Βουτιά στο ναυάγιο της Περιστέρας

Η φωτογραφία του Νίκου Παπάζογλου να μεταφέρει έναν αμφορέα έκανε πολλούς μέσα στην αίθουσα του δημαρχείου Αλοννήσου να χαμογελάσουν και να θυμηθούν τις εποχές της δεκαετίας του ’90.

Ηταν τότε που ο ενθουσιασμός για το κλασικό ναυάγιο της Περιστέρας περίσσευε στο μικρό νησί και ο γνωστός τραγουδοποιός βοηθούσε την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και την αρχαιολόγο Ελπίδα Χατζηδάκη στην ανασκαφική έρευνα. Στην οθόνη ένα βίντεο της εποχής δείχνει τους δύτες της εφορείας και του Πολεμικού Ναυτικού να καταδύονται στο θαλάσσιο στενό μεταξύ Αλοννήσου και Περιστέρας, πάνω από τους περίπου 3.500 αμφορείς που κείτονται σε βάθος 30 μέτρων.

Από τα 248 τ.μ. του ναυαγίου η έρευνα ανέσκαψε μόνο 40 τ.μ., αλλά ήταν αρκετά για να εντοπιστούν κομμάτια ξύλου από το σκαρί του, ορειχάλκινα καρφιά και σύνδεσμοι που μαρτυρούν τα χαρακτηριστικά του αλλά δεν απαντούν σε όλα τα ερωτήματα. «Τα πρώτα συμπεράσματα έδειξαν ότι πρόκειται για ένα εμπορικό πλοίο 25 μέτρων που κατασκευάστηκε στο τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα π.Χ. ανατρέποντας τη θεωρία ότι πλοία τέτοιου μεγέθους κατασκευάζονταν από την εποχή των Ρωμαίων στον 1ο αιώνα π.Χ.», σημείωσε η κ. Χατζηδάκη.

Ενα «βουνό» από αμφορείς που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση οίνου αντικρίζουν οι δύτες στις πιλοτικές καταδύσεις στην Περιστέρα που θα συνεχιστούν το καλοκαίρι.

Ωστόσο παραμένει άγνωστο το πώς βυθίστηκε το πλοίο, τι άλλο μετέφερε, πώς έμοιαζε ή πού βρίσκεται η πρύμνη και η πλώρη του, καθώς η έρευνα σταμάτησε το 2000.

Το βροχερό διήμερο που βρέθηκε η «Κ» στην Αλόννησο έγιναν για πρώτη φορά πιλοτικές καταδύσεις από ιδιώτες αυτοδύτες με τη συνοδεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος BlueMed, στο οποίο συμμετέχουν πέντε χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος, Ισπανία) για τη δημιουργία κέντρων ενημέρωσης για το ναυάγιο με ψηφιακό υλικό, ένα από τα οποία κατασκευάζεται στη Χώρα της Αλοννήσου.

Ωστόσο, το στοίχημα για την ίδρυση των πρώτων υποβρύχιων μουσείων που θα περιλαμβάνουν το κλασικό ναυάγιο της Περιστέρας, τα βυζαντινά Κικύνθου Αμαλιάπολης και Γλάρου Σούρπης και το υστερορρωμαϊκό ναυάγιο στο ακρωτήρι Τηλέγραφος Σούρπης βρίσκεται αλλού και αφορά τη συνεργασία του ΥΠΠΟ, της Περιφέρειας Θεσσαλίας και των Δήμων Αλοννήσου και Αλμυρού στο έργο της δημιουργίας επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων (ΕΕΑΧ) που αναμένεται να ενταχθεί (είναι σε φάση αξιολόγησης) στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 4 εκατομμυρίων ευρώ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2021.

Στη Βουλή θα έρθει προς ψήφιση η επικαιροποίηση του νομοθετικού πλαισίου, σημείωσε ο υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής από την Αλόννησο, ο οποίος μίλησε για «ευελιξία» στη χωροθέτηση καταδυτικών πάρκων που τώρα απαγορεύεται να δημιουργηθούν σε απόσταση μικρότερη των τριών ναυτικών μιλίων από κηρυγμένο ενάλιο αρχαιολογικό χώρο, ενώ αναμένεται να υπογραφεί η ΚΥΑ που θα χαρακτηρίζει επισκέψιμα ακόμη τέσσερα ναυάγια στην περιοχή (Σκάντζουρα, Αγιος Πέτρος, Φαγκρού, Τσέλιος). Σύμφωνα με πληροφορίες, η Εφορεία Εναλίων που θα διαχειρίζεται τα υποβρύχια μουσεία, θα έχει έναν εποπτικό ρόλο, ενώ για τις καταδύσεις θα αδειοδοτούνται καταδυτικά κέντρα έπειτα από εκπαίδευση. Ο κανονισμός λειτουργίας, οι διαδρομές των επισκεπτών και άλλες παράμετροι ετοιμάζονται για να περάσουν τους επόμενους μήνες από την κρίση του ΚΑΣ, καθώς είναι πρωτόγνωρα μονοπάτια για το ΥΠΠΟ, μας είπε η προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Πόπη Καλαμαρά.

Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων έχει αναλάβει την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών, την τεκμηρίωση και τη σήμανση του ναυαγίου.

Δεν είναι πρώτη φορά ωστόσο που το ακροατήριο της ημερίδας άκουσε για σχέδια και καλές προθέσεις και ειδικά ο 51χρονος Δημήτρης Μαυρίκης που καθόταν στις πίσω σειρές της αίθουσας. Ο κ. Μαυρίκης είναι από τους τυχερούς που είδε με τα μάτια του το ναυάγιο σε ηλικία 14 ετών, λίγα χρόνια αφού το εντόπισε ο πατέρας του το 1978, και από τότε το ερωτεύτηκε. «Ο πατέρας μου το δήλωσε τότε στην Εφορεία Εναλίων αλλά κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Κινητοποιήσαμε αρκετούς ξένους ερευνητές που το επισκέφθηκαν και πέρασαν περίπου 10 χρόνια μέχρι να έρθει η κ. Χατζηδάκη για τις έρευνες», μας λέει ο κ. Μαυρίκης καθισμένος στο σαλόνι του σπιτιού του στην Αλόννησο. Ψαράς και ο ίδιος και ιδρυτής του Μουσείου Αλοννήσου με εκθέματα από την εποχή της πειρατείας μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο κ. Μαυρίκης μας λέει ότι τη δεκαετία του ’90 αρκετοί συμπατριώτες του επένδυσαν σε ξενοδοχεία και εστιατόρια βασιζόμενοι στα υποβρύχια μουσεία που δεν ήρθαν ποτέ στο νησί και καταστράφηκαν και παραμένουν επιφυλακτικοί. «Η σωτηρία του ναυαγίου είναι η προώθησή του, αν γίνει το ψωμί των ανθρώπων δεν θα αφήσουν κανέναν να το πειράξει», καταλήγει.

kathimerini.gr