Προϊστορικοί οικισμοί με ανεκτίμητους θησαυρούς

Πανοραμική άποψη του λόφου Καστρί

Δύο νέους προϊστορικούς οικισμούς, που αποτελούν τις αρχαιότερες αρχαιολογικές θέσεις στον νομό, με πλήθος κινητών ευρημάτων, όπως αγγεία, εργαλεία και κοσμήματα, αλλά και ταφές, έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Άρτα.

Οι θέσεις εντοπίστηκαν κατά τις εργασίες για την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Ιόνιας Οδού, στο τμήμα Καμπής - Αμμότοπου, στα όρια των Νομών Άρτας - Πρέβεζας, στο κομμάτι που μέχρι σήμερα ήταν γνωστή η ακρόπολη του Ορράου στον λόφο Καστρί, η οποία χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα. Στις παρυφές του λόφου Καστρί εντοπίστηκε μυκηναϊκή ταφή (1600-1100 π.Χ.) με χάντρες και κοσμήματα, ενώ στην πλαγιά του λόφου Κόκκινο Λιθάρι, βρέθηκαν κτιριακά κατάλοιπα της Μέσης και Ύστερης Εποχής του Χαλκού (περίπου 2000-1000 π.Χ.), αγγεία, λίθινα εργαλεία, αλλά και τέσσερις ταφές με κτερίσματα.

Όπως δήλωσε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας, Βαρβάρα Παπαδοπούλου, «οι δύο νέες θέσεις δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την προϊστορία στην Άρτα και αποτελούν τις αρχαιότερες θέσεις, γεγονός που πλουτίζει περαιτέρω τις γνώσεις μας». 

Ο προϊστορικός οικισμός στις παρυφές του λόφου στο Καστρί, ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενος, καθώς στην κορυφή βρίσκεται η ακρόπολη του Ορράου. Εκείνο ωστόσο που ξάφνιασε ευχάριστα τους αρχαιολόγους ήταν η νέα θέση στην πλαγιά του λόφου Κόκκινο Λιθάρι.

Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, Ανδρομάχη Μπαλαδήμα, πρόκειται για κτιριακά κατάλοιπα ξερολιθιάς, που ανάγονται στη Μέση και Ύστερη Εποχή του Χαλκού. 

Η ανασκαφή αποκάλυψε άβαφη, χρηστική κεραμική (μεγάλα αποθηκευτικά αγγεία, αλλά και μικρότερα, οικιακής χρήσης), καθώς και πλήθος από λίθινα εργαλεία που σκιαγραφούν τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες μιας προϊστορικής κοινωνίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο εντοπισμός ενός τάφου στο νότιο τμήμα του λόφου, με τοιχώματα από ασβεστολιθικές πλάκες. 

Ο τάφος περιείχε τέσσερις ταφές, με σωζόμενα μηριαία οστά, ένα άβαφο αγγείο πόσης και ένα χάλκινο δαχτυλίδι. Το ανθρωπολογικό υλικό εξετάζεται από εξειδικευμένους επιστήμονες για να διαπιστωθεί η ηλικία και το φύλο των νεκρών.

Η ανασκαφή στο Κόκκινο Λιθάρι συνεχίζεται και τα αντικείμενα που έχουν βρεθεί έως τώρα έχουν καθαριστεί και μελετούνται, ενώ οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι στο μέλλον θα έρθουν στο φως και νέα ευρήματα. 

Στους πρόποδες του λόφου Καστρί, η ανασκαφική έρευνα αποκάλυψε άλλη μία ταφή, λίγο νεότερη, Μυκηναϊκής Εποχής. Από τα ευρήματα ξεχωρίζουν ένα χάλκινο εγχειρίδιο μήκους 17,7 εκατοστών, 17 λίθινες χάντρες από περιδέραιο και 8 επιχρυσωμένα επιθέματα-κομβία, που πιθανόν χρησίμευαν ως ήλοι (καρφιά) για τη στερέωση της λαβής κάποιου εγχειριδίου.

Χάλκινο εγχειρίδιο Μυκηναϊκής Εποχής.

Επιχρυσωμένα επιθέματα

Άβαφο αγγείο πόσης που βρέθηκε σε τάφο στο Κόκκινο Λιθάρι.

Το ιστορικό

«Ο εντοπισμός των αρχαίων κατάλοιπων προϊστορικών χρόνων μαρτυρά ότι κάποτε, σε αυτόν τον δρόμο που συνέδεε την Αθαμανία και τη Μολοσσίδα με την πεδιάδα της Αμβρακίας, μια κοινωνία ανθρώπων έχοντας ως όπλο τη σκέψη, έζησε, δημιούργησε τέχνη και καθιέρωσε έθιμα, χαράσσοντας τη δική της πορεία, αιώνες πριν οι Μολοσσοί ιδρύσουν τη σημαντική, φρουριακού χαρακτήρα πόλη του Ορράου», λέει η κ. Μπαλαδήμα.

Στον αρχαιολογικό χώρο του Ορράου, στην κορυφή του λόφου Καστρί, έχει εντοπιστεί και ανασκαφεί ο ομώνυμος οικισμός, μια πολίχνη με φρούριο, που ιδρύθηκε από τους Μολοσσούς, το δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα. 

Ο οικισμός διέθετε τείχος μήκους 750 μέτρων, μέσα στο οποίο είχαν χτιστεί περίπου 100 σπίτια, όπου διέμεναν ως και 2.000 άτομα. Τα ερείπια των σπιτιών σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση και σε πολλά από αυτά διακρίνονται οι τοίχοι του πάνω ορόφου. 

Το 168 π.Χ. οι Ρωμαίοι ισοπέδωσαν τα τείχη του οικισμού ως αντίποινα για την αντίσταση της πόλης στις ρωμαϊκές λεγεώνες του Ανίκιου, ωστόσο ο οικισμός επέζησε έως το 31 π.Χ., οπότε οι κάτοικοί του μετακινήθηκαν στη Νικόπολη, την οποία ίδρυσε ο Οκταβιανός Αύγουστος ως ανάμνηση της νίκης στο Ακτιο.

Μ. Ριτζαλέου, 

Πηγή: Έθνος