες, οι οποίοι είχαν ακούσει πως στην περιοχή, στην καρδιά των βουνών κρύβονταν αποθέματα χρυσού και αργύρου. Δεν γνωρίζουμε ποιοι ακριβώς ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού αλλά όπως είχε καταγράψει ο Σάββας Καλεντερίδης «στο χωριό υπήρχαν οικογένειες με τα επώνυμα Ακριτίδη, Παπαδόπουλου, Πουταχίδη, Στυλιανίδη, Ιωαννίδη, Λαβασίδη».

Το Μεχμανά της Αγάπης Μιχαηλίδου

Για το χωριό, τους Πόντιους πρόσφυγες που το έφτιαξαν και τη δική της ζωή εκεί, είχε μιλήσει η Πόντια Αγάπη Μιχαηλίδου στο ντοκιμαντέρ Τελευταίοι Έλληνες Πόντιοι. Ρωμαίοι.

Το ντοκιμαντέρ των τεσσάρων επεισοδίων είχε παρουσιαστεί στο πλαίσιο της σειράς Άγνωστη Γνωστή Ρωσία, σε συνεργασία με την ΕΡΤ3. 

Το σενάριο και η σκηνοθεσία ήταν του Αλέξανδρου Ιωαννίδη, ενώ τα κείμενα και η αφήγηση του Ιωάννη Νικολόπουλου:

Στο Μεχμανά του 2015

Το 2015 είχε επισκεφθεί το χωριό ο συγγραφέας και αρθρογράφος Σάββας Καλεντερίδης, που βρισκόταν στην περιοχή ως παρατηρητής στις εκλογές του Αρτσάχ, μετά από πρόσκληση της Αρμενικής Ομοσπονδίας Ευρώπης για τη Δικαιοσύνη και τη Δημοκρατία.

Τότε η πληροφορία για την ύπαρξη του ελληνικού ποντιακού χωριού όχι μόνο τον είχε ξαφνιάσει αλλά του είχε προκαλέσει μεγάλη χαρά.

(Φωτ.: Αρχείο Σάββα Καλεντερίδη)

Μια χαρά που έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν έφθασε στο Μεχμανά και άρχισε να γνωρίζει τον έναν Πόντιο μετά τον άλλον και να ακούει την ποντιακή λαλιά.

Διαβάστε εδώ όσα έζησε τότε και δεν ξέχασε ποτέ.

Πόπη Παπαγεωργίου

pontosnews.gr