Ο χαμένος τάφος του Μεγαλέξανδρου. Ανάμεσα σε υποθέσεις, μύθους και φανταστικές ιστορίες. Δεκάδες διαφορετικές θεωρίες, αντιφατικές πηγές από τα χρόνια της αρχαιότητας και αμέτρητα άρθρα ή βιβλία αναφέρονται στον τάφο του Μακεδόνα βασιλιά.
Η ανακάλυψή του παραμένει ένα μεγάλο όνειρο και κάθε νέο συναφές εύρημα, οπουδήποτε στον κόσμο, δημιουργεί την προσδοκία μήπως φέρει στο φως κάτι από τη ζωή ή τον θάνατο του μεγάλου στρατηλάτη. Οπως τώρα με τα σημαντικά μνημεία στην Αμφίπολη και την ελπίδα ότι θα προσθέσουν άγνωστες πτυχές της μακεδονικής Ιστορίας.
Στο πέρασμα του χρόνου εκατοντάδες ερευνητές και αρχαιολόγοι έκαναν ανασκαφές και ερεύνησαν για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου κυρίως στην πόλη που ο ίδιος ίδρυσε, την Αλεξάνδρεια. Η αναζήτηση του σημείου όπου ετάφη ο Μακεδόνας βασιλιάς αποτέλεσε για πολλούς ανθρώπους έργο ζωής, ενώ με την πάροδο του χρόνου κατέστη ένας μύθος ανάλογος με τη... χαμένη Ατλαντίδα ή την Κιβωτό του Νώε.
Μια αναζήτηση άλλοτε σε πολλά διαφορετικά σημεία της Αλεξάνδρειας, στη Μέμφιδα, στην έρημο της Αιγύπτου, τη Συρία, τη γη της Μακεδονίας.
Πού είχε τοποθετηθεί η σορός του; Ηταν σε αλαβάστρινη, γυάλινη ή χρυσή σαρκοφάγο; Μήπως αργότερα βρέθηκε κάτω από ισλαμικά τζαμιά ή χριστιανικές εκκλησίες; Για αυτό έγραφαν αρχαίοι συγγραφείς, διάσημοι περιηγητές, ταξιδιώτες του Μεσαίωνα. Πανίσχυροι αυτοκράτορες και κατακτητές ήθελαν να «προσεγγίσουν» τον Μ. Αλέξανδρο και να πάρουν κάτι από την αίγλη του. Την ίδια φιλοδοξία είχαν οι Γάλλοι του Βοναπάρτη, αλλά και οι Αγγλοι που τους διαδέχθηκαν στην Αίγυπτο στα τέλη του 18ου αιώνα. Ενδεικτικό είναι ότι μόνο στην αρχαιολογική υπηρεσία της Αλεξάνδρειας από το 1956 μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί 322 έγγραφα και αιτήσεις για ανασκαφές από άτομα τα οποία υποστήριζαν ότι γνωρίζουν τη θέση του τάφου.
Τα μετέφεραν Βενετοί εμποροι
Τα λείψανά του βρίσκονται στη βασιλική του Αγίου Μάρκου
Τα λείψανά του βρίσκονται στη βασιλική του Αγίου Μάρκου
 |
«Για τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου έχουν γραφτεί τόσα άρθρα και βιβλία όσα δεν γράφτηκαν για τις ταφές όλων των προσωπικοτήτων της αρχαιότητας. Υπάρχουν άπειρες θεωρίες. Οπως ότι τα λείψανα βρίσκονται στην κρύπτη κάτω από τη βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Βενετία και μεταφέρθηκαν το 829 από Βενετούς εμπόρους εκεί όπου κτίστηκε ο ναός. Μια άλλη θεωρία λέει ότι ετάφη στην πύλη της Ροζέτας όπου ήταν το νεκροταφείο των Πτολεμαίων. Υπάρχει μια διεθνής ψύχωση με το θέμα αυτό και αυτή η αναζήτηση ανάγεται στην αρχαιότητα» λέει ο κ. Χάρης Τζάλας, συγγραφέας, ερευνητής και επικεφαλής του Ινστιτούτου Μελετών της Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας, το οποίο επί 17 χρόνια πραγματοποιεί ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες στην ακτογραμμή της πόλης. Ο ίδιος ετοιμάζει μια ειδική μελέτη για τη νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας όπου καταγράφει το απίστευτο χρονικό της αναζήτησης του τάφου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
«Από εκείνη την εποχή οι Πτολεμαίοι χρησιμοποίησαν τον Μ. Αλέξανδρο στις μάχες των διαδόχων. Οπως και οι Ρωμαίοι που ήθελαν να τον έχουν με το μέρος τους... Πολλοί αυτοκράτορες επισκέφθηκαν τον τάφο όπως ο Καίσαρας και ο Αύγουστος. Ο Καρακάλλας, το 215, ήταν ο τελευταίος αξιόπιστος μάρτυρας για την ύπαρξη του τάφου. Ολα τα υπόλοιπα από την αρχαιότητα έως τον Μεσαίωνα ήσαν ανάμεσα στην παράδοση και τον μύθο μέχρι τις φανταστικές ιστορίες του 19ου και 20ού αιώνα που υπεδείκνυαν τη θέση του τάφου και αποδείχθηκαν παραμύθια. Ολες οι αξιόπιστες αρχαίες πηγές αναφέρουν ότι ετάφη στην Αλεξάνδρεια. Κι όμως ένα τέτοιο μεγάλο μνημείο δεν βρέθηκε, όπως δεν εντοπίστηκε το μουσείο με την περίφημη βιβλιοθήκη όπου υπήρχαν 700.000 χειρόγραφα, ούτε ο τεράστιος ναός του Σέραπι. Στην αναζήτηση του τάφου κυρίως βασιζόμαστε σε συγγραφείς που αντέγραψαν παλαιότερες πηγές και φήμες».
Η αφήγηση του κ. Τζάλα ξεκινά από τα χρόνια της αρχαιότητας.
Ο θάνατος του Μ. Αλέξανδρου το 323 π.Χ στη Βαβυλώνα, η μεταφορά και η ταρίχευση του σώματος στη Μέμφιδα και η επίσκεψη Ρωμαίων αυτοκρατόρων περιγράφονται από αξιόπιστους αρχαίους συγγραφείς. Κανένας όμως δεν ήταν σύγχρονος του Μ. Αλέξανδρου, ούτε είχε εισέλθει στον τάφο.
Μερικοί μόνο είχαν δει την ευρύτερη περιοχή γνωστή ως «Σώμα» ή «Σήμα». Σύμφωνα με τον «Ψευδοκαλλισθένη» το σώμα του, μέσα σε μολύβδινη σαρκοφάγο γεμάτη μέλι για να διατηρηθεί, μεταφέρθηκε στη Μέμφιδα. Ο Στράβων πρώτος έγραψε ότι όταν επισκέφθηκε την Αλεξάνδρεια, το σώμα του Αλέξανδρου δεν ήταν στην αρχική χρυσή σαρκοφάγο.
 |
ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΑΝΔΡΟΥΗ πόλη που θα είχε το σώμα του Αλέξανδρου θα ευημερούσε
Ο Διόδωρος Σικελιώτης σημειώνει ότι μεταφέρθηκε από τη Βαβυλώνα δύο χρόνια μετά τον θάνατό του. Μάλιστα καθ' οδόν στη Συρία, έγινε μάχη μεταξύ επιγόνων όπου επικράτησε ο Πτολεμαίος. Ηταν γνωστή η προφητεία του Αρίστανδρου ότι «η πόλη που θα είχε το σώμα του Αλέξανδρου θα γνώριζε μεγάλη ευημερία». Για αυτό ο Πτολεμαίος αποφάσισε να μην ταφεί στον ναό του Αμμωνος Διός στη Σίβα αλλά στην Αλεξάνδρεια.
Ο Λουκανός περιγράφει τον τάφο ως μια πυραμιδοειδή υπερκατασκευή, ο Ζηνόβιος έλεγε ότι μεταφέρθηκε σε νέα ομαδική βασιλική ταφή και το «Σώμα» έμεινε άδειο.
Ο Παυσανίας έγραφε ότι τον λάτρευαν ως θεό και ο Δίων ο Κάσσιος μνημονεύει ότι όταν ο Οκταβιανός θέλησε να δει το σώμα του Αλέξανδρου, άγγιξε τη μύτη του και την κατέστρεψε εν μέρει.
Οι αιώνες περνούσαν αλλά η φήμη του Αλέξανδρου παρέμενε ζωντανή. Ο Ισκαντέρ, όπως τον αποκαλούσαν, είχε μετατραπεί σε θρύλο ενώ από αιώνες λατρευόταν σαν μεγάλος προφήτης. Ο περιηγητής Μαασούντι το 944 γράφει για ένα παρεκκλήσι όπου εικάζεται ότι ήταν ο τάφος του Ισκαντέρ και εκεί ο κόσμος προσευχόταν. Ανάλογη ιστορία αφηγείται ο Λέων ο Αφρικανός 500 χρόνια αργότερα. Αλλοι αναφέρουν ένα κτίσμα κοντά στο τζαμί Ατταρίν ή την παλαιά εκκλησία του Αγ. Αθανασίου. Η βασιλική νεκρόπολη και το Σώμα δεν έχουν ακόμα εντοπιστεί και τα ίχνη χάθηκαν στο βάθος του χρόνου.
 |
Οι περισσότεροι αρχαιολόγοι που ανέσκαψαν έως το 1960, πίστευαν ότι το Σώμα βρισκόταν κοντά στο τζαμί Νάμπι Ντανιέλ. Ο Ερρίκος Σλήμαν που ανακάλυψε την Τροία και τις Μυκήνες είχε ζητήσει το 1887 άδεια την οποία όμως δεν έλαβε.
Στον Αλέξανδρο αποδίδονται όμως και άσχετοι σαρκοφάγοι. Μία βρέθηκε το 1882 στη Σιδώνα, από Τούρκο αρχαιολόγο και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όμως αργότερα αποδείχθηκε ότι ανήκε σε ελληνιστή βασιλιά της Συρίας.
«Μια άλλη σαρκοφάγος που βρέθηκε στην Αλεξάνδρεια επέτρεψε την εικασία ότι εκεί είχε τοποθετηθεί ο μεγάλος κατακτητής. Αυτό πίστευαν οι επιστήμονες του Βοναπάρτη και οι Αγγλοι. Αργότερα όταν έγινε αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών αποδείχθηκε ότι ήταν του φαραώ Νεκτανεμπώ Β. Ομως δεν αποκλείεται να την είχαν τοποθετήσει οι Πτολεμαίοι μέσα στη βασιλική νεκρόπολη, σαν κενοτάφιο, για να δείξουν στους γηγενείς ότι ο Αλέξανδρος καταγόταν από τον φαραώ. Αλλες θεωρίες υποστήριζαν ότι ο τελευταίος φαραώ ήταν ο πατέρας του Μ. Αλέξανδρου. Αλλωστε οι φαραώ, όπως ο Μακεδόνας βασιλιάς, διεκδικούσαν θεϊκή προέλευση. Οταν επισκέφθηκε το μαντείο της Σίβα οι ιερείς του είχαν πει ότι ήταν γιος του Αμμωνα» λέει ο κ Τζάλας.
Οι μύθοι μεταφέρθηκαν επί αιώνες και οι επόμενοι μελετητές βασίστηκαν σε στοιχεία παλαιότερων. Σε όλα τα βιβλία αναφέρεται η φανταστική ιστορία του Αμβρόσιου Σκυλίτζη στα μέσα του 19ου αιώνα. Ηταν δραγουμάνος του Ρώσου προξένου στην Αλεξάνδρεια και υποτίθεται ότι ξεναγούσε επισκέπτες στην κρύπτη του Νάμπι Ντανιέλ. Εκεί είδε μουμιοποιημένο το σώμα σε γυάλινη σαρκοφάγο. Ελέχθη ότι έκανε γραπτή αναφορά στο Πατριαρχείο, η οποία όμως δεν βρέθηκε ποτέ. Από στόμα σε στόμα η ιστορία διαδόθηκε, όμως όταν αργότερα ζητήθηκε άδεια έρευνας στην κρύπτη, ο σεΐχης δεν το επέτρεψε και ένας υπόγειος διάδρομος είχε σφραγιστεί.
Χ. ΤΖΑΛΑΣ
Υπάρχει υλικό για ταινία αλά Ιντιάνα Τζόουνς
Υπάρχει υλικό για ταινία αλά Ιντιάνα Τζόουνς
«Μια υπόθεση η οποία δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι ο αλαβάστρινος τάφος. Πρόκειται για πέντε τεράστια μπλοκ, τμήματα ενός μνημείου που βρέθηκαν στο Λατινικό κοιμητήριο και φωτογραφήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα από
τον Ευάριστο Μπρέκια. Την έρευνα συνέχισε το 1936 ο επικεφαλής στο Ελληνορωμαϊκό μουσείο Αχιλλέας Αντριάνι, ο οποίος αναγνωρίζοντας τη μοναδικότητα των ευρημάτων έκανε ανασκαφές και προσπάθησε
να ενώσει τα τεράστια τμήματα», λέει ο κ. Χ.Τζάλας και συνεχίζει:
«Ανάμεσα σε υποθέσεις και φαντασίες μπορεί να συμφωνήσει κανείς ότι η πλέον πιθανή περιοχή της βασιλικής νεκρόπολης είναι ανάμεσα στην Ακρα Λοχιάδα και την Κανοπική οδό. Οπως επίσης και ότι
τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για τον αλαβάστρινο τάφο τον καθιστά υποψήφιο ως βασιλικό τάφο.
Είναι ο μόνος σίγουρα Μακεδονικός τάφος. Πρόκειται όμως για υλικά που μεταφέρθηκαν από αλλού και ξαναχρησιμοποιήθηκαν σε εποχή που δεν μπορούμε να μαντέψουμε. Είναι μόνο μια ταφική αίθουσα και λείπουν άλλες δύο. Η βασιλική Νεκρόπολη των Πτολεμαίων δεν είναι κάτι το φανταστικό.
Την είχαν δει πολλοί, όπως και Ρωμαίοι αυτοκράτορες που θέλησαν να την επισκεφθούν. Βρίσκεται κάπου στην Αλεξάνδρεια. Εκεί ήταν και το σώμα του Αλέξανδρου».
Ποικίλες θεωρίες
Στη μελέτη ο κ. Τζάλας καταγράφει ιστορικές πηγές αλλά και καινοφανείς θεωρίες.
Στη μελέτη ο κ. Τζάλας καταγράφει ιστορικές πηγές αλλά και καινοφανείς θεωρίες.
«Μια σειρά από υποθέσεις εικάζουν τι ενδεχομένως συνέβη με το μουμιοποιημένο σώμα του μεγάλου κατακτητή: επέστρεψε στη Μέμφιδα, ετάφη στη Σαχάρα και παρέμεινε ξεχασμένο, το μετέφεραν στη Σίβα, όπου κείτεται στα χέρια του Αμμωνος Διός, ή ακόμα έχει ταφεί ως άγιος σε κάποια απομονωμένη θρησκευτική κοινότητα στην Αίγυπτο; Ολα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα κινηματογραφικό θρίλερ τύπου Ινδιάνα Τζόουνς αλλά δεν προσφέρουν κάτι καινούργιο στην έρευνα παρά σενάρια», αναφέρει χαρακτηριστικά. Η αναζήτηση συνεχίζεται όπως και οι ποικίλες θεωρίες που επανέρχονται.
«Ενα ακόμα βιβλίο από Ιταλό αρχαιολόγο εκδόθηκε το 2009, και αποδέχεται την παλαιότερη θεωρία ότι τα λείψανα του Αλέξανδρου βρίσκονται κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Βενετία καθώς ήταν το δικό του σώμα και όχι του Ευαγγελιστή εκείνο που μεταφέρθηκε τον 9ο αιώνα. Μία υπόθεση που εντάσσεται στην κατηγορία φανταστικής ιστορίας και βεβαίως εντελώς ανυπόστατη».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
gapostolidis@pegasus.gr
gapostolidis@pegasus.gr
ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου