Ο Κώστας Βάρναλης πέθανε στις 16 Δεκεμβρίου του 1974 πλήρης ημερών και έχοντας δρέψει τις δάφνες του, που δεν ήταν άλλες από την αγάπη του λαού.
Ποιητής, συγγραφέας, κριτικός, μεταφραστής και εν γένει διανοούμενος της Αριστεράς, ο Κώστας Βάρναλης μας κληροδότησε ορισμένα σημαντικά έργα, όπως τις ποιητικές συνθέσεις «Το φως που καίει» (1922) και οι «Σκλάβοι Πολιορκημένοι» (1927), τη ριζοσπαστική μελέτη «Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική» (1925) και το πολύκροτο αφηγηματικό έργο « Η αληθινή απολογία του Σωκράτη» (1931).
Ο Κώστας Βάρναλης, γεννήθηκε στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας (σημερινό Μπουργκάς Βουλγαρίας), στις 21 Φεβρουαρίου 1884. Την εποχή της γέννησής του η Ανατολική Ρωμυλία, με πολυπληθή ελληνική κοινότητα, ήταν αυτόνομη επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Η καταγωγή του πατέρα του Γιάννη Βάρναλη ήταν από την Βάρνα, εξ ου και το επώνυμο Βάρναλης, που το υιοθέτησε, επειδή δεν ήθελε να ακούει το πραγματικό επώνυμό του, που ήταν Μπουμπούς.
Ο Κώστας ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας και το πιο ατίθασο. Τον πατέρα του δεν πρόλαβε καλά-καλά να τον γνωρίσει, αφού πέθανε το 1887 και την ανατροφή ανέλαβαν η μητέρα του Αλισάφα Μαυρομάτη, μιια αγράμματη αλλά έξυπνη γυναίκα την οποία υπεραγαπούσε και ο μεγαλύτερος αδελφός του Παναγιώτης.
Τα πρώτα γράμματα διδάχτηκε στο ελληνικό σχολείο της της γενέτειράς του και συνέχισε την φοίτησή του, κατόπιν εξετάσεων, στο ονομαστό Ζαρίφειο Διδασκαλείο της Φιλιππούπολης (σημερινό Πλόβντιβ). Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του με άριστα το 1902 και αμέσως διορίστηκε δάσκαλος στο σχολείο του Πύργου.
Δεν πρόλαβε όμως να αναλάβει υπηρεσία, καθώς με την υποστήριξη του μητροπολίτη Αγχιάλου και της κοινότητας της Βάρνας, σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου πήρε το πτυχίο του το 1908. Κατά την διάρκεια των σπουδών του πήρε μέρος στη διαμάχη για το Γλωσσικό Ζήτημα ως υποστηρικτής των δημοτικιστών και το 1907 συμμετείχε στην ίδρυση του ποιητικού περιοδικού «Ηγησώ», που φιλοδοξούσε να ανανεώσει την μορφή της ελληνικής ποίησης και να την απαλλάξει από την «παλαμική ευκολογραφία».
Μετά την αποφοίτησή του, διορίστηκε στην αρχή ελληνοδιδάσκαλος στην Αμαλιάδα, αργότερα σχολάρχης στην Αργαλαστή και μετά την εμπλοκή στην υπόθεση των «Αθεϊκών» του Βόλου μετατέθηκε στα Μέγαρα. Επιστρατεύτηκε στον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο (1913) και μετά την απόλυσή του φοίτησε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης που διηύθυνε ο Δημήτρης Γληνός. Το 1915 διορίστηκε σχολάρχης στην Κερατέα Αττικής. Το 1916 επιστρατεύτηκε ξανά, μετά την εμπλοκή της χώρας μας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπηρέτησε στην Λήμνο.
Το 1917, διορίστηκε καθηγητής σε Γυμνάσιο του Πειραιά και δυο χρόνια αργότερα , με υποτροφία παρακολούθησε στο Παρίσι μαθήματα φιλοσοφίας, φιλολογίας και κοινωνιολογίας. Εκεί, επικοινώνησε με τα νέα φιλοσοφικά ρεύματα, έζησε από κοντά τις μεγάλες ιδεολογικές ζυμώσεις, που ακολούθησαν την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 και την λήξη του Α' Παγκόσμιου πολέμου (1918), και ενστερνίστηκε στην επαναστατική μαρξιστική (κομμουνιστική) ιδεολογία.
Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920 και την ανάληψη της εξουσίας από τους αντιβενιζελικούς, η υποτροφία του διακόπηκε και ο Βάρναλης επέστρεψε στην Αθήνα, όπου στις αρχές του 1821 διορίστηκε καθηγητής στο Γ Γυμνάσιο Πειραιά.
Το φθινόπωρο του 1923 μετά από ανάκληση της διακοπής της υποτροφίας του ξαναπήγε στο Παρίσι, όπου έμεινε στο σπίτι του φίλου του χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνού. Το 1924 γύρισε στην Αθήνα και δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία, την οποία διηύθυνε ο Γληνός.
Το 1926 παύτηκε από τη θέση του εξαιτίας της ιδεολογίας του, αρχικά προσωρινά και στη συνέχεια οριστικά, με αφορμή ένα δημοσίευμα της «Εστίας» που κατηγόρησε για αντεθνική δράση τους μεταρρυθμιστές Παιδαγωγούς εκείνης της εποχής. Ο Βάρναλης αποκλείστηκε από κάθε δημόσια θέση και αναγκάστηκε να εργαστεί έκτοτε κυρίως ως δημοσιογράφος. Τον ίδιο χρόνο έφυγε για τη Γαλλία ως ανταποκριτής της εφημερίδας «Πρόοδος».
Επέστρεψε το 1927 και δυο χρόνια αργότερα νυμφεύτηκε την φιλόλογο και ποιήτρια Δώρα Μοάτσου (1895-1979). Το 1935 πήρε μέρος ως αντιπρόσωπος των ελλήνων συγγραφέων στο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων στη Μόσχα μαζί με τον Δημήτρη Γληνό και ύστερα από εντολή του Γεωργίου Κονδύλη εξορίστηκε στη Μυτιλήνη και τον Άγιο Ευστράτιο.
Παρέμεινε πιστός στην ιδεολογία του κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου. Το 1956 τιμήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και το 1959 με το βραβείο Λένιν
Ο Κώστας Βάρναλης πέθανε στην Αθήνα στις 16 Δεκεμβρίου 1974.
Το έργο του είναι γραμμένο στη δημοτική και έχει καλά επιμελημένη μορφή και πλαστικότητα στην έκφραση. Χαρακτηρίζεται από θερμή λυρική φαντασία και σατιρική διάθεση με ενδιαφέρον για τον σύγχρονο άνθρωπο. Η ποίηση του, ιδιαίτερα, χαρακτηρίζεται από έντονο «διονυσιασμό», παιχνιδιάρικη διάθεση και βαθύ μουσικό αίσθημα που συνδυάζεται άριστα με τη σάτιρα, ενώ θεωρείται ένας από τους κυριότερους αριστερούς εργάτες της γλώσσας στην Ελλάδα. Ο Βάρναλης διατήρησε την ποιητική αλλά και την ανθρώπινη εγρήγορσή του μέχρι τα βαθιά του γεράματα.
Ποίηση
«Οι μοιραίοι», χειρόγραφο του ποιητή
Ποιητικές συνθέσεις
Ο Προσκυνητής (1919)
Το Φως που καίει (Αλεξάνδρεια 1922, με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας). Το 1933 επανατυπώθηκε στην Αθήνα με αναθεωρήσεις.
Σκλάβοι Πολιορκημένοι (1927)
Ποιητικές συλλογές
Κηρήθρες (1905)
Ποιητικά (1956)
Ελεύθερος κόσμος (1965)
Οργή λαού (1975)
Πεζά και κριτικά έργα
Πεζογραφία
Ο λαός των μουνούχων (Φιλ. ψευδ. Δήμος Τανάλιας) (1923)
Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική (1925)
Η Αληθινή απολογία του Σωκράτη (1931)
Αληθινοί άνθρωποι (1938)
Το ημερολόγιο της Πηνελόπης (1947)
Πεζός λόγος (1957)
Σολωμικά (1957)
Αισθητικά Κριτικά Α και Β (1958)
Ανθρωποι. Ζωντανοί - Αληθινοί (1958)
Οι δικτάτορες (1956)
Φιλολογικά Απομνημονεύματα (1980)
Θέατρο
Άτταλος ο Τρίτος (1972)
Μεταθανάτιες συλλογές κειμένων (Εκδόσεις Αρχείο)
Γράμματα από το Παρίσι, επιμ. Νίκος Σαραντάκος, «Εκδόσεις Αρχείο», Αθήνα 2013, 164 σελ.
Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ, επιμ. Νίκος Σαραντάκος, «Εκδόσεις Αρχείο», Αθήνα 2014, 306 σελ.
Αττικά, 400 χρονογραφήματα (1939-1958) για την Αθήνα και την Αττική, επιμ. Νίκος Σαραντάκος, «Εκδόσεις Αρχείο», Αθήνα 2016, 578 σελ.
Αστυνομικά, 265 χρονογραφήματα (1939-1957) εμπνευσμένα από το αστυνομικό δελτίο, επιμ. Νίκος Σαραντάκος, «Εκδόσεις Αρχείο», Αθήνα 2017, 376 σελ.
Μεταφράσεις
Αριστοφάνης - Βάτραχοι
Αριστοφάνης - Εκκλησιάζουσες
Αριστοφάνης - Ιππείς
Αριστοφάνης - Λυσιστράτη
Αριστοφάνης - Πλούτος
Ευριπίδης - Ιππόλυτος
Ευριπίδης - Τρωαδίτισσες
Κινέζικα τραγούδια
Μολιέρος - Μισάνθρωπος
Ευγένιος Ποτιέ - Η Διεθνής
ΠΗΓΗ: sansimera.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου