Η τεχνητή νοημοσύνη αποκρυπτογραφεί ένα «χαμένο βιβλίο» 2.000 ετών που περιγράφει τη ζωή μετά τον Μέγα Αλέξανδρο

Όταν ο Βεζούβιος εξερράγη το 79 μ.Χ., απανθρακώθηκε ένα βιβλίο για τους ηγεμόνες που ακολούθησαν τον Μέγα Αλέξανδρο. Τώρα, η μηχανική μάθηση αποκρυπτογραφεί το «χαμένο βιβλίο».

Ένα «χαμένο βιβλίο» 2.000 ετών που συζητά τις δυναστείες που διαδέχθηκαν τον Μέγα Αλέξανδρο μπορεί τελικά να αποκρυπτογραφηθεί σχεδόν δύο χιλιετίες αφότου το κείμενο καταστράφηκε μερικώς στην έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. και αιώνες αργότερα, παραδόθηκε στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Οι ερευνητές χρησιμοποιούν μηχανική μάθηση, έναν κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης, για να διακρίνουν το αχνό μελάνι στον τυλιγμένο κύλινδρο παπύρου.

«Είναι μάλλον ένα χαμένο έργο», είπε ο Richard Janko, ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός καθηγητής κλασικών σπουδών Gerald F. Else στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, κατά τη διάρκεια μιας παρουσίασης στην κοινή ετήσια συνάντηση του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής και της Εταιρείας Κλασικών Σπουδών, που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Ορλεάνη τον περασμένο μήνα. Η έρευνα δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί σε περιοδικό με κριτές.

Μόνο μικρά μέρη του κειμένου που έχει υποστεί μεγάλη ζημιά μπορούν να διαβαστούν αυτήν τη στιγμή. "Περιέχει τα ονόματα ορισμένων Μακεδόνων δυναστών και στρατηγών του Αλέξανδρου", είπε ο Γιάνκο, σημειώνοντας ότι περιλαμβάνει επίσης "αρκετές αναφορές στον ίδιο τον Αλέξανδρο". Μετά τον θάνατο του Μέγα Αλέξανδρου το 323 π.Χ., η αυτοκρατορία του διαλύθηκε. Το κείμενο αναφέρει τους Μακεδόνες στρατηγούς Σέλευκο, ο οποίος ήρθε να κυβερνήσει μεγάλο μέρος της επικράτειας στη Μέση Ανατολή, και τον Κάσσανδρο, ο οποίος κυβέρνησε την Ελλάδα μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου.

Το χαμένο βιβλίο είναι από τη Βίλα των Παπύρων του Ηρακουλάνου, μια πόλη που καταστράφηκε δίπλα στην Πομπηία όταν εξερράγη ο Βεζούβιος μετά το τέλος της πρώτης χιλιετίας. Η βίλα, που πήρε το όνομά της από τους τεράστιους παπύρους της, περιέχει πολλά γραπτά από τον φιλόσοφο Φιλόδημο (έζησε περίπου το 110 π.Χ. έως το 30 π.Χ.). Αυτοί οι πάπυροι απανθρακώθηκαν όταν εξερράγη το ηφαίστειο. Κάποια στιγμή βρέθηκε το κείμενο και δόθηκε στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1804. Το έδωσε στο Ινστιτούτο Γαλλίας του Παρισιού, όπου και υπάρχει μέχρι και σήμερα. Το 1986, μια προσπάθεια ξετυλίγματος του παπύρου είχε ως αποτέλεσμα περαιτέρω ζημιές, είπε ο Janko.

Αποκάλυψη του κειμένου

Ο Janko μελετούσε τον πάπυρο με τη βοήθεια μιας ομάδας με επικεφαλής τον Brent Seales, διευθυντή του Κέντρου Οπτικοποίησης και Εικονικών Περιβάλλοντων στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι.

Για να αποκαλύψει τα μυστικά του παπύρου, η ομάδα του Seales χρησιμοποίησε μηχανική μάθηση: Εκπαίδευσαν ένα πρόγραμμα υπολογιστή πώς να ανιχνεύει μελάνι σε παπύρους, αφήνοντάς το να αναλύει αρχαίους κυλίνδρους με αξονικές τομογραφίες (CT), οι οποίες χρειάζονται χιλιάδες ακτίνες Χ για τη δημιουργία τρισδιάστατων ψηφιακών εικόνων. "Έχουν ορατή γραφή, ώστε να μπορούμε να αντιστοιχίσουμε τις θέσεις μελανιού με το ακριβές μέρος για να αναζητήσουμε αυτό το μελάνι στο micro-CT", είπε ο Seales στο Live Science σε ένα email.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, ο Janko σημείωσε ότι η δουλειά της ομάδας σταδιακά καθιστά περισσότερο ευανάγνωστο το κείμενο. "Με κάθε επανάληψη του έργου του [Seales], η ικανότητα ανάγνωσης περισσότερων από αυτά τα κομμάτια γίνεται καλύτερη κάθε φορά", είπε ο Janko.

Πολλά μυστήρια

Ωστόσο, πολλά σχετικά με τον κύλινδρο παραμένουν ένα μυστήριο. Ο συγγραφέας του κειμένου είναι άγνωστος. Δεν είναι επίσης σαφές γιατί ήταν μέσα στη βίλα. Ο Janko σημείωσε ότι πολλά από τα κείμενα στη βίλα γράφτηκαν από τον Φιλόδημο και συζητούν τη φιλοσοφία, όχι την ιστορία.

Ο Janko υπέθεσε ότι το κείμενο μπορεί να είχε δανειστεί και να μην επιστράφηκε. Μια πιθανότητα είναι ότι ο ίδιος ο Φιλόδημος το χρησιμοποίησε ως αναφορά για να γράψει το έργο του " Περί του καθ'Όμηρον αγαθού βασιλέως ", είπε ο Jeffrey Fish, καθηγητής κλασικών στο Πανεπιστήμιο Baylor στο Τέξας, στο Live Science σε ένα email. Σε αυτό το έργο, ο Φιλόδημος συγκρίνει τους βασιλείς μετά τον Αλέξανδρο με εκείνους που βασίλεψαν νωρίτερα, ρίχνοντας αρνητικά τους βασιλείς μετά τον Αλέξανδρο.

Ο προστάτης του Φιλόδημου ήταν ένας άνδρας με το όνομα Lucius Calpurnius Piso Caesoninus, Ρωμαίος κυβερνήτης της Μακεδονίας. «Νομίζω ότι ο Φιλόδημος δείχνει στον Piso ότι το παράδειγμα των καλών βασιλιάδων του Ομήρου μπορεί να τον βοηθήσει ως κυβερνήτη της Μακεδονίας να ξεπεράσει τους παρακμιακούς ελληνιστικούς ηγεμόνες που προηγήθηκαν», είπε ο Fish.

Owen Jarus, Live Science Contributor

livescience.com