Οταν ο Σουλτάνος άνοιξε τη σαρκοφάγο της Μέδουσας: Ενας ακραίος μύθος στα έγκατα της Βασιλικής Κινστέρνας

0

Οι άνθρωποι περπατούν πίσω από το κεφάλι της Μέδουσας στη Βασιλική Κινστέρνα στην Κωνσταντινούπολη, Τουρκία. Ο χώρος έχει αποκατασταθεί από τον Μητροπολιτικό Δήμο της Κωνσταντινούπολης και είναι πλέον ανοιχτός ξανά για τους επισκέπτες. Το βυζαντινό οικοδόμημα παραγγέλθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και χτίστηκε το 532. Η υπόγεια Βασιλική, που ονομάζεται επίσης Υπόγεια Στέρνα, είναι η μεγαλύτερη καλά διατηρημένη δεξαμενή στην Κωνσταντινούπολη, η οποία στηρίζεται σε συνολικά 336 κίονες. Σύμφωνα με ιστορικά κείμενα, περισσότεροι από 7.000 σκλάβοι συμμετείχαν στην κατασκευή της στέρνας. EPA, SEDAT SUNA

Φωλιασμένη κάτω από τους ελικοειδείς δρόμους της Κωνσταντινούπολης, μόλις 149 μέτρα από την Αγία Σοφία, βρίσκεται μια αρχαία δεξαμενή που σύμφωνα με ακραίες δοξασίες μπορεί να ήταν το τελευταίο μέρος ανάπαυσης της μυθικής Μέδουσας.

Η Βασιλική Κινστέρνα, είναι η μεγαλύτερη από πολλές εκατοντάδες αρχαίες δεξαμενές που βρίσκονται κάτω από την πόλη της Κωνσταντινούπολης, σχεδιασμένη να συγκρατεί το νερό της βροχής.

Είναι μια από τις πιο γνωστές και εντυπωσιακές δεξαμενές, όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Θα μπορούσε όμως πραγματικά να περιέχει τη σαρκοφάγο του ελληνικού μυθικού τέρατος της Μέδουσας;

Η Βασιλική Κινστέρνα χτίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’.

Η δεξαμενή πήρε το όνομά της από τη Βασιλική Στοά, μια μεγάλη δημόσια πλατεία που βρισκόταν στον πρώτο λόφο της (επταλόφου) Κωνσταντινούπολης και μεταξύ 3ου και 4ου αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως εμπορικό, νομικό και καλλιτεχνικό κέντρο.

Η αρχική Βασιλική Στοά κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Α’ (306-337 μ.Χ.), αλλά ξαναχτίστηκε με εντολή του Ιουστινιανού Α’ μετά τις ταραχές της Στάσης του Νίκα το 532 μ.Χ. Η βασιλική ξαναχτίστηκε μεγαλύτερη και καλύτερη, συμπεριλαμβανομένης της δεξαμενής. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, η κατασκευή αυτής της τεράστιας δεξαμενής ολοκληρώθηκε από 7.000 σκλάβους και παρείχε σύστημα φιλτραρίσματος νερού για το Μεγάλο Παλάτι της Κωνσταντινούπολης.

Η κινστέρνα είχε αρχικά 336 μαρμάρινους κίονες ύψους 8 μέτρων, τοποθετημένους σε 12 σειρές με 28 κίονες η καθεμία, σε απόσταση 4 μέτρων η μία από την άλλη. Ωστόσο 60 από αυτούς, στη νοτιοδυτική πλευρά, εντοιχίστηκαν και δεν είναι πλέον ορατοί. Στους κίονες εδράζονται σταυροθόλια φτιαγμένα από οπτοπλίνθους. Αυτό το είδος ελαφριάς θολοδομίας εξελίχθηκε και εντοπίζεται επίσης σε άλλα δημόσια κτίρια και εκκλησίες, όπως στους τρούλους και τα ημιθόλια της Αγίας Σοφίας και τους πτυχωτούς τρούλους του ναού των Αγίων Σέργιου και Βάκχου.

Μεγάλο μέρος της δεξαμενής είναι κατασκευασμένο από ερείπια παλαιότερων κτιρίων, πιθανότατα γιατί επρόκειτο για υπόγειο, μη ορατό κτίσμα, αν και ορισμένα στοιχεία του αρχιτεκτονικού διάκοσμου είναι αξιοσημείωτα. Δύο κίονες, που στηρίζονται σε αρχαίες ελληνικές βάσεις και βρίσκονται στη βορειοδυτική πλευρά της κινστέρνας, υποβαστάζονται από ογκόλιθους, όπου έχουν σκαλιστεί δύο ογκώδη γοργόνεια, με ανάγλυφες κεφαλές Μέδουσας, ένα από αυτά τοποθετημένο ανάποδα και το άλλο στο πλάι. Οι κίονες ίσως προέρχονται από κάποιο νυμφαίο και οι δύο κεφαλές τοποθετήθηκαν πιθανώς από τον Ιουστινιανό.

Ο θρύλος της Μέδουσας

Οι δύο τεράστιες κεφαλές της Μέδουσας στους δύο κίονες στο βορειοδυτικό άκρο της δεξαμενής πυροδότησαν ανέκαθεν πολλές φήμες γύρω από την ίδια τη δεξαμενή.

Μεγάλο μέρος του υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την ανακατασκευή της, μεταφέρθηκε από αλλού στον απόηχο των ταραχών του Νίκα το 532 μ.Χ. Οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν να προσδιορίσουν από πού προήλθε μεγάλο τμήμα του υλικού, αλλά στην περίπτωση των κεφαλών της Μέδουσας, δεν κατάφεραν να το κάνουν. Κάποιοι έχουν εικάσει ότι τα δύο κεφάλια απλώς χρησιμοποιήθηκαν ως στηρίγματα πυλώνων κατά την κατασκευή της δεξαμενής και δεν προστέθηκαν αργότερα.

Κατά την έρευνα όμως για τα κεφάλια της Μέδουσας, βρέθηκε ένα έγγραφο που ενέπνευσε φανταστικές ιδέες στα κεφάλια των ερευνητών.

Το έγγραφο ήταν ουσιαστικά ένα ημερολόγιο που κρατούσε ο σουλτάνος ​​Αβδούλ Χαμίτ, ο οποίος διοίκησε την Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1876 έως το 1909, όντας ο τελευταίος της ηγέτης.

Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, το 1456, μια αντιπροσωπεία από τη Βενετία είχε σταλεί για να συναντηθεί με τον Σουλτάνο Μωάμεθ. Οι απεσταλμένοι της Γαληνοτάτης απαίτησαν να συναντηθούν με τον ίδιο, αλλά εκείνος επέλεξε να στείλει τον μεγάλο βεζίρη στη θέση του για να τους συναντήσει. Η αντιπροσωπεία ενημέρωσε τον βεζίρη για έναν θησαυρό που βρισκόταν μέσα στη Βασιλική Κινστέρνα, αλλά αρνήθηκε να πει σε κανέναν εκτός από τον Σουλτάνο την τοποθεσία αυτού του θησαυρού.

Όταν πληροφορήθηκε αυτή την πληροφορία, ο Μωάμεθ (πρόκειται για τον λεγόμενο Πορθητή) ​​ενθουσιάστηκε και συμφώνησε να συναντηθεί με ένα μέλος της αντιπροσωπείας. Σε αυτή τη συνάντηση, οι απεσταλμένοι εκ Βενετίας είπαν στον Σουλτάνο ότι ο θησαυρός που βρισκόταν στη στέρνα δεν ήταν κάτι υλικό, αλλά μάλλον ένα πτώμα. Δεν είναι βεβαίως σαφές πόθεν έμαθε ο σουλτάνος ​​Aβδούλ Χαμίτ τις πληροφορίες που έγραψε στο ημερολόγιό του, αλλά έδειξε έντονο ενδιαφέρον για την ύπαρξη πιθανή σαρκοφάγο της Μέδουσας.

Μέδουσα ή Σαχμεράν

Ο σουλτάνος ​​Χαμίντ ζήτησε να γίνει έρευνα για το θέμα και αποφάσισε να αφαιρέσει τη σαρκοφάγο. Η σαρκοφάγος υποτίθεται ότι βρέθηκε σε έναν από τους διαδρόμους της Βασιλικής Κινστέρνας. Σύμφωνα με το μύθο, όταν άνοιξε η σαρκοφάγος, αποκαλύφθηκε η μούμια ενός τρομακτικού πλάσματος. Είχε ανθρώπινο κεφάλι αλλά ολόκληρο το σώμα του ήταν κυρτό σαν γιγάντιο φίδι.

Κάποιοι έχουν υποθέσει ότι το πλάσμα δεν ήταν η Μέδουσα αλλά η μυθική Σαχμεράν, ένα δημοφιλές μυθολογικό πλάσμα στην Τουρκία με μυθολογικές καταβολές από το Ιράν που όπως και η Μέδουσα, είναι εν μέρει άνθρωπος, εν μέρει φίδι. Κάποιοι μάλιστα εικάζουν ότι η Μέδουσα και η Σαχμεράν είναι στην πραγματικότητα η ίδια γυναίκα.

Σήμερα, η Κινστέρνα είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της Κωνσταντινούπολης, μολονότι παρέμεινε κλειστή για 4 χρόνια μεταξύ 2017 και 2021 για εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης. Αυτό έγινε για να διευρυνθούν οι στενές περιοχές εισόδου και εξόδου και να μειωθούν οι μεγάλες ουρές των τουριστών που περιμένουν να μπουν μέσα. Για όσους δεν την έχουν επισκεφθεί. η Κινστέρνα έχει αποτελέσει φόντο ταινιών όπως αυτή του James Bond «From Russia with Love».

Πηγή: hellasjournal