Πριν 26.000 χρόνια κατοίκησαν άνθρωποι στην ΛΙΜΝΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ...

Η  Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων συμμετέχει στην πανελλαδική δράση του Υπουργείου Πολιτισμού «Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές 2024» με σειρά δράσεων:

Της Παρασκευή 24 Μαΐου 2024, ώρα 10 π.μ.

Αρχαιολογικός Χώρος Καστρίτσας

Θα πραγματοποιηθούν περίπατος και θεματική ξενάγηση με τίτλο «22000 π.Χ. – 1913. Τα χνάρια του χρόνου στον αρχαιολογικό χώρο του λόφου της Καστρίτσας» στον αρχαιολογικό χώρο Καστρίτσας για ενήλικες ομάδες κοινού, που θα ενδιαφερθούν.

Ο λόφος της Καστρίτσας, στα νότια της λίμνης Παμβώτιδας αποτελεί ένα παλίμψηστο χρήσεων από την Παλαιολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Στην δυτική πλευρά του εντοπίζεται σπήλαιο, το οποίο αποτελούσε ορμητήριο και θερινό καταυλισμό των παλαιολιθικών κυνηγών μεταξύ 24000 – 11000 π.Χ. Ευρήματα από τους πρόποδες του λόφου, κοντά στην λίμνη και σε σπήλαιο, μαρτυρούν την ανάπτυξη γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, κατά την Πρώιμη – Μέση Νεολιθική Εποχή (5500 – 3200 π.Χ). Λείψανα ατείχιστου οικισμού και κιβωτιόσχημων τάφων μαρτυρεί την κατοίκηση των παραλιμνίων εκτάσεων και κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, ενώ από τον 3ο αιώνα π.Χ. η κατοίκηση μεταφέρεται στην κορυφή του λόφου με την ανέγερση οχυρωματικού περιβόλου. Σταδιακά, νέα κτήρια αναγείρονται στο εσωτερικό της ακρόπολης, η οποία για τρεις αιώνες παίζει σημαίνοντα ρόλο στο δίκτυο των μολοσσικών ακροπόλεων. Το 167 π.Χ. οι λεγεώνες του Αιμιλίου Παύλου πολιορκούν στενά την ακρόπολη αλλά παρά τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων της, η πόλη παραδίδεται στους Ρωμαίους κατακτητές. 

Μετά την καταστροφή τα τείχη επισκευάζονται, τα κτίρια χρησιμοποιούνται ξανά και ο οχυρωμένος οικισμός της Καστρίτσας, συνεχίζει να επιβιώνει και να αναπτύσσεται μέχρι την Πρώιμη Βυζαντινή Περίοδο, οπότε και ο οικισμός φαίνεται πως εγκαταλείπεται. Τον 11ο – 12ο αι., σε πλάτωμα εντός του αρχαίου οχυρωματικού περιβόλου ιδρύεται η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, η οποία συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι και σήμερα. 

Κατά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο (1912-1913) ο λόφος της Καστρίτσας εντάσσεται στον τουρκικό τομέα άμυνας της πόλης των Ιωαννίνων και οχυρώνεται με την κατασκευή πολυβολείων, τσιμεντένιων χαρακωμάτων και εγκαταστάσεων στρατωνισμού.

Υπεύθυνοι δράσης:

Β. Γιούνη, Χ. Καππά, Υπ. Φάκλαρη, Αρχαιολόγοι

Τηλ. επικοινωνίας: 26510 01074 και 26510 01060-61

Οι άλλες δράσεις:

Πέμπτη, 23 Μαΐου 2024

Κάστρο Ιωαννίνων

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο “Μαθαίνουμε, αγαπάμε, προστατεύουμε. Φυσικό περιβάλλον και μνημεία του Κάστρου Ιωάννινων”, για μαθητές Γ΄ Δημοτικού.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με το 5ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων – Καπλάνειο. Περιλαμβάνει εκπαιδευτική περιήγηση στο Κάστρο Ιωαννίνων (τείχος, ακροπόλεις και μνημεία) με ειδικότερη αναφορά στο διαχρονικό ρόλο της λίμνης σε σχέση με το Κάστρο και τον οικισμό του, στο θέμα της αλλαγής του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος, καθώς και στην ευαισθητοποίηση σε θέματα διατήρησης και προστασίας των μνημείων. Η δράση ολοκληρώνεται με δεντροφύτευση στο Ιτς Καλέ και συμβολική υιοθεσία του νέου δέντρου τους μαθητές. Στόχος είναι οι μαθητές να γνωρίσουν καλύτερα τα μνημεία του Κάστρου αλλά και τις ιδιαιτερότητες του φυσικού περιβάλλοντος της πόλης των Ιωαννίνων. Παράλληλα η ενεργή συμμετοχή των μαθητών με την πράξη της δεντροφύτευσης θα συμβάλει στην ανάπτυξη «δεσμών» των μικρών μαθητών με την τοπική πολιτιστική κληρονομιά και το φυσικό περιβάλλον.

Υπεύθυνοι δράσης:

Μ. Κορτζή, Αρχαιολόγος, Σ. Κίγκα, Αρχαιολόγος - Μουσειολόγος

 

Παρασκευή,  24 Μαΐου  2024, ώρα 10 π.μ.

Αρχαιολογικός Χώρος Ακρόπολης Μεγάλου Γαρδικίου

Θα πραγματοποιηθούν περίπατος και θεματική ξενάγηση με τίτλο «Υπήρξαν χρόνοι, πάει καιρός, σαν μυθικοί» στον αρχαιολογικό χώρο ακρόπολης Μεγάλου Γαρδικίου για ενήλικες ομάδες κοινού, που θα ενδιαφερθούν.

Ο λόφος «Καστρί» Μεγάλου Γαρδικίου ελέγχει το βόρειο τμήμα του λεκανοπεδίου και τις προσβάσεις από και προς αυτό και διαθέτει διαδοχικές οχυρές εγκαταστάσεις, που χρονολογούνται από την ελληνιστική περίοδο έως και τις απαρχές του 20ού αιώνα. Οι αρχαιολογικές έρευνες αποκάλυψαν στην κορυφή του λόφου οργανωμένο οικισμό - πόλη τουλάχιστον από τις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Οι παλαιότεροι μελετητές, όπως ο καθηγητής Σωτήρης Δάκαρης, θεώρησαν ότι η μολοσσική αυτή πόλη ήταν η  Πασσαρώνα, η πρωτεύουσα των Μολοσσών. Η πόλη ήταν σε ακμή κατά τον 3ο και μέχρι τα μέσα του 2ου αι. π.Χ., οπότε καταλήφθηκε (167 π.Χ.) από τους Ρωμαίους.

Υπεύθυνοι δράσης:

Θ. Κύρκου, Αρχαιολόγος

Τηλ. επικοινωνίας: 26510 01073

Κυριακή 26 Μαΐου 2024, ώρα 11 π.μ.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

Στον χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, και ειδικότερα στην Αίθουσα 1: Προϊστορική Ήπειρος – Τομέας Παλαιολιθικής Εποχής, θα πραγματοποιηθεί θεματική περιήγηση με τίτλο «Παλαιολιθικές κοινωνίες και κλιματικές αλλαγές: τα ορεινά τοπία του Ζαγορίου την τελευταία εποχή των παγετώνων» για ενήλικες ομάδες κοινού, που θα ενδιαφερθούν.

Tο Ζαγόρι και η οροσειρά της Τύμφης συνιστούν ξεχωριστό παράδειγμα της Μεσογείου για τους τρόπους με τους οποίους οι προϊστορικές κοινωνίες των μετακινούμενων από τόπο σε τόπο κυνηγών και τροφοσυλλεκτών διαπραγματεύτηκαν μια περιοχή εξαιρετικά ευαίσθητη κι ευάλωτη στις επιπτώσεις των κλιματικών διακυμάνσεων μεταξύ ψυχρών και θερμών περιόδων, μεγάλης ή μικρής κλίμακας.  

Η θεματική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (Αίθουσα 1 – Προϊστορική Ήπειρος – Τομέας Παλαιολιθικής Εποχής) αποσκοπεί να αναδείξει τις πολύπλευρες και υψηλής ανάλυσης αρχαιολογικές και παλαιοπεριβαλλοντικές έρευνες, οι οποίες έχουν καταδείξει συγκεκριμένες στρατηγικές και πρακτικές αξιοποίησης που οι παλαιολιθικές κοινότητες ανέπτυξαν στο τραχύ αυτό μικροτοπίο, με τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές και το κερματισμένο ανάγλυφο.  Πρόκειται για ένα πρώιμο και περίπλοκο πολιτισμικό τοπίο διαχείρισης και προσαρμογής σε αβέβαιες συνθήκες.  

Υπεύθυνοι δράσης:

Ελ. Κοτζαμποπούλου, Δρ αρχαιολόγος, ΕΦΑ Ιωαννίνων, Χρ. Στεργίου, Δρ γεωλόγος, μεταδιδακτορικός ερευνητής Α.Π.Θ. Στ. Ζήση, φοιτήτρια, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας Π.Ι. τηλ. επικοινωνίας: 26510 01075

Οι δηλώσεις συμμετοχής στις παραπάνω δράσεις της Εφορείας Ιωαννίνων πρέπει να γίνουν έως την Πέμπτη 22 Μαΐου 2024. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει ικανοποιητική συμμετοχή η εκδήλωση δεν θα πραγματοποιηθεί.

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

ΠΗΓΗ: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.5.2024.

Βουτηχτάρι στην Παμβώτιδα λίμνη των Ιωαννίνων.

Φωτ.: Ν. Μπούκα.

 Η δράση απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Στοχεύει να αναδείξει όψεις της διαχρονικής οικολογικής και πολιτισμικής αξίας της λίμνης Παμβώτιδας και τις κατά καιρούς μεταβολές του μεγαλύτερου και σύνθετου αυτού οικοσυστήματος της Ηπείρου, που αποτελεί ταυτόχρονα μία από τις παλαιότερες υδρογεωλογικές τέτοιες λεκάνες της Ευρώπης, με ηλικία σχηματισμού πριν τουλάχιστον 2 εκατομμύρια χρόνια.

Η δράση θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις:

Α. Περιήγηση-ενημέρωση στον εκθεσιακό τομέα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων για τους μετακινούμενους προϊστορικούς κυνηγούς και τροφοσυλλέκτες της εποχής των πιο πρόσφατων παγετώνων, πριν περίπου 20.000 χρόνια, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ως περιστασιακό κατάλυμα το σπήλαιο της Καστρίτσας, στα ριζά του ομώνυμου λόφου. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί συνδυαστικά σε αρχαιολογικά και περιβαλλοντικά στοιχεία. Πολυετείς διεπιστημονικές έρευνες έχουν φέρει στο φως τρόπους και δίκτυα εκμετάλλευσης της πλουσιοπάροχης χερσαίας και υδρόβιας πανίδας, αναφορικά με τις διατροφικές επιλογές και τις κοινωνικές σχέσεις των παλαιότερων κατοίκων της ενδοχώρας της Ηπείρου.

Β. Ανοιχτή συζήτηση, στον κήπο του Μουσείου, για την προστασία και τη διαχείριση της λίμνης, του σπάνιου αυτού κοινού αγαθού, το οποίο στη σύγχρονη εποχή έχει υποστεί πολύπλευρη ανθρωπογενή πίεση, με ορατή τη διατάραξη και επισφάλεια του οικολογικού ισοζυγίου. Τη συζήτηση θα εμπλουτίσουν με σχολιασμό: ο Ν. Μπούκας, βιολόγος–ορνιθολόγος, η Δ. Γούση, εικαστικός, ο Γ. Παπαδημητρίου, δικηγόρος και ο Γ. Πάσχος, ιχθυολόγος και συγγραφέας.

Υπεύθυνος προγράμματος: Ελ. Κοτζαμποπούλου, αρχαιολόγος.

Ώρα εκδήλωσης: 11.00 π.μ.

Σημείο Συνάντησης: Είσοδος Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, Πάρκο Λιθαρίτσια

Τηλ. επικοινωνίας: 26510-01075.

ΠΗΓΗ: ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ - ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. 

ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.