Κατά τον Ακουσίλαο η Μήτις γεννήθηκε μαζί με τον Έρωτα και τον Αιθέρα, από την ένωση του Ερέβους και της Νύχτας, που προήλθαν από το Χάος.
Θεωρούνταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της, τη θεά Αθηνά. Η Μήτιδα ήταν η προσωποποίηση για τους αρχαίους όχι απλά της σοφίας και της φρόνησης αλλά του είδους της πονηριάς και της επαγρύπνησης που εκπροσωπεί από τους ανθρώπους ο Οδυσσέας και από τα ζώα η αλεπού.
Η Μήτις είναι αυτή που για να βοηθήσει το Δία προσέφερε στον Κρόνο το εμετικό φάρμακο που θα τον εξαναγκάσει να ξεράσει τα παιδιά του που είχε καταπιεί. Μετά τη νίκη του στην Τιτανομαχία ο Δίας αρχίζει τη βασιλεία του με τον γάμο του με τη Μήτιδα, που του προσφέρει μια πολύτιμη συμμαχία. Σύμφωνα με έναν χρησμό η Μήτις θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους. Μόλις ο Ζευς πληροφορήθηκε τον χρησμό, φοβούμενος μην πάθει ότι και ο πατέρας του Κρόνος, κατάπιε τη Μήτιδα, ενώ κυοφορούσε ακόμη την Αθηνά. Έπειτα με τη βοήθεια του Ηφαίστου, ο Δίας γέννησε την Αθηνά, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του.
Το παιδί της Μήτιδος, η Αθηνά επίσης θεά της σοφίας γεννήθηκε πάνοπλο και τρομερό από το κεφάλι του Δία με τη βοήθεια μιας τσεκουριάς του Ηφαίστου.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο
Ησίοδος - Θεογονία 886 - 900
Ησίοδος - Θεογονία
Ζεὺς δὲ θεῶν βασιλεὺς πρώτην ἄλοχον θέτο Μῆτιν
πλεῖστα τε ἰδυῖαν ἰδὲ θνητῶν ἀνθρώπων. ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ἄρ᾽ ἔμελλε θεὰν γλαυκῶπιν Ἀθήνην τέξεσθαι, τότ᾽ ἔπειτα δόλῳ φρένας ἐξαπατήσας αἱμυλίοισι λόγοισιν ἑὴν ἐσκάτθετο νηδὺν 890 Γαίης φραδμοσύνῃσι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος. τὼς γάρ οἱ φρασάτην, ἵνα μὴ βασιληίδα τιμὴν ἄλλος ἔχοι Διὸς ἀντὶ θεῶν αἰειγενετάων. έκ γὰρ τῆς εἵμαρτο περίφρονα τέκνα γενέσθαι• πρώτην μὲν κούρην γλαυκώπιδα Τριτογένειαν 895 ἶσον ἔχουσαν πατρὶ μένος καὶ ἐπίφρονα βουλήν. αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἄρα παῖδα θεῶν βασιλῆα καὶ ἀνδρῶν ἤμελλεν τέξεσθαι, ὑπέρβιον ἦτορ ἔχοντα• ἀλλ᾽ ἄρα μιν Ζεὺς πρόσθεν ἑὴν ἐσκάτθετο νηδύν, ὡς δή οἱ φράσσαιτο θεὰ ἀγαθόν τε κακόν τε.
Απόδοση
Κι ο Δίας, των θεών ο βασιλιάς, πήρε τη Μήτιδα για πρώτη του γυναίκα,
που πιο πολλά γνωρίζει απ᾽ όλους τους θεούς και τους θνητούς ανθρώπους. Μα όταν πια τη θεά Αθηνά, την αστραπόματη, έμελλε εκείνη να γεννήσει, τότε με δόλο το νου της ο Δίας τον ξεγέλασε 890και με χαριτωμένα λόγια στην κοιλιά του την κατάπιε, με συμβουλές της Γης και του Ουρανού που ᾽ναι γεμάτος άστρα. Γιατί έτσι τον συμβουλέψανε, για να μην πάρει άλλος κανείς απ᾽ τους αιώνιους θεούς στη θέση του Δία τη βασιλική εξουσία. Γιατί απ᾽ αυτήν ήταν μοίρα να γίνουνε παιδιά υπέρτερα στο νου απ᾽ όλους. Πρώτα μια κόρη θα γεννούσε, την αστραπόματη την Τριτογένεια, που θα ᾽χε ορμή και φρόνιμη βουλή ίσα με τον πατέρα της, μα έπειτα έμελλε να γεννήσει γιο που θα γινόταν βασιλιάς θεών κι ανθρώπων και θα ᾽χε καρδιά υπερδύναμη. Μα πιο μπροστά ο Δίας στην κοιλιά του την κατάπιε, 900για να στοχάζεται μαζί του η θεά το καλό και το κακό.
Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο
Απολλόδωρος -Βιβλιοθήκη Α' 3,6
Α 3,6 μίγνυται δὲ Ζεὺς Μήτιδι, μεταβαλλούσῃ εἰς πολλὰς ἰδέας ὑπὲρ τοῦ μὴ συνελθεῖν, καὶ αὐτὴν γενομένην ἔγκυον καταπίνει φθάσας, ἐπείπερ ἔλεγε <Γῆ> γεννήσειν παῖδα μετὰ τὴν μέλλουσαν ἐξ αὐτῆς γεννᾶσθαι κόρην, ὃς οὐρανοῦ δυνάστης γενήσεται. τοῦτο φοβηθεὶς κατέπιεν αὐτήν• ὡς δ᾽ ὁ τῆς γεννήσεως ἐνέστη χρόνος, πλήξαντος αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν πελέκει Προμηθέως ἢ καθάπερ ἄλλοι λέγουσιν Ἡφαίστου, ἐκ κορυφῆς, ἐπὶ ποταμοῦ Τρίτωνος, Ἀθηνᾶ σὺν ὅπλοις ἀνέθορεν.
Απόδοση
Ζευγάρωσε ο Ζεύς και με τη Μήτιν που άλλαζε χίλιες γνώμες, να ξαπλώσει να μην ξαπλώσει μαζί του κι' αφού έμεινε αυτή έγκυος, έσπευσε και την κατάπιε, Και τούτο γιατί έλεγε η Γη ότι μετά την κόρη που είχε στην κοιλιά της η Μήτις, έμελε να γεννήσει ένα αγόρι που θα γινόταν αφέντη του ουρανού. Αυτό φοβήθηκε ο Ζευς και την κατάπιε. Όταν όμως έφτασε ο καιρός του τοκετού, λένε ότι ο Προμηθέας ή όπως επιμένουν άλλοι ο Ήφαιστος χτύπησε με τον πελέκι την κεφάλι του και πετάχτηκε από το κορυφοκέφαλο πάνοπλη στον ποταμό Τρίτωνα η Αθηνά.
Χαρακτηριστικά της Μήτιδας
Εν αντιθέσει με τη Θέμιδα τη δεύτερη σύζυγο του Δία, η Μήτις αντιπροσωπεύει μια πιο πρωτόγονη εποχή, όπου ο αδύνατος για να γλιτώσει από τον δυνατότερο πρέπει να χρησιμοποιήσει την πονηριά του. Η επαγρύπνηση αλλά και η αλλαγή των μορφών άλλωστε είναι χαρακτηριστικό πολλών θαλάσσιων θεοτήτων, όπως ο Πρωτέας και η Θέτιδα. Η Μήτις δεν ήταν καθαυτό θαλάσσια θεότητα αλλά όμως ήταν κόρη δύο μυθολογικών θαλασσών. Και δεν είναι τυχαίο αφού το θαλάσσιο περιβάλλον είναι γεμάτο οργανισμούς που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο.
Ο αστεροειδής 9 Μήτις (Metis), που ανακαλύφθηκε το 1848, και ο μικρός δορυφόρος του πλανήτη Δία Μήτις (ανακαλύφθηκε το 1979) πήραν το όνομά τους από τη θεά αυτή των Ελλήνων.
Βιβλιογραφία:
M. Detienne and J.-P. Vernant,Μήτις: η πολύτροπη νόηση στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδόσεις Δαίδαλος Ζαχαρόπουλος,ISBN 960-227-033-0
Πηγή εικόνας : Από Αποδίδεται σε Group E - User:Jastrow, own work, 2008-03-07, CC BY 3.0
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου