Η Θεσσαλονίκη μέχρι το 1860 είχε τείχη – Ποιος τα γκρέμισε και για ποιο λόγο

 

Γνωρίζατε ότι παραλιακά και κατά μήκος του λιμανιού στην Θεσσαλονίκη υπήρχαν τείχη;

Η Οθωμανική διοίκηση της Θεσσαλονίκης του Σαμπρή – πασά τη δεκαετία του 1860 αποφάσισε το γκρέμισμα των τειχών της πόλης για τρεις λόγους.

Κατ αρχήν για λόγους υγιεινής – δεν έφτανε ο Θαλασσινός αέρας στη πόλη με αποτέλεσμα να υποφέρει ο πληθυσμός από διάφορες επιδημικές ασθένειες.

Παράλληλα υπήρχε το όραμα να δημιουργηθεί μια μεγάλη προκυμαία στην οποία θα μπορούσε να φιλοξενήσει πολλά περισσότερα πλοία από το μικρό λιμανάκι που υπήρχε μέχρι τότε.. Και ο τρίτος λόγος ήταν η ανάπτυξη του εμπορίου με τη δημιουργία καταστημάτων πάνω στο μέτωπο της παραλίας.

Μέχρι το 1873 κατεδαφίστηκαν και τμήματα του ανατολικού και δυτικού τείχους της πόλης που υπήρχε από την Εγνατία μέχρι τη θάλασσα. Αντιδράσεις στη κατεδάφιση των τειχών υπήρξαν κυρίως από τους Οθωμανούς στρατιωτικούς και τον πληθυσμό της πόλης.

Με τα υλικά από τη κατεδάφιση των τειχών έγινε η πρώτη επιχωμάτωση της παραλίας. Ο Σαμπρή-πασά πριν έρθει Θεσσαλονίκη ήταν διοικητής της Σμύρνης και είχε κατασκευάσει το 1866 τη νέα προκυμαία της Σμύρνης με το μηχανικό Ρόκκο Βιτάλι. Και όταν μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη κάλεσε τον ίδιο μηχανικό να κατασκευάσει και την προκυμαία της Θεσσαλονίκης.

Μαζί με τα τείχη καταστράφηκαν και χάθηκαν οι μεγάλες πύλες του τείχους.

Δείτε την τρισδιάστατη αναπαράσταση των παραλιακών τειχών και των πυλών του τείχους της Θεσσαλονίκης που κατεδαφίστηκαν από τους Τούρκους τη δεκαετία του 1860 που ετοίμασε ο χρήστης του Youtube, Γιάννης Ατρόπουλος.

Μια νέα όψη της πόλης

Η νέα όψη της Θεσσαλονίκης προς τον κόσμο, με το λιμάνι στη μια της άκρη και το Λευκό Πύργο στην άλλη, περιλάμβανε «ξενοδοχεία και σύγχρονα σπίτια, αποθήκες, στο μη ενδιαφέρον σολ του ευρωπαϊκού πολιτισμού». 

Τα ξενοδοχεία Splendid Palace, Olympos και d’Angleterre φιλοξενούσαν τους επισκέπτες, και τα μπαλκόνια τους πρόσφεραν οπούς μελλοντικούς ρήτορες και πολιτικούς ένα νέο σκηνικό: πλήθη συγκεντρώθηκαν, λόγου χάρη, για ν’ ακούσουν τους λόγους που εκφωνήθηκαν από τον πρώτο όροφο του ξενοδοχείου Olympos τον Ιούλιο του 1908, όταν άρχισε η επανάσταση των Νεστούρκων.

Κατά μήκος της προκυμαίας ήταν παραταγμένα τα καφενεία, τα καμπαρέ, οι υπαίθριες μπιραρίες και τα καφωδεία, που θορυβούσαν ως αργά τη νύχτα -«κόκκινες φούστες και διαπεραστική μουσική, τούρκικες κιθάρες, τσιγγάνικα βιολιά, ελληνικές μελωδίες και βρόμικα γαλλικά τραγούδια», σημείωνε ο Μπεράρ, φτάνοντας στην πόλη το 1896. Καΐκια έδεναν σε όλο το μέτωπο πλάι στο νέο μαρμάρινο σημείο επιβίβασης, και από το 1894 ιππήλατα τραμ μετέφεραν τους επιβάτες από το σιδηροδρομικό σταθμό στον κήπο και στο εστιατόριο που είχε ανοίξει δίπλα στο Λευκό Πύργο.