Αρχαίο θέατρο Αμφίπολης

Tο αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης, το οποίο δεν έχει ερευνηθεί ακόμα, βρίσκεται βορειοανατολικά του αρχαίου Γυμνασίου, εντός των μακρών τειχών της αρχαίας Αμφίπολης και προς το ανατολικό τους τμήμα.

Η Αμφίπολη ιδρύθηκε το 437 π.Χ. από Αθηναίους αποίκους, με οικιστή τον Άγνωνα, στην θέση του προϋπάρχοντος οικισμού των «Εννέα Οδών». 

Η εξαιρετική στρατηγική και οικονομική σημασία της καθόρισε και διαμόρφωσε την ιστορία της από την ίδρυσή της μέχρι και τα τελευταία χρόνια του βυζαντινού κράτους, όπως σκιαγραφείται από τις γραπτές πηγές και ανασκαφικά ευρήματα: η Αμφίπολη υπήρξε μήλο της έριδας ανάμεσα σε Αθηναίους και Σπαρτιάτες κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, στόχος του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου Β΄, ναυτική βάση του Μ. Αλεξάνδρου για την κατάκτηση της Ασίας και τόπος εξορίας της γυναίκας του Ρωξάνης και του μικρού του γιου μετά το θάνατό του, πρωτεύουσα της «πρώτης μερίδος» της διοικητικής περιφέρειας της Μακεδονίας μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, μέρος της αρχαίας Εγνατίας Οδού, επισκοπική έδρα κατά τους χριστιανικούς χρόνους και οχυρωμένη πόλη μέχρι το 14ο αι. μ. Χ.

Από τα σπουδαιότερα κτηριακά συγκροτήματα που έχουν έρθει στο φως, με διάρκεια ζωής ίσως από το τέλος της κλασικής εποχής μέχρι και τους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους, είναι το αρχαίο Γυμνάσιο, με το οποίο γειτνιάζει άμεσα και συνδέεται το αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης. 

Ένας μεγάλος λίθινος αποχετευτικός αγωγός, που αποκαλύφθηκε με την ανασκαφή του Γυμνασίου, ξεκινά από το χώρο του θεάτρου και διασχίζει το Γυμνάσιο.

Μια πρώτη δοκιμαστική έρευνα πραγματοποιήθηκε στη θέση της «ορχήστρας» του θεάτρου προ τριακονταετίας από τον Δ. Λαζαρίδη, σε βάθος αρκετών μέτρων (7 – 8 μ. ) στην περιοχή που σήμερα καλύπτεται από ελαιώνα, δίπλα στο αρχαίο Γυμνάσιο. 
Το κοίλο του θεάτρου δε σώζεται πλέον, διακρίνεται όμως καθαρά η διαμόρφωσή του, γιατί τα εδώλια του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό από τους κατοίκους της Αμφίπολης και της γύρω περιοχής από το 1920 και μετά. 
Η θέση ονομαζόταν από τους ντόπιους «σκαλάκια» εξαιτίας του κοίλου και ο ιδιοκτήτης της περιοχής πουλούσε τους λίθους του ως οικοδομικό υλικό. 
Υπολογίζεται ότι σε μεγάλο βάθος σώζονται η ορχήστρα και μερικές από τις πρώτες σειρές εδωλίων του κοίλου, με την αποκάλυψη των οποίων θα μπορούσε να γίνει μια ικανοποιητική προσπάθεια αναπαράστασης του αρχαίου θεάτρου. 
Βρίσκεται σε εξέχουσα αμφιθεατρική θέση, με θέα προς τις εκβολές του ποταμού Στρυμόνα και τα βουνά που τον πλαισιώνουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για να πραγματοποιηθεί ανασκαφική έρευνα στην περιοχή του αρχαίου θεάτρου είναι απαραίτητο να προηγηθεί αγορά ή απαλλοτρίωση του ελαιώνα που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του αρχαίου θεάτρου, καθώς και η χορήγηση ικανοποιητικών πιστώσεων για την έρευνα και την αποκατάσταση του μνημείου.

Περιστέρη Κατερίνα
Αρχαιολόγος