Ο ιατρός Μηνόκριτος, από την Σάμο, που γιάτρευε επικίνδυνες ασθένειες στην Κάρπαθο…

Του Γιώργου Λεκάκη

Σε ένα τμήμα μαρμάρινης στήλης, σπασμένης στα δυο, με ελληνική επιγραφή, σώζεται ένα τιμητικό διάταγμα / ψήφισμα, με το οποίο ο Δάμος / Δήμος Βρυκουντίου παραχωρεί χρυσό στεφάνι στον Μηνόκριτο, υιό του Μητρόδωρου, του Σάμιου, για τις υπηρεσίες του, ως ιατρός, εκεί, για περισσότερα από είκοσι χρόνια…

Σε προγενέστερη περίοδο, προτού λάβει μισθό, προσέφερε δωρεάν τις υπηρεσίες του, ενώ διέμενε στην Κάρπαθο και θεράπευε πολλούς ανθρώπους με επικίνδυνες (λοιμικές) ασθένειες και κακοπάθειες / κακοπαθίες…

Πρόκειται για στήλη του 300-200 π.Χ. από την Κάρπαθο, διαστάσεων 60,96 Χ 41 εκατ. και βάθους 12 χλστ.

Για την ιστορία, το κείμενο της στήλης:

1 …

2 .. IΟΥΒΡΥΚΟY … ΟΣΕΙΠΕ vac. ΕΠΕΙΔH …

3 .. IΤΟΣΜΗΤΡΟΔΩΡΟΥΣΑΜΙΟΣΔΕΔΑΜΟΣΙΕΥ

4 .. ΣΕΤΗΥΠΕΡΤΑΕΙΚΟΣΙΕΚΤΕΝΩΣΤΕΚΑΙΦΙΛΟ

5 .ΜΩΣΘΕΡΑΠΕΥΩΝΔΙΑΤΕΤΕΛΕΚΕΙΠΑΝΤΑΣ

6 . ΑΤΑΤΕΤΑΝΕΜΠΕΙΡΙΑΝΚΑΙΤΑΝΑΛΛΑΝΑΝΑ

7 Z.ΤΡΟΦΑΝΑΝΕΓΚΛΗΤΟΝΑΥΤΟΝΠΑΡΕΣΧΗΤΑΙ

8 . ΟΙΜΙΚΑΣΤΕΔΙΑΘΕΣΙΟΣΓΕΝΟΜΕΝΑΣΚΑΙΠΟΛΛΩΝ

9 [EI] ΣΤΟΥΣΕΣΧ vac. ΤΟΥ [..] ΚIΝΔΥΝΟΥΣΕΜΠΕΣΟΝΤΩΝ

10 OYΜΟΝΟΝΤΩΝΔΑΜΕΤΑΝΑΛΛΑKAIΤΩΝΠΑΡO [..] EYN

11 TΩΝΤΑΝΠΑΣΑΝΕΚΤΕΝΕΙΑΝΚΑΙKAΚΟΠΑθΙΑΝ

12 Π.ΑΡΕΧΟΜΕΝΟΣΠΑΡΑΙΤΙΟΣΓΕΓΟNΕΙΤΑΣΣΩΤHΡ.

13 ΑΣΠΡΟΤΟΥΤΕΜΙΣΘΩΘΉΜΕΙΝΔΙΑΤΡΙΒΩΝΕN……

14 ΠΟΛΛΟΥΣΤΩΝΔΑΜETΑΝΕΝΕΠΙΚΙΝΔΥΝ..

15 [Δ]IΑΘΕΣΕΣΙΓΕΝΟΜΕΝΟΥΣΕΣΩΣΕM[I]ΣΘΟNO[Y]

16 ……………. Σ.ΤΥ.Κ. . Δ. I.K.A.I.Ω.Σ…..

17 ΣΤ.ΟΝΤΩΝΚΑΤΟΙΚΕY.ΤΩΝΕΝΤΩ.ΙΠΕΡΙΠΟΛ

18 [ΩIEI]ΣΠΟΡΕΥΟΜΕΝΟΣΔΙΑΤΕΤΕΛΕΚΕΙΟΠΩΣ .. N.

19 K.[AI]ΟΔAΜΟΣΟΒΡΥΚΟΥΝΤΙΩΝΦΑΙΝΗΤΑΙΕΥ[XAPI]

20 [T]O.ΣΚΑΙΤΟΥΣΑΓΑΘΟΥΣΤΩΝΙΑΤΡΩΝΤΙΜΩΝ

21 [K]Y.ΡΩΘΕΝΤΟΣΤΟΥΔΕΤΟΥΨΑΦΙΣΜΑΤΟΣΔΕΔ.Ο.Xθ[A]

22 [Ω]ΙΔΑΜΩΙ vac. ΕΠΑΙΝΕΣΑΙΜΗΝΟΚΡΙΤΟΝΜHΤΡΟΔΩ.[POY]

23 [Σ]ΑΜΙΟΝ vac. ΚΑΙΣTΕΦΑΝΩΣΑΙ vac. ΧΡΥΣΕΩΙΣΤΕΦ[ANΩI]

24 [KA]ΙΑΝΑΓΟΡΕΥΣΑΙΕΝΤΩΙΑΓΩΝΙΤΩΝΑΣΚΛΑ[ΠI] ΕΙ.

25 [Ω]Ν vac. ΟΤΙΟΔAΜΟΣΟΒΡΥΚΟΥΝΤIΩNΕΠΑΙΝΕΙΚ[AI]

26 [Σ]ΤΕΦΑΝΟΙΧΡΥΣΕΩΙΣΤΕΦΑΝΩΙΜΗΝΟΚΡΙ[TO]Ν

27 [M]ΗΤΡΟΔΩΡΟΥΣΑΜΙΟΝΕΜΠΕΙΡΙΑΣΕNΕΚΑΚΑΙ.K.ΑΛ.O.K.A.

28 [Γ]A.ΘΙΑΣ vac. ΕΞΕΣΤΩΔΕΜΗΝΟΚΡΙΤΩΙΚΑΙΕΙΣΤΑΣΠΑ.[N]A.

29 [Υ]ΡΕΙΣΠΑΡΑΓΙΝΕΣΘΑΙΑΣΣΥΝΤΕΛΟΥΝΤΙΒΡΥΚΟΥN.[TI]

30 ΟΙ vac. ΤΟΔΕΓΕΝΟΜΕΝΟΝΤΕΛΕΣΜΑΕIΣΤΟΝΣTΕΦΑ.Ν. vac. [N]

31 Τ.ΕΛΕΣΑΤΩΟΤΑΜΙΑΣΜΕΤΑΔΕΤΑΝΚΥΡΩΣΙΝΤΟΥ.Δ.[E]

32 ΟΥΨΑΦΙΣΜΑΤΟΣΕΛΕΣΘΩΟΔA.ΜΟΣΠΑΡΑΧΡΥ.M.[A]

33 N. ΔΡΑΟΔΕA.I.Ρ[EΘEI]Σ.Α .. H . Α.[ΣΘΩENTΩ]Ι.ΣY.[MΠANT]

34 Α.ΜΩΙΤΑΝΔΟΣΙΝΤ.Ο.ΥΣΤΕΦΑΝΟΥΚA.ΙΩΣΤΕΑΝΑ.ΘΕ

35 ΜΕΙΝΕΙΣΤΟΙΕΡΟΝΤΟΥΠΟ.[TEI]Δ.ΑΝΟΣΤΟΥ. [Π]ΟΡΘ.ΜΙ.O.Υ.

36 ΣΤΑΛΑNΛΙθINA.Ν vac. K.[AI]A.N.Α.Γ.P. [AΨ]ΑΙ.ΕΙΣ[AY]ΤΑ[NTO]

37 ΨΑΦΙΣΜΑΚΑ.Θ.[OT]ΕΤIMA[KEIO]Δ.Α.M[OΣO]ΒΡΥ.ΚΟΥ[NTIΩN]

38 M.Η.ΝΟΚΡΙΤΟΝM.Η.Τ.ΡOΔΩPOYΣ.A.M.I.[ONTOΔE] ….

39 …………………………………

Απόδοσις:

 [… ὁ δεῖνα]

1

[Μελαν]θ̣ίου {²⁷[Ῥοδ]ο̣ίου}²⁷ Βρυκού[ν]τ̣ιος εἶπε· ἐπειδὴ Μ̣η[νό]-

[κρ]ιτος Μητροδώρου Σάμιος δεδαμοσιευ-

[κὼ]ς ἔτη ὑπὲρ τὰ εἴκοσι ἐκτενῶς τε καὶ φιλο-

[τί]μως θεραπεύων διατετελέκει πάντας

5

[κ]ατά τε τὰν ἐμπειρίαν καὶ τὰν ἄλλαν ἀνα-

σ̣τροφὰν ἀνέγκλητον αὑτὸν παρέσχηται,

λοιμικᾶς τε διαθέσιος γενομένας καὶ πολλῶν

εἰς τοὺς ἐσχά̣τους̣ κινδύνους ἐμπεσόντων

οὐ μόνον τῶν δαμετᾶν, ἀλλὰ καὶ τῶν παροικεύν-

10

των τὰν πᾶσαν ἐκτένειαν καὶ κακοπαθίαν

παρεχόμενος παραίτιος γεγόνει τᾶς σωτηρ[ί]-

ας, πρὸ τοῦ τε μισθωθήμειν διατρίβων ἐν Ῥ̣όδ̣ω̣[ι]

πολλοὺς τῶν δαμετᾶν ἐν ἐπικινδύνο[ις]

[δ]ιαθέσεσι γενομένους ἔσωσε μ̣[ι]σθὸν ο[ὐ]

15

[δ]ε̣ξ̣ά̣μ̣ε̣νο[ς] ε̣ὐ̣ν̣ο̣ϊ̣κ̣ῶ̣ς τε καὶ δικαί̣ω̣ς̣ [πρὸς ἕ]-

[κα]σ̣τ̣ον τῶν κατοικεύντων ἐν τῶι περιπολ[ί]-

ωι εἰσπορευόμενος διατετελέκει· ὅπως οὖν

καὶ ὁ δᾶμος ὁ Βρυκουντίων φαίνηται εὐχάρι[σ]-

τος καὶ τοὺς ἀγαθοὺς τῶν ἰατρῶν τιμῶν,

20

κυρωθέντος τοῦδε τοῦ ψαφίσματος δεδόχθα[ι]

[τ]ῶι δάμωι· ἐπαινέσαι Μηνόκριτον Μητροδώρου

Σάμιον καὶ στεφανῶσαι χρυσέωι στεφάνωι

κ̣αὶ ἀναγορεῦσαι ἐν τῶι ἀγῶνι τῶν Ἀσκλαπιεί-

ων, ὅτι "ὁ δᾶμος ὁ Βρυκουντίων ἐπαινεῖ καὶ

25

στεφανοῖ χρυσέωι στεφάνωι Μηνόκριτον

Μητροδώρου Σάμιον ἐμπειρίας ἕνεκα καὶ καλοκἀ-

γ̣αθίας". ἐξέστω δὲ Μηνοκρίτωι καὶ εἰς τὰς πανα-

[γ]ύρεις παραγίνεσθαι ἃς συντελοῦντι Βρυκούντι-

οι· τὸ δὲ γενόμενον τέλεσμα εἰς τὸν στέφαν[ο]ν

30

τ̣ελεσάτω ὁ ταμίας· μετὰ δὲ τὰν κύρωσιν τοῦδε̣

[τ]οῦ ψαφίσματος ἑλέσθω ὁ δᾶμος παραχρῆμα

[ἄ]ν̣δρα· ὁ δὲ αἱρεθεὶς αἰ̣[τ]η[σ]άσθω ἐν τῶι σύμπαντ[ι]

[δ]άμωι τὰν δόσιν τοῦ στεφάνου καὶ ὥστε ἀναθέ-

μειν εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Ποτειδᾶνος τοῦ Πορθμίου

35

στάλαν λιθίναν καὶ ἀναγράψαι εἰς αὐτὰν τὸ

ψάφισμα καθ’ ὃ τετιμάκει ὁ δᾶμος ὁ Βρυκουντίων

Μ̣ηνόκριτον Μητροδώρου Σάμιον· τὸ δὲ̣ [τ]έ̣λε̣σ̣[μα]

[τὸ γε]ν̣<ό>[μ]ε̣ν̣[ον εἴς τε τὸν στέφανον καὶ τὰν στάλαν]

[δότω ὁ ταμίας. αἱρέθηι ὁ δεῖνα τοῦ δεῖνος Βρυκούντιος].

ΠΗΓΗ: PHI 39584: IG XII,1 1032.

Η στήλη με την σημαντική πληροφορία για την ιστορία της Καρπάθου και της Δωδεκανήσου γενικότερα, «αγοράστηκε» από τον Auguste Salzmann και κατόπιν από τον… sir Alfred Biliotti και το 1864 από το… Βρετανικό Μουσείο (αρ. 1864,1007.54).

Άρα γε, στην πατρίδα του, την Σάμο, ή την Κάρπαθο, της οποίας υπήρξε ευεργέτης, υπάρχει κάποια στήλη που να τον θυμίζει;

Κάποιος δρόμος ή πλατεία στο όνομά του;

Προτείνω Σάμιοι και Καρπάθιοι από κοινού να τον τιμήσουν και να ζητήσουν επ’ ευκαιρία, να επαναπατριστεί η στήλη στον τόπο καταγωγής της…

arxeion-politismou.gr