Ο άνθρωπος του Βιτρούβιου του Ντα Βίντσι και οι ομοιότητες με το Βασιλιά Ιξίωνα της Θεσσαλίας

Ο σκοπός αυτής της δημοσίευσης είναι να επανέλθει η παλαιότερη γνώση. Έχουμε κάνει πρότυπα τα νεότερα και έχουμε ξεχάσει τα αρχέτυπα. Καλός ο κύριος Ντα Βίντσι, καλό και το σχέδιο του, αλλά όχι πρωτότυπο. Αποτέλεσμα: Όλοι γνωρίζουν εκείνον και την δική του αντιγραφή (άνθρωπος του Βιτρούβιου) κι όχι την Ελληνική μυθολογία που μεταξύ πολλών άλλων «γέννησε» και τον μύθο του Βασιλιά Ιξίωνα.

Ποιους φοβίζει και γιατί η αλήθεια; Γιατί προσπαθούν να μας αποκρύπτουν το γνήσιο και μας προσφέρουν να παίρνουμε ως γνώση τις αντιγραφές; Δεν θέλουν να μάθουμε ποιοι ήταν οι πρόγονοι μας, τι επιρροή είχαν στους άλλους λαούς, τι δυνατότητες νοητικές και τι φαντασία στο να ''καλύπτουν'' όσα ήξεραν εξ αρχής ότι θα πολεμηθούν, έτσι ώστε αυτά να επιζήσουν και να έρθουν σε εμάς κωδικοποιημένα; Πιθανόν, και μπορεί να πει κάποιος ότι μέχρι τώρα τα κατάφεραν αρκετά καλά.

Ποιος ήταν ο Ιξίωνας;

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Ιξίων (Ιξίωνας) ήταν ένας από τους Λαπίθες, βασιλιάς της Θεσσαλίας (με έδρα πιθανόν την Ιωλκό) και γιος του Φλεγύα. Γιος του ήταν ο Πειρίθους. Έλαβε ως σύζυγο τη Δία, θυγατέρα του Δηιονέα ή Δηίονα, υιού του Αιόλου, βασιλέα της Φωκίδας. Υποσχέθηκε στον πεθερό του ένα πολύτιμο δώρο, αθέτησε όμως την υπόσχεσή του.
Ο Δηϊονεύς σε αντίποινα έκλεψε μερικά από τα άλογα του Ιξίωνα. Ο τελευταίος απέκρυψε την οργή του και προσκάλεσε τον πεθερό του σε εορταστικό γεύμα στη Λάρισα. Μόλις έφτασε ο Δηϊονέας, ο Ιξίωνας τον δολοφόνησε, σπρώχνοντάς τον στην πυρά. Με τη φρικτή αυτή πράξη, ο Ιξίωνας παραβίασε τον ιερό για τους Έλληνες νόμο της φιλοξενίας,προστάτης του οποίου ήταν ο Ξένιος Ζεύς.
Οι γειτονικοί άρχοντες, προσβεβλημένοι, αρνήθηκαν να του προσφέρουν άσυλο ή να εκτελέσουν τα τελετουργικά που θα του επέτρεπαν να αποκαθαρθεί από την ενοχή του.
Έκτοτε, ο Ιξίωνας κηρύχθηκε εκτός νόμου, έζησε ως απόβλητος και τον απέφευγαν οι πάντες. Σκοτώνοντας τον πεθερό του, έγινε ο πρώτος άνθρωπος στην Ελληνική μυθολογία που σκότωνε συγγενή του. Η τιμωρία που επέσειε κάτι τέτοιο ήταν τρομερή.
Κάποτε, ο Ιξίωνας, για να ξεφύγει από τους διώκτες του, κατέφυγε ικέτης σε ναό του Δία. Εκείνος συμπόνεσε τον Ιξίωνα, για την κατάσταση και τον έφερε στον Όλυμπο μαζί του.

Ο Ιξίωνας λοιπόν από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκε ανάμεσα στους 12 Θεούς του Ολύμπου, έλαβε την αθανασία τρώγοντας την θεϊκή τροφή τους, την αμβροσία, και πίνοντας το νέκταρ και ζούσε ανάμεσα τους. Σύντομα άρχισε να ποθεί την Ήρα, την βασίλισσα των υπολοίπων Θεών και την προστάτιδα του γάμου.
Αρχικά η Ήρα προσπάθησε να τον αποκρούσει διακριτικά, σύντομα όμως οι βλέψεις του Ιξίωνα έγιναν εμφανείς και στους υπόλοιπους Θεούς, ακόμα και στον Δία. Για αυτό το λόγο κάλεσε κοντά του μια νύμφη του ουρανού, τη Νεφέλη, και της έδωσε τη μορφή της Ήρας.
Ο Ιξίωνας λοιπόν πέφτοντας στην πλάνη αυτή ενώθηκε με τη Νεφέλη κι από την ένωση αυτή γεννήθηκε ο πρώτος Κένταυρος. Εξοργισμένος όμως ο Δίας με την αισχρότητα αλλά και την ασέβεια που του επέδειξε ο Ιξίωνας, του επέβαλε ένα τρομερό αιώνιο μαρτύριο, μιας κι εκείνος δε μπορούσε να πεθάνει αφού είχε γίνει αθάνατος.
Ο Ιξίωνας κεραυνοβολήθηκε και αποβλήθηκε από τον Όλυμπο. Ο Δίας διέταξε τον Ερμή να δέσει τον Ιξίωνα σ’ έναν τροχό. Έτσι δεμένος, ο Ιξίωνας περιφέρεται αιώνια στον Τάρταρο.

Το όργανο της τιμωρίας του Ιξίωνα, ο τροχός, σπάνια περιγράφεται.
Κατά τον Σχολιαστή των “Φοινίκων” του Ευριπίδη (1185), ο τροχός αποτελούνταν από φλεγόμενες ακτίνες. Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος (3,62) παραδίδει πως ο Ιξίωνας συγκρατούνταν στον τροχό από χάλκινα δεσμά, ενώ κατά τον Βιργίλιο (Γεωργικά 3, 38 και Myth. Vat. I 14, II 106) από
φίδια.
Επίσης και πάλι κατά τον Βιργίλιο (Γεωργικά 4, 484) τον τροχό με τον Ιξίονα κατεδίωκαν δύο φίδια – σε σχέση ίσως με το πρώτο έγκλημα, καθώς η τιμωρία για την παρενόχληση της Ήρας ήταν ο αέναα σε κίνηση τροχός.-  Περίανδρος Αθηνάδης

►◄

Από την ελληνική αρχαιότητα έχουμε τις καλλιτεχνικές αποδόσεις 

Το μαρτύριο του Ιξίων [καταδικάστηκε από το δικαστήριο του Άδη διότι προσπάθησε να βιάσει την Ήρα]. Κατά την μυθολογία, ο Ζευς για να τιμωρήσει τον Ιξίων, επειδή πόθησε την Ήρα, τον παρέδωσε στον Τάρταρο, ο οποίος τον πρόσδεσε σε τροχό περιστρεφόμενο αενάως υπεράνω φλογών. (Πηγή Φώτο: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 1, σελίδα 591)

►◄

"Ο Παγκόσμιος Άνθρωπος". Εικόνα από το Liber Divinorum Operum της Χίλντεγκαρντ. Αποτέλεσε έμπνευση για τον "Βιτρούβιο Άντρα" του Ντα Βίντσι αλλά, ενώ ο Ντα Βίντσι επέλεξε να εικονίσει ένα ξεκάθαρα αντρικό σώμα, η Χίλντεγκαρντ εσκεμμένα δείχνει ένα άφυλο σώμα για να εννοήσει την ανθρωπότητα γενικά. Στην γωνία κάτω αριστερά εικονίζεται η ίδια η Χίλντεγκαρντ να δέχεται το όραμα.

 Εδώ παρατηρούμε ότι ζωγράφισε τα δύο φίδια που ανέφερε  ο Βιργίλιος (Γεωργικά 4, 484) για τον τον τροχό με τον Ιξίονα κατεδίωκαν δύο φίδια

Η Χίλντεγκαρντ του Μπίνγκεν (Hildegard von Bingen, 1098 - 17 Σεπτεμβρίου 1179), γνωστή και ως Ιλδεγάρδη του Μπίνγκεν, Ευλογημένη Χίλντεγκαρντ του Μπίνγκεν, Αγία Χίλντεγκαρντ και Σίβυλλα του Ρήνου, ήταν Γερμανίδα μύστρια, συγγραφέας, συνθέτης και φιλόσοφος και κατάφερε να γίνει ο σημαντικότερος θρησκευτικός ηγέτης του 12ου αιώνα στην Ευρώπη.[2]

Ήταν μαθήτρια της Γιούτα βον Σπονχάιμ και μέντορας της Ελισάβετ του Σονάου.[3]. Έχει μείνει γνωστή για τα οράματα που έβλεπε και για την ικανότητά της να προβλέπει το μέλλον. Θεωρείται από τις πρώτες προσωπικότητες, που συγκέντρωνε τα χαρακτηριστικά του "καθολικού ανθρώπου", όπως αυτά παρουσιάστηκαν στην Αναγέννηση. Συνέγραψε θεολογικά και βοτανολογικά κείμενα, ύμνους για τη Θεία Λειτουργία, ποιήματα, ιντερλούδια (τα παλαιότερα σωζόμενα) και ζωγράφισε εξαίρετες μικρογραφίες σε χειρόγραφα. Την αποκάλεσαν την «πιο εξέχουσα φυσιοδίφη και την πιο πρωτότυπη φιλόσοφο της Δύσης του 12ου αιώνα».[4]  Ήταν επίσης η πρώτη που μίλησε ανοιχτά και χωρίς μισογυνικές προκαταλήψεις για την γυναικεία σεξουαλικότητα.[5]

Είναι μία από τις τέσσερις γυναίκες που κέρδισαν ποτέ τον τίτλο του Διδάκτορα της Εκκλησίας.[6]

Τιμάται τόσο από την Καθολική Εκκλησία, όσο και από την Αγγλικανική και Προτεσταντική ως αγία....ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ 

►◄

ΚΑΤΟΠΙΝ  ΕΧΟΥΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΕΟΝΑΡΔΟ ΝΤΑ ΒΊΝΤΣΙ

Σχέδιο πιθανά το έτος 1492 -dell'Accademia - Λεονάρντο ντα Βίτσι 

Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγιά του. Απεικονίζει μία γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται 

Κανόνας των Αναλογιών.
Σύμφωνα με τις σημειώσεις του ντα Βίντσι στο συνοδευτικό κείμενο, οι οποίες είναι γραμμένες με καθρεπτιζόμενη γραφή, το σχέδιο έγινε ως μελέτη των αναλογιών του (ανδρικού) ανθρώπινου σώματος όπως περιγράφεται σε μια πραγματεία του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου, που είχε γράψει για το ανθρώπινο σώμα:

• μια παλάμη έχει πλάτος τεσσάρων δακτύλων
• ένα πόδι έχει πλάτος τέσσερις παλάμες
• ένας πήχυς έχει πλάτος έξι παλάμες
• το ύψος ενός ανθρώπου είναι τέσσερις πήχεις (και άρα 24 παλάμες)
• μια δρασκελιά είναι τέσσερις πήχεις
• Το μήκος των χεριών ενός άντρα σε διάταση είναι ίσο με το ύψος του
• η απόσταση από την γραμμή των μαλλιών ως την κορυφή του στήθους είναι το ένα-έβδομο του ύψους του άνδρα
• η απόσταση από την κορυφή του κεφαλιού ως τις θηλές είναι το ένα-τέταρτο του ύψους του άνδρα
• το μέγιστο πλάτος των ώμων είναι το ένα-τέταρτο του ύψους του άνδρα
• η απόσταση από τον αγκώνα ως την άκρη του χεριού είναι το ένα-πέμπτο του ύψους του άνδρα
• η απόσταση από τον αγκώνα ως την μασχάλη είναι το ένα-όγδοο του ύψους του άνδρα
• το μήκος του χεριού είναι ένα-δέκατο του ύψους ενός άνδρα
• η απόσταση από την άκρη του πηγουνιού ως την μύτη είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου
• η απόσταση της γραμμής των μαλλιών ως τα φρύδια είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου
• το μήκος του αυτιού είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου
• το μήκος του αντίχειρα ενός ανθρώπου είναι ίσο με το μήκος της μύτης του

Φαίνεται ότι ο ντα Βίντσι δημιούργησε το σχέδιο βασιζόμενος στο De Architectura 3.1.3 του Βιτρούβιου που γράφει:
Ο ομφαλός είναι φυσικά τοποθετημένος στο κέντρου του ανθρώπινου σώματος, και, αν σε έναν άνδρα ξαπλωμένο, με το πρόσωπο στραμμένο επάνω και τα χέρια και τα πόδια του ανεπτυγμένα, με τον ομφαλό του ως κέντρο εγγράψουμε ένα κύκλο, θα ακουμπήσει τα δάκτυλα των χεριών και τα δάκτυλα των ποδιών του. Δεν γίνεται μόνο μέσω ενός κύκλου, η περιγραφή ενός ανθρώπινου σώματος, όπως φαίνεται τοποθετώντας τον σε ένα τετράγωνο. Μετρώντας από τα πόδια ως στην κορυφή του κεφαλιού, και έπειτα κατά μήκος των χεριών σε πλήρη έκταση, βρίσκουμε την τελευταία μέτρηση ίση με την πρώτη· έτσι γραμμές σε ορθή γωνία μεταξύ τους, περικλείοντας τη φιγούρα, σχηματίζουν ένα τετράγωνο.

• Μία άλλη πηγή έμπνευσης για τον Βιτρούβιο Άντρα του ντα Βίντσι ήταν και ο Παγκόσμιος Άνθρωπος της Χίλντεγκαρντ του Μπίνγκεν η οποία σίγουρα θα ήταν και εκείνη εξοικειωμένη με το έργο του Βιτρούβιου.

Η επαναφορά των ανακαλύψεων των μαθηματικών αναλογιών του ανθρώπινου σώματος τον 15ο αιώνα από τον ντα Βίντσι και άλλους θεωρείται ( Για τους Εσπέριους) ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα που οδήγησαν στην Ιταλική Αναγέννηση.( Αναγέννηση = αναγεννιέται ο  ελληνικός κλασικός κόσμος ) [ΔΕΣ Έλληνες λόγιοι στην Δύση μετά την Άλωση] Το σχέδιο του ντα Βίντσι συνδυάζει μια προσεκτική ανάγνωση του αρχαίου κειμένου με τις δικές του παρατηρήσεις σε αληθινά ανθρώπινα σώματα. Κατά το σχεδιασμό του κύκλου και του τετραγώνου πολύ σωστά παρατήρησε ότι το τετράγωνο δεν μπορεί να έχει το ίδιο κέντρο με τον κύκλο, στον ομφαλό, αλλά κάπου χαμηλότερα στην ανατομία. Αυτή η ρύθμιση είναι μια καινοτομία στο σχέδιο του ντα Βίντσι και το ξεχωρίζει από προγενέστερες απεικονίσεις.
Το ίδιο το σχέδιο συχνά χρησιμοποιείται ως ένα υπονοούμενο σύμβολο της ουσιώδους συμμετρίας του ανθρώπινου σώματος, και κατά προέκταση του Σύμπαντος ως συνόλου.
Μπορεί να παρατηρηθεί από την εξέταση του σχεδίου ότι ο συνδυασμός των θέσεων των χεριών και των ποδιών μπορεί να δημιουργήσει δεκαέξι διαφορετικές στάσεις. Η στάση με τα χέρια εκτεταμένα μακριά και τα πόδια ενωμένα είναι εγγεγραμμένη στο τετράγωνο. Η στάση με τα χέρια ελαφρώς υψωμένα και τα πόδια ανοικτά εγγράφεται στον κύκλο. Αυτό εικονογραφεί το θεώρημα ότι κατά την εναλλαγή μεταξύ των δύο στάσεων, το φαινόμενο κέντρο της φιγούρας φαίνεται να κινείται, αλλά στην πραγματικότητα ο ομφαλός της φιγούρας που είναι το πραγματικό κέντρο της βαρύτητας παραμένει ακίνητος.

Bibliography: Vitruvius, De Architectura, F. Granger's translation, Loeb Classical Library, 197

ellinondiktyo.blogspot.com