Το «γιγαντιαίο αγγείο» ύψους 2 μ. και βάρους 14 τόνων, στον Αμαθούντα Κύπρου, που οι Γάλλοι υπεξαίρεσαν στο Λούβρο… ανήκε στο δισυπόστατο ιερό της θεάς Αφροδίτης και του Αφρόδιτου... Σχέση με Αδώνια, Κρήτη, Σαλαμίνα, Εύβοια...

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Αμαθούς ήταν μια αρχαία ελληνική πόλη-κράτος στην νότια Κύπρο, κοντά στην σημερινή Λεμεσό. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία βασίλεια της Κύπρου.

Οικιστής της πόλεως είναι ο υιός του Ηρακλή, ο Άμαθος.

Το όνομα της πόλεως προέρχεται ή από αυτόν, ή από την νύμφη Αμαθούσα, μητέρα του βασιλιά της Πάφου, Κινύρα.

Εδώ έφερε ο Θησέας την κόρη του Μίνωα, Αριάδνη, όταν ξέφυγε από τον λαβύρινθο. Εκεί, αφού έτεκε το παιδί της, απέθανε και ετάφη. Σε παρακείμενο ιερό άλσος ευρίσκετο το ιερό ξόανο της Αφροδίτης Αριάδνης! 

- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ στην εισήγηση με θέμα «ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΝ ΑΛΣΩΝ» του Γ. Λεκάκη στο Συνέδριο «Οι δραματικές αλλαγές στον πλανήτη και οι αρχαιοελληνικές ρίζες της οικολογικής ηθικής», που διεξήχθη Πανεπιστήμιο Πατρών, 17-20 Ιουνίου 2018.

Εδώ, επίσης, εγεννήθη ο Άδωνις. Γι’ αυτό εδώ τελούσαν τα μυστικιστικά Αδώνια, στα οποία αθλητές (ανάμεσα σε άλλα) αγωνίζονταν στο κυνήγι αγριόχοιρων, στον χορό και το τραγούδι, όλα προς τιμήν του συγχωριανού τους Αδώνιδος…

Η περιοχή κατοικείται (τουλάχιστον) από τον 11ο π.Χ. αιώνα, από Ετεοκρήτες, κ.ά. Έλληνες, που έδωσαν μια ακόμη αρχαία ελληνική γραφή, την ετεοκυπριακή / πελασγική. Έλληνες από την Εύβοια άφησαν την κεραμική τους στην Αμαθούντα ήδη από τον 10ο π.Χ. αιώνα.

Στην πόλη ετάφη και ο ηγεμών των Σαλαμινίων, Ονήσιλος, που ηγήθηκε των Κυπρίων, στην προσπάθεια αποτίναξης της περσικής κυριαρχίας (500 π.Χ.), αφού σκοτώθηκε στην μάχη του Αμαθούντος.

Ο χώρος είναι οργανωμένος σε δύο ασύμμετρους λόφους (ακρόπολη και χαμηλότερα η πόλη). Στον υψηλότερο λόφο ευρίσκεται η ακρόπολις με το βασιλικό παλλάτι και το δισυπόστατο ιερό το αφιερωμένο στην θεά Αφροδίτη (8ου π.Χ. αιώνα).[1] Η Αμαθουσία Αφροδίτη συλλατρευόταν με το γενειοφόρο αρσενικό παράλληλό της (δίδυμο / duplex), τον Αφρόδιτο (Αφροδίτη πωγωνοφόρος)[2]. Ναός περίφημος, διότι εδώ ευρέθησαν δύο γιγαντιαία αγγεία, που διακοσμούσαν την είσοδο του ναού της Αφροδίτης. Τα αγγεία είχαν / έχουν ύψος 1,85 μ. και ζύγιζαν / ζυγίζουν 12-14 τόνους! Χρονολογούνται στον 6ο π.Χ. αιώνα. Χρησιμοποιήθηκαν για την αποθήκευση του μούστου / γλεύκους των σταφυλιών. Τα μεγάλα πέτρινα αγγεία ήταν σκαλισμένα με ταύρους, και κογχύλια κάτω από τις λαβές, σύμβολα γονιμότητος, που σχετίζονται με τους Κρήτες και την λατρεία της θεάς Αφροδίτης.

Κατά την διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, το 1865, στην Κύπρο, ένα από αυτά (μαζί με άλλα αρχαία κυπριακά τέχνεργα)… εκλάπη (και όχι… «μεταφέρθηκε») από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Edmond Duthoit και, παρά το βάρος του (είναι 12 τόνων) πήγε στην κλεπταποδόχο Γαλλία. Τώρα εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου στην «πόλη του Φωτός», δηλ. των Παρισίων… Το άλλο ευρέθη σε κομμάτια. Αυτό που φαίνεται τώρα στον χώρο, και βλέπουν οι επισκέπτες και οι φιλίστορες, είναι… ταπεινό αντίγραφο του κλεμμενου από τους Γάλλους…

Και αυτό το... ψαράκι από την Αμαθούντα, ευρίσκεται έξω από τα νερά του,
στο Λούβρο... Πότε θα επαναπατριστεί;

Ερώτημα προς τον κ. Μακρόν, που τόση ευαισθησία έχει δείξει για τα κλεμμένα των Γάλλων από την Αφρική και έχει δεσμευετί για τον επαναπατρισμό του: Πότε θα επαναπατρισθεί και αυτό το αγγείο στην Κύπρο (μαζί με τα άλλα κλεμμένα των Γάλλων από την μεγαλόνησο);

Σημ.: Κλεμμένα από τον Αμαθούντα υπάρχουν και στο Βρετανικό Μουσείο και σε άλλα μουσεία του κόσμου…

 ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ…

Burkert Walter «Greek Religion», 1985, σελ. 153.

Καραγεώργης Γιάννης «La grande déesse de Chypre et son culte», 1977.

Λεκάκης Γ. «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».

Παπαντωνίου / Papantoniou Giorgos «Religion and Social Transformations in Cyprus. From the Cypriot Basileis to the Hellenistic Strategos», στο Brill, 2012, σελ. 208.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Αργότερα, μια χριστιανική βασιλική ανεγέρθη στην θέση του αρχαίου ιερού.

[2] Βλ. Μακρόβιο («Saturnalia» III, 8), Ησύχιο, Catullus (68, 51).

arxeion-politismou.gr