O Σερραίος...θεός Στρυμόνας

Στρυμόνας

Α) Για τον ποταμό Στρυμόνα της Ανατολικής Μακεδονίας λέγεται ότι ήταν βασιλιάς της Θράκης και γιος του Άρη. Όταν ο γιος του Ρήσος –μητέρα του ήταν η μούσα Ευτέρπη– σκοτώθηκε μπροστά στα τείχη της Τροίας, ο Στρυμόνας έπεσε στο ποτάμι που τότε ονομαζόταν Παλαιστίνος και που από τότε μετονομάστηκε σε Στρυμόνα (Ψευδο-Πλούτ., De fluviis 11.1.1).

Β) Σε οξυπύθμενο μελανόμορφο αμφορέα του Kopenhagen (ιδιωτική συλλογή) του 480/470 π.Χ., ο Ηρακλής βρίσκεται στον κήπο των Εσπερίδων μαζί με τους ποτάμιους θεούς Ωκεανό, Στρυμόνα, Νείλο (ΝΙΛΟΣ). Η παράσταση καταδεικνύει προφανώς τον πλούτο της περιοχής –είναι γνωστά τα δάση της περιοχής, που παρείχαν την αναγκαία ξυλεία για τη ναυπηγική. Εξάλλου, μία από τις πιο μεγάλες και περίφημες πόλεις της Μακεδονίας ήταν η Αμφίπολη, 4,5 περίπου χιλιόμετρα από τις εκβολές του Στρυμόνα.

Γ) Όταν ο θεός Διόνυσος αποβιβάστηκε στη Θράκη, κοντά στις εκβολές του Στρυμόνα, αντιμετώπισε την εχθρότητα του βασιλιά Λυκούργου που αιχμαλώτισε όλο τον θίασο των Μαινάδων και των Σατύρων. Ο Διόνυσος αναζήτησε καταφύγιο στη θάλασσα, κοντά στη Νηρηίδα Θέτιδα. Λίγο αργότερα, οι Μαινάδες δραπέτευσαν και τρέλαναν τον Λυκούργο, ο οποίος σκότωσε με τσεκούρι τον γιο του Δρύαντα νομίζοντας ότι έκοβε παρακλάδι αμπελιού (Απολλόδ., 3.42.2-3.53.3).

Δ) Ως δέκατο άθλο ο Ηρακλής διατάχθηκε από τον Ευρυσθέα να οδηγήσει στις Μυκήνες από την Ερύθεια, ένα απομονωμένο νησί στον Ωκεανό, τις αγελάδες του βασιλιά Γηρυόνη, γιου του Χρυσάορα και της Καλλιρρόης. Μετά από μακρά και περιπετειώδη πορεία στις χώρες της Μεσογείου, και αφού μονομάχησε με τον Γηρυόνη στις ακτές του ποταμού Ανθεμούντα, έφτασε στις ιωνικές ακτές της Ελλάδας, όπου μια βοϊδόμυγα, σταλμένη από την Ήρα, τρέλανε το κοπάδι και το έκανε να διασκορπιστεί στα βουνά της Θράκης. Ο Ηρακλής κατηγόρησε τον Στρυμόνα, ποταμό αρχικά πλωτό, ότι δυσκόλεψε το έργο του να συγκεντρώσει τις αγελάδες. Τον γέμισε λοιπόν με πέτρες, και από τότε ο ποταμός έπαψε να είναι πλωτός (Απολλόδ. 2.112). Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου, ο Ηρακλής δεν μπορούσε να διασχίσει τον ποταμό επειδή δεν υπήρχε πέρασμα. Έρριξε λοιπόν τεράστιους βράχους εμποδίζοντας τα πλοία να τον διαπλέουν.

airphotos.gr, serrelib.gr, komvos.edu.gr, visaltis.net