Εντοπίστηκε διπλή ταφή 1.600 ετών με σκελετούς δύο αγοριών που δεν είχαν συγγένεια – Το ένα είχε παραμορφωμένο κρανίο

  Αναπαραστάσεις του προσώπου των δύο αγοριών που βρέθηκαν θαμμένες στην ανασκαφή. (Εικόνας: Marta Barszcz)

Μία διπλή ταφή ηλικίας 1.600 ετών, η οποία ανακαλύφθηκε από αρχαιολόγους στην Πολωνία, αποτελεί από τα παλαιότερα στοιχεία Ούννων στην Ευρώπη και την παλαιότερη Ουγγρική ταφή στην Πολωνία, σύμφωνα με νέα μελέτη. Η τοποθεσία, τα κτερίσματα και η τεχνική της παραμόρφωσης του κρανίου του ενός αγοριού, παρέχουν στους αρχαιολόγους πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τον πολιτισμό και τις ταφικές πρακτικές των Ούννων.

Οι Ούννοι ήταν φοβεροί, ιππείς νομάδες πολεμιστές από την Κεντρική Ασία, που λεηλάτησαν όλη την Ευρώπη τον τέταρτο και πέμπτο αιώνα. Υπό το διαβόητο ηγέτη τους, Αττίλα τον  Ούννο — αποκαλούμενος “η Μάστιγα του Θεού” από τους Χριστιανούς — οι Ούννοι έχτισαν μια αυτοκρατορία η οποία εκτεινόταν από τη σημερινή Ρωσία μέχρι τη Γαλλία. Ο στρατός του Αττίλα ήταν τόσο ισχυρός, που τόσο η Ανατολική (Βυζαντινή) όσο και η Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία του πλήρωσαν χρήματα για την προστασία του.

Το 2018, ο επικεφαλής της μελέτης συγγραφέας Jakub Niebylski, ένας αρχαιολόγος στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών, πραγματοποιούσε ανασκαφές  τον τάφο στο Czulice, ένα χωριό κοντά στην Κρακοβία. Η τοποθεσία περιείχε τα λείψανα δύο παιδιών, ένα από τα οποία ήταν φορτωμένο με χρυσά και ασημένια μπιχλιμπίδια και είχε ένα τεχνητά παραμορφωμένο κρανίο — μια κοινή πρακτική μεταξύ των ελίτ των Ούννων. Ο τάφος περιείχε επίσης ένα σιδερένιο μαχαίρι, ένα πήλινο δοχείο,  και τα υπολείμματα ενός σκύλου, μιας γάτας και μιας κουρούνας.

Χάρτης της ανασκαφής καθώς και εικόνες της ταφής. (Eικόνα: Jakub Niebylski)

Τα πορίσματα της αρχαιολογικής ανάλυσης – «Το σώμα του μαγειρεύτηκε πριν από την ταφή του»

Ο Niebylski και η ομάδα του εξέτασαν τα ανθρώπινα οστά μέσω αξονικής τομογραφίας (CT), σαρώσεων και ακτίνων-Χ, και πραγματοποίησαν ισοτοπική και ανάλυση DNA των δειγμάτων. Ανακάλυψαν ότι το παιδί χωρίς κτερίσματα ήταν ένα αγόρι μεταξύ 7 και 9 ετών με καταγωγή από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τα εξαιρετικά λεία οστά του έδειξαν ότι «το σώμα του μαγειρεύτηκε πριν από την ταφή του» , σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο στο τεύχος του Περιοδικού Αρχαιολογικής Επιστήμης:  Journal of Archaeological Science: Reports.

Το δεύτερο παιδί ήταν επίσης ένα αγόρι ηλικίας μεταξύ 8 και 9 ετών, του οποίου η καταγωγή ήταν πιο στενή σε αυτή των νομάδων από το Καζακστάν και το Κιργιστάν, αποκάλυψε η ανάλυση. Το πίσω μέρος του κρανίου του είχε τροποποιηθεί από την παιδική του ηλικία για να το κάνει να προεξέχει σε σχήμα αυγού. Τα αγόρια θάφτηκαν κάποια στιγμή μεταξύ 395 και 418 μ.Χ.

“Έχουμε δυο αγόρια διαφορετικής γενετικής προέλευσης, Ασιατικής και Ευρωπαϊκής, τα οποία τοποθετήθηκαν στον ίδιο τάφο σε διαφορετικές τελετές κηδείας”, ανέφερε η συν-συγγραφέας Anita Szczepanek, αρχαιολόγος και ανθρωπολόγος της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών, στο Live Science. “Το Ευρωπαϊκό αγόρι τάφηκε μπρούμυτα, με το κεφάλι απέναντι από το κεφάλι του Ούγγρου. Αλλά κάποια στιγμή αργότερα, το κρανίο του μεταφέρθηκε στα πόδια του”.

Ο Ούννος με το παραμορφωμένο κρανίο είχε βλάβες στις κοιλότητες των ματιών του και πιθανόν είχε αναιμία ή άλλη χρόνια νόσο που μπορεί να συνέβαλε στον πρόωρο θάνατό του. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ήταν ντόπιος, ενώ το Ευρωπαϊκό αγόρι γεννήθηκε αλλού, πιθανότατα στη Βόρεια ή Κεντρική Ευρώπη, και αργότερα μετανάστευσε στην περιοχή.

Τα πορίσματα της ισοτοπικής ανάλυσης

Και τα δύο αγόρια είχαν παρόμοιες δίαιτες πλούσιες σε πρωτεΐνες, σύμφωνα με την ισοτοπική ανάλυση. Η έλλειψη ταφικών αγαθών του Ευρωπαίου αγοριού υποδηλώνει ότι είχε χαμηλότερη κοινωνική θέση και μπορεί να υπηρέτησε το αγόρι των Ούννων ως υπηρέτης ή σύντροφος.

“Είναι επίσης πιθανό να μην γνώριζαν ο ένας τον άλλο”, ανέφερε η Szczepanek . “Δεν γνωρίζουμε τι τους συνέδεσε ή γιατί τοποθετήθηκαν στον ίδιο τάφο”. Η έλλειψη γραπτών πηγών δυσχεραίνει  τη γνώση των αρχαιολόγων σχετικά  με τις ακριβείς ταφικές πρακτικές των Ούννων, πρόσθεσε.

Η πρακτική της κρανιακής παραμόρφωσης

“Αυτό είναι πιθανώς το πρώτο σημαντικό έργο για την παρουσία των Ούννων στην Πολωνία”, δήλωσε στο Live Science ο Hyun Jin Kim, καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης στην Αυστραλία, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. “Η κρανιακή παραμόρφωση βασικά  σηματοδοτεί  κάποιον που είναι είτε Ούννος, είτε προσπαθεί να μοιάζει με Ούννο. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι που  ασκούν τη συγκεκριμένη πρακτική, βρέθηκαν στη νότια Πολωνία είναι μια ισχυρή ένδειξη της παρουσίας των Ούννων εκεί, την οποία δεν είχαμε νωρίτερα.”

Η κρανιακή παραμόρφωση είναι πρακτική που υιοθέτησαν οι Ούννοι από ανθρώπους που συνάντησαν στην Κεντρική Ασία — ειδικά οι Αλανοί, μια αρχαία Ιρανική νομαδική ποιμενική φυλή — και πιθανότατα ασκούνταν από την αριστοκρατία και την ελίτ, πρόσθεσε ο Κιμ.

enikos.gr