Τι έγραφαν παλιά δημοσιεύματα για την Αμφίπολη! [ΦΩΤΟ]

Όταν η θαμμένη Αμφίπολη αναδύθηκε από τα βάθη της γής. Προσπαθώντας να ταξινομήσω και να μελετήσω τα μικρά, παλαιά, διάσπατρα άρθρα που βρήκα στο διαδίκτυο, ξεχώρισα μερικά και θα επιχειρήσω να σας μεταφέρω μερικές σημαντικές λεπτομέρειες από τα αρχαιολογικά ευρήματα των πρώτων ανασκαφών στην Αμφίπολη, όπως αυτά προβάλλονται, από μονόστηλα του 1956,1958,1961,1963 της εφημερίδας Ελευθερία.

Τα περισσότερα είναι γραμμένα, από μαρτυρίες του ίδιου του Δημήτρη Λαζαρίδη, στην συνεργάτιδα της εφημερίδας τότε, αρχαιολόγο Αθηνά Καλογεροπούλου, μια σημαντική γυναίκα με συμμετοχή στην ομάδα που έκρυψε τις αρχαιότητες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου την περίοδο '40-'41 για να προστατευθούν από τους ναζί.

Η Αμφίπολη τιμήθηκε πολύ από τους Μακεδόνες ,και ιδιαίτερα από τον Φίλιππο (357π.Χ.)όπως δείχνουν οι ανασκαφές. Εξάλλου και οι Ρωμαίοι αργότερα (168π.Χ.) την κάνουν πρωτεύουσα της πρώτης μερίδας της Μακεδονίας .'Ομως οι φοβερές επιδρομές του 2ου και του 3ου μ.Χ. την ρήμαξαν κυριολεκτικά.

Πρώτος ανέσκαψε την Αμφίπολη ο Γάλλος Περντιζέ στα 1897-1898 βρίσκοντας εκείνη την εποχή έναν Μακεδονικό τάφο και πολλά πήλινα ειδώλια. 'Έπειτα στα 1920 ο καθηγητής Σ.Πελεκίδης αποκάλυψε μια παλαιοχριστιανική βασιλική και τέλος από το 1952-54 ο Δημήτρης Λαζαρίδης ερεύνησε ορισμένα σημεία του αρχαίου νεκροταφείου, όταν το 1956 στις υπώρειες ενός στενόμακρου λόφου ανακάλυψε το ελληνιστικό νεκροταφείο.

Οι τάφοι του είναι λαξευμένοι σε μαλακό αργιλλώδες βράχο και έχουν ερευνηθεί το λιγότερο 400 τάφοι εκ των οποίων οι 14 είναι Μακεδονικοί. Χρονολογούνται δε από το 350-330 π.Χ έως τον 1ο αι.π.Χ.

Οι πιο εντυπωσιακοί τάφοι είναι οι Μακεδονικοί, ανάμνηση των Μυκηναικών τάφων της Αμφίπολης που επιβιώνουν παράξενα στην Μακεδονία. 'Εχουν συνήθως έναν δρόμο λαξευτό στον βράχο που οδηγεί προς την είσοδο με μια σειρά σκαλιά. Αποτελούνται συχνά από ένα προθάλαμο και ένα η δύο νεκρικούς θαλάμους.

Μαζί με τον δρόμο έχουν μήκος συνήθως 14μ.Μέσα στους τάφους αυτούς βρέθηκαν πολλά κτερίσματα όπως χρυσά κοσμήματα ,ξίφη, αγγεία, καθρέπτες και πολλά άλλα θαυμάσια ευρήματα.
.
Ένα πολύ σημαντικό ταφικό έθιμο προβάλλεται μέσα από αυτούς τους τάφους καθώς βρέθηκαν πήλινες προτομές θεών. Έτσι συνάγεται πως συνήθιζαν να βάζουν πάνω στο στήθος του νεκρού η κάπου στον τοίχο μια πήλινη προτομή θεάς, της Αφροδίτης η της Δήμητρας για να προστατεύει τον νεκρό και την ταφική του κατοικία. Η στάση των θεών είναι τυπική: Τα δυό χέρια στο στήθος σε στάση ευγονίας.

Το 1960 σε μία θέση της νεκρόπολης, βόρεια της Αρχαίας Αμφίπολης, στην τοποθεσία Καστάς, βρέθηκαν 4 τάφοι ,ο ένας εξ'αυτών ιδιαίτερα αξιόλογος. Το μήκος του είναι 8 μέτρα και αποτελείται από δύο νεκρικούς θαλάμους με ψηφιδωτό δάπεδο από πολύχρωμες ψηφίδες.

Στον ένα θάλαμο χαλίκια θαλάσσης σχηματίζουν πολύχρωμες λωρίδες, στον άλλον προβάλλουν ποικιλόχρωμοι ρόδακες. Κάτω από το δάπεδο υπήρχαν τάφοι συλημένοι.

Επίσης βρέθηκαν περίτεχνες τοιχογραφίες με πουλιά, ταινίες, λουλούδια καθώς και ένα θαυμάσιο ανθέμιο που ξεπηδά μέσα από φύλλα ακάνθης και ήταν πάνω σε επιτύμβια στήλη.

Από τις ανασκαφές στους τάφους της αρχαίας Αμφίπολης, εκτός των άλλων, αποκαλύφτηκαν δύο χρυσά στεφάνια ελιάς με μια κόκκινη πέτρα στην μέση,δύο μεγάλα δακτυλίδια 30γρ. το καθένα, με δακτυλιόλιθο τυρκουάζ το ένα και με μια θαυμάσια κόκκινη πέτρα με έντονη παράσταση ,το άλλο.

Σε τοιχογραφία ένας νέος γυμνός με ρόπαλο στέκει μπροστά σε έναν βωμό και οι κλίνες είναι διακοσμημένες με παραστάσεις λεόντων, διονυσιακών θιάσων με θύρσους, λύρες κ.ά.

Τέλος βρέθηκαν ακόμα χρυσά ελάσματα ,σκουλαρίκια με λεοντοκεφαλές, χρυσοί οβολοί, αλάβαστρα , ωραιότατοι ασημένιοι καθρέπτες, επίχρυσα στεφάνια πελίκη με την Αφροδίτη πάνω σε κύκνο και άλλα αριστουργήματα του 4ου αι.π.Χ.

Με τις ανασκαφές αυτές ήρθε στο φως μεγάλος αριθμός μικρών αντικειμένων και αγγείων.'Ετσι σχηματίστηκε πλούσια συλλογή ερυθρόμορφων Αττικών αγγείων ρυθμού Κέρτς,τύπου "Δυτικής κλιτύος",και άλλοι τύποι ελληνιστικής κεραμικής.

Η μελέτη της πλαστικής δημιουργίας δημιουργίας στην Αμφίπολη,από το 410 π.Χ. έως τα τέλη της ελληνιστικής περιόδου θα εμπλουτιστεί με μια σειρά 15 επιτυμβίων στηλών με διάφορα θέματα ,όπως το θέμα της Ηγησούς,σε άλλη τρείς χαραγμένες μορφές με τα ονόματά τους, μια επιτύμβια Σειρήνα του 4ου αι.π.Χ. και ένα πολύ ωραίο αναθηματικό ανάγλυφο ίσως της εποχής του Μ. Αλεξάνδρου ,με επτά πρόσωπα νεκρόδειπνου.

Το κεφάλι της μίας γυναίκας επάνω αριστερά, μοιάζει πολύ με κεφάλι Ταναγραίας.
Αναμφισβήτητη θεωρείται η ύπαρξη σημαντικού εργαστηρίου κοροπλαστικής καθώς και εργαστήριο κοσμηματοποιίας στην Αρχαία Αμφίπολη τα οποία ήταν υψηλοτάτου καλλιτεχνικού επιπέδου.

Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίασε η ανασκαφή , όπως και οι προηγούμενες του Δημήτρη Λαζαρίδη, στην αρχαία πόλη της Αμφίπολης.
Εκεί ανασκάφτηκε η αρχαία Αγορά,πλήθος δημοσίων κτιρίων ,σπιτιών, δαπέδων και ο δυτικός περίβολος της αρχαίας πόλης του τελευταίου τετάρτου του 5ου αι.π.Χ. τον οποίον αναφέρει ο Θουκυδίδης.

Ένα κτήριο της κλασσικής εποχής, που αποκαλύφτηκε στην ανατολική πλευρά του λόφου, στο σημερινό χωριό παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον διότι αναφέρεται στην λατρεία της Μούσας Κλειούς, συζύγου του αγνού Στρυμόνος και μητέρας του Ρήσου.
Η αναθηματική επιγραφή που βρέθηκε εκεί λέει:

"ΕΥΜΗΤΙΣ ΗΓΗΣΙΣΤΡΑΤΟ ΚΛΕΟΙ ΑΝΕΘΗΚΕΝ"

Αυτή η επιγραφή έδωσε την ευκαιρία να ταυτιστεί το κτήριο με το ιερό της Κλειούς που κατασκευάστηκε στις πρώτες φάσεις της αρχαίας πόλης.

Αλήθεια πόση ανάταση και χαρά θα πρόσφερε αυτό το εύρημα στον αείμνηστο αρχαιολόγο; Πώς να ένιωσε τη στιγμή που βρήκε την Μούσα του;

Σ'ένα από τα μονόστηλα διαβάζω:

"Στο λιγοστό ελεύθερο χρόνο του ,ο Λαζαρίδης τριγύριζε στην περιοχή του σημερινού μικρού χωριού προσπαθώντας να προσδιορίσει πού βρίσκονταν τα γνωστά από τα κείμενα ηρώα, οι ναοί της Αρτέμιδος Βραυρωνίδος, Απόλλωνος, Ασκληπιού, Στρυμόνος, Ρήσου και Διοσκούρων "
.
Μελετώντας αυτές τις αναφορές από το παρελθόν,πώς να μην στοχάζεσαι, πώς να μην αναπολείς κοιτώντας αυτόν τον πανάρχαιο ,τον όμορφο τόπο πόσες ένδοξες στιγμές έζησε μέσα στην διαδρομή του χρόνου;Πώς να μην αναρωτιέσαι κάτω από αυτήν την πυκνή βλάστηση ,κάτω από τα σημερινά χώματα τι έχει καλύψει με τα πέπλα της η λήθη;

Η Αθηνά Καλογεροπούλου, με φιλοσοφική διάθεση,αναφέρει σε ένα από τα άρθρα της:"¨Εχουμε συχνά μέσα από αυτή την στήλη τονίσει, την παράξενη μοίρα των παλαιών ανθρώπων. Περισσότερο ίσως από οτιδήποτε άλλο τα κτερίσματα των τάφων τους,μας δίνουν σήμερα τις πιο πλούσιες πληροφορίες για την ζωή και τα έθιμά τους. Κι'έτσι με τρόπο απίθανο,ο θάνατος φωτίζει την ζωή ".

Μέσα από την αρχαιολογική σκαπάνη και τα ευρήματα, ξεδιπλώνονται πάντα και άγνωστες η ξεχασμένες πτυχές της ιστορίας ενός τόπου. Η γη φυλάει με σοφία και τρυφερότητα τα παιδιά της στα σπλάχνα της μέχρι να έρθει η κατάλληλη ώρα να τα "γεννήσει" με σκοπό να αναδυθούν και να μας... συναντήσουν.

Να μας οδηγήσουν και να μας βοηθήσουν να γεφυρώσουμε το παρελθόν μας με το μέλλον. Τώρα ,στο παρόν που ζούμε, με την αποκάλυψη του σπουδαίου μνημείου της Αμφίπολης ,γράφονται η ανασκευάζονται πολύ σημαντικές σελίδες της μακραίωνης ιστορίας της Μακεδονίας αλλά και όλης της Ελλάδας.

Μιας ιστορίας που διηγείται ο περίβολος με τα αρχιτεκτονικά του γεωμετρικά μυστήρια,ο λέων με την χρυσή τομή, η γαλήνια πνευματική έκφραση στο βλέμμα των Κορών,το γαλάζιο μάτι του αλόγου στο ψηφιδωτό,οι σφίγγες που φύλαγαν τον τάφο κοιτώντας τον Βορρά και τον Νότο.Κάποιοι ήδη αφουγκράζονται ,κάποιοι άλλοι ήδη ξέρουν την αλήθεια.

Μια αλήθεια που ίσως πρόκειται να φέρει στο φως απόκρυφα, αφανέρωτα μυστικά και προγονικά μηνύματα από τον κύκλο της ειμαρμένης και του χρόνου επιλέγοντας τους συγκεκριμένους επιστήμονες για να ...αποκαλυφθούν..

Διότι:"Πολλοί είδαν αλλά λίγοι κατανόησαν" πως αυτή η γονιμότητα του κάλλους ,αυτό το μυστηριακό θαύμα του πολιτισμού και της τεχνογνωσίας που το ίδιο το μνημείο προβάλλει και που τόσο λεηλατήθηκε στο παρελθόν, έφτασε η ώρα που πρέπει να υψωθεί στο βάθρο που του αξίζει ώστε να φωτίσει και πάλι με συγκίνηση ,θαυμασμό και γνώση την ψυχή της ανθρωπότητας.

Τώρα που όλοι μας περιμένουμε με καρτερία τις επόμενες ανακοινώσεις της ανασκαφικής ομάδας, ας μη ξεχνάμε πως η Νίκη που στεφάνωσε τον 'Ηρωα του τάφου με το στεφάνι της αθανασίας, τιμά αιωνίως και όσους σκέφτονται και δρουν με ανδρεία ήθος και σεβασμό.

Ελένη Tσιλιβή Ελαφηβόλου

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο μου προέρχεται από συρραφή των δημοσιευμάτων της εποχής καθώς και κάποιες σκέψεις μου που γεννήθηκαν κατά την ανάγνωση τους.

Πηγή αποκομμάτων εφημερίδας : atheofobos blogspot.gr

thousandnews.gr