Οι κοσμικές ακτίνες χρονολογούν ξύλινα κτήρια του Δισπηλιού τουλάχιστον 7.328 χρόνων!

Του Γιώργου Λεκάκη

Επιστήμονες συνδύασαν την δενδροχρονολογία και την χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα για να βρουν μια χρονολογία για τον προϊστορικό αγροτικό οικισμό του Δισπηλιού Καστοριάς Μακεδονίας.

Οι δακτύλιοι των δένδρων, από περισσότερα από 780 κομμάτια ξυλείας από αυτήν την τοποθεσία, αναλύθηκαν και χρονολογήθηκαν με ραδιενεργό άνθρακα σε μια περίοδο που περιλαμβάνει ένα από τα 12 γνωστά γεγονότα του «Miyake». Αυτό είχε χρονολογηθεί αξιόπιστα στο 5259 π.Χ.

Τα λεγόμενα «Γεγονότα Miyake» ονομάσθηκαν για τον φυσικό F. Miyake, ο οποίος ανακάλυψε το 2012 ότι οι παγκόσμιες αιχμές κοσμικών ακτίνων, που πιθανώς προκαλούνται από ηλιακές εκλάμψεις, μπορούν να προκαλέσουν αύξηση του ραδιενεργού άνθρακα στην Γη, ο οποίος στην συνέχεια εναποτίθεται στους δακτυλίους που σχηματίζονται από ένα δένδρο εκείνη την εποχή. Αυτές οι αιχμές στις κοσμικές ακτίνες μπορούν να χρονολογηθούν σε μακρινές χρονολογίες, με δακτυλίους δένδρων, γεγονός που τις καθιστά χρονολογικά σημεία αγκύρωσης.

«Ο Miyake αναγνώρισε τα πρώτα σημεία αγκύρωσης αυτού του είδους και έτσι επέφερε μια αλλαγή στην προϊστορική αρχαιολογία», εξήγησε το μέλος της ομάδας Alb. Hafner.

Χρησιμοποιώντας αυτήν την τεχνική, τα ξύλινα (από άρκευθο / κέδρο) κτήρια στο Δισπηλιό έχουν πλέον χρονολογηθεί σε διάφορες φάσεις οικισμού, σε μια περίοδο 188 ετών, μεταξύ 5328 και 5140 π.Χ.

«Αναμένουμε ότι άλλες χρονολογίες για την περιοχή από αυτήν την περίοδο, μπορούν τώρα να συνδεθούν με την χρονολογία του Δισπηλιού Καστοριάς», εδήλωσε το μέλος της ομάδας A. Maczkowski. «Αυτό ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη μιας περιφερειακής δενδροχρονολογίας για την Ελλάδα και τα νότια Βαλκάνια», κατέληξε.

Abstract

Abrupt radiocarbon (14C) excursions, or Miyake events, in sequences of radiocarbon measurements from calendar-dated tree-rings provide opportunities to assign absolute calendar dates to undated wood samples from contexts across history and prehistory. Here, we report a tree-ring and 14C-dating study of the Neolithic site of Dispilio, Northern Greece, a waterlogged archaeological site on Lake Kastoria. Findings secure an absolute, calendar-dated time using the 5259 BC Miyake event, with the final ring of the 303-year-long juniper tree-ring chronology dating to 5140 BC. While other sites have been absolutely dated to a calendar year through 14C-signature Miyake events, Dispilio is the first European Neolithic site of these and it provides a fixed, calendar-year anchor point for regional chronologies of the Neolithic.

ΠΗΓΗ: A. Maczkowski, κ.ά. Πανεπιστήμιο της Βέρνης «Absolute dating of the European Neolithic using the 5259 BC rapid 14C excursion», Nature Communications, vol. 15, αρ: 4263 (2024), 20.5.2024. 

ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ