Τα Ορφικά, τα Καβείρια μυστήρια και ο Μέγας Αλέξανδρος...

Η γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Κα Λίνα Μενδώνη ανέφερε για τα ευρήματα του ψηφιδωτού  της Αμφίπολης...

«Οι σκηνές αυτές συνδέονται με τις λατρείες του κάτω κόσμου, με την Ορφική λατρεία- κάθοδος στον Άδη-καθώς και με τις διονυσιακές τελετές.
Ο εκάστοτε επικεφαλής του οίκου των Μακεδόνων ήταν ο αρχιερέας αυτών των λατρειών. Σύμφωνα με τους ειδικούς ήταν η μάσκα, την οποία φορούσε ο Φίλιππος στις Ορφικές τελετές!»

Πολύ ενδιαφέρουσα δήλωση! Εγώ απλά να υπενθυμίσω πως η Ολυμπιάδα ήταν αρχιέρεια των Καβειρίων μυστηρίων,  όπως έχω γράψει στο άλλο blog  μου Πλωτίνος, όπου   μυήθηκε και ο Φίλιππος! Άρα έχουμε Ορφικά και Καβείρια μυστήρια τα οποία τελούνταν σε σπήλαια φυσικά ή τεχνητά!

Σύμφωνα λοιπόν με τον μύθο ο Φίλιππος και η βασιλοπούλα των Μολοσσών Ολυμπιάδα μυήθηκαν και ερωτεύτηκαν στη Σαμοθράκη, με αποτέλεσμα να πραγματοποιηθεί ένα νέος «θείος γάμος» και να γεννηθεί ο θεόπαις Αλέξανδρος κάτι που ενίσχυε την πολιτική ισχύ τους μέσα από τη θεοσέβεια, ενώ υπαινισσόταν ότι πραγματικός πατέρας του Αλέξανδρου ήταν ο Δίας με θνητό υποκατάστατο τον Φίλιππο, σχήμα γνωστό σε πολλούς γενεαλογικούς και ιδρυτικούς μύθους, πρώτα και κύρια στον προπάτορά του μακεδονικού οίκου Ηρακλή: θνητός πατέρας του λογαριαζόταν ο Αμφιτρύωνας, ενώ ο θεϊκός του πατέρας ήταν ο Δίας.

«Λέγεται ότι η Ολυμπιάδα, όταν κάποτε πήρε μέρος στα μυστήρια των Καβείρων που τελούνταν στη Σαμοθράκη, είδε στη διάρκεια της τελετής τον Φίλιππο και τον ερωτεύτηκε και συμφώνησε να τον παντρευτεί, αφού προσφέρει τις πρέπουσες θυσίες και προσφορές στη γαμήλια φωτιά». Ιμέριος, Or. I, 12

Η Ολυμπιάδα, μάλιστα, εμφανίζεται πολλές φορές με φίδια, σαν την κυρά των φιδιών της Κνωσού ή σαν Μαινάδα:

«Εκεί είδαν φίδια τεράστια σε μέγεθος, τόσο ήμερα και άκακα, που τρέφονταν από τις γυναίκες και κοιμόνταν μαζί με τα παιδιά· ακόμη κι όταν τα πατούσαν, δεν ερεθίζονταν, και όταν τα ενοχλούσαν, δεν οργίζονταν, και έπιναν γάλα από τη θηλή όπως ακριβώς και τα μωρά –υπάρχουν πολλά εκεί πέρα [στην Πέλλα], και από αυτά φαίνεται ότι προέκυψε από παλιά ο μύθος για την Ολυμπιάδα, ότι, δηλαδή, όταν κυοφορούσε τον Αλέξανδρο, κάποιο φίδι κοιμόταν μαζί της»  Λουκιανός, Αλέξανδρος 7.1

Παρόμοια και ο Πλούταρχος σημειώνει:

«η Ολυμπιάδα […] έφερε στους βακχικούς θιάσους μεγάλα φίδια εξημερωμένα, τα οποία πολλές φορές έβγαιναν από τον κισσό και από τα κρυμμένα κάνιστρα, και καθώς τυλίγονταν γύρω από τις ράβδους των γυναικών και τα στεφάνια, τρόμαζαν τους άνδρες».

Ο Αλέξανδρος, λοιπόν, ήταν γιος του Δία, γεννήθηκε όπως ακριβώς ο Διόνυσος, με τον πατέρα τους Δία να έχει μεταμορφωθεί σε φίδι, και ήταν απόγονος σπουδαίων προγόνων, του Αχιλλέα και του Ηρακλή, με τον οποίο συνδεόταν και ως αδελφός μέσω του κοινού πατέρα τους Δία.

Εξάλλου, και ο ίδιος ο Αλέξανδρος τελειώνοντας την εκστρατεία του έστησε βωμούς ως ορόσημα με την εξής επιγραφή:

ΠΑΤΡΙ ΑΜΜΩΝΙ ΚΑΙ ΗΡΑΚΛΕΙ ΑΔΕΛΦΩΙ ΚΑΙ ΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΙ ΚΑΙ ΔΙΙ ΟΛΥΜΠΙΩΙ ΚΑΙ ΣΑΜΟΘΡΑΙΞΙ ΚΑΒΕΙΡΟΙΣ ΚΑΙ ΙΝΔΩΙ ΗΛΙΩΙ ΚΑΙ ΔΕΛΦΩΙ ΑΠΟΛΛΩΝΙ͵  Φιλόστρατος, Βίος Απόλλ. Τυαν. ΙΙ 43.

Ηρακλείδης και Αιακίδης από την πλευρά του πατέρα και της μητέρας του αντίστοιχα, και διογενής, ο Αλέξανδρος φρόντιζε να ανανεώνει τους δεσμούς με τους προγόνους και τους θεούς του τόπου του με κάθε τρόπο στη διάρκεια της εκστρατείας του, είτε περνώντας και κατακτώντας μέρη απ’ όπου μυθευόταν ότι είχαν περάσει εκείνοι είτε θυσιάζοντας σ’ αυτούς. Για παράδειγμα, όταν έφτασε στο Ίλιο, κάνοντας την εκστρατεία του στην Ανατολή, τέλεσε θυσία και προς τιμή του Πριάμου στο βωμό του Ερκείου Διός, επειδή επιθυμούσε να απαλλαχτεί από την οργή του Πριάμου εναντίον του Νεοπτόλεμου, γιου του Αχιλλέα, ο οποίος είχε φονεύσει τον τρώα βασιλιά και στη γενιά του οποίου ανήκε ο Αλέξανδρος.

Ακολουθεί ή μυθεύεται ότι ακολουθεί τα βήματα του Ηρακλή θυσιάζοντας στον Ηρακλή Τύριο, επιχειρώντας να κατακτήσει το όρος Άορνος που απέτυχε να καταλάβει ο Ηρακλής, ενώ στις Παραπαμισάδες λέγεται ότι είδε το σπήλαιο όπου μυθεύεται ότι είχε δεθεί ο Προμηθέας και τον οποίο ελευθέρωσε ο Ηρακλής.

Αντίστοιχα, μυθεύεται ότι ακολούθησε την πορεία του Διόνυσου του κατακτητή των Ινδιών και ότι σταμάτησε την εκστρατεία του στο σημείο που είχε σταματήσει εκείνος στον Ινδό ποταμό. Έναντι των δυο, του Διόνυσου και του Ηρακλή, ο φιλόσοφος Ανάξαρχος υποστήριξε ότι δικαιότερα θα θεωρούνταν θεός ο Αλέξανδρος, γιατί ο Διόνυσος ήταν Θηβαίος και ο δεύτερος Αργείος χωρίς συγγενική σχέση με τους Μακεδόνες παρά ως μακρινός πρόγονος του Αλεξάνδρου. Εξάλλου, μετά τον θάνατο του βασιλιά θα τον τιμούσαν σαν θεό (Αρριανός, Αλεξάνδρου ανάβασις 4.10.6).

Μία ακόμη επισήμανση για την προσπάθεια του Αλεξάνδρου να κρατά επαφή με το μυθικό του παρελθόν και να δείχνει τον σεβασμό του απέναντι σε αρχέγονες λατρείες που τιμούσαν οι πρόγονοί του: Ποιοι είναι οι θεοί στους οποίους ο Αλέξανδρος θυσιάζει; Στην αρχή του ταξιδιού του και στη μέση του Ελλήσποντου θυσιάζει ταύρο προς τιμή του Ποσειδώνα και ρίχνοντας χρυσή φιάλη στη θάλασσα· το ίδιο τελετουργικό ακολούθησε και στη θάλασσα ανοιχτά των εκβολών του Ινδού ποταμού στο τέλος της εκστρατείας του θυσιάζοντας πάλι σε εκείνους τους θεούς που του είχε φανερώσει με προφητεία ο Άμμων, στους οποίους συγκαταλέγεται ο Ποσειδώνας.

Ο Αρριανός σημειώνει: Λέγεται, επίσης, ότι πρώτος αυτός αποβιβάστηκε ένοπλος από το πλοίο στην ασιατική γη και ότι ίδρυσε βωμούς στο μέρος της Ευρώπης, απ’ όπου αναχώρησε, και στο μέρος της Ασίας, όπου αποβιβάστηκε, προς τιμήν του Δία προστάτη των αποβάσεων, της Αθηνάς και του Ηρακλή. Αφού ανέβηκε στο Ίλιο, πρόσφερε θυσία στην Αθηνά προστάτιδα της πόλεως και αφιέρωσε τη δική του πανοπλία στον ναός και ως αντάλλαγμα γι’ αυτήν κατέβασε μερικά από τα ιερά όπλα τα οποία ακόμα σώζονταν από την εποχή του Τρωικού πολέμου.

Θυσιάζει επίσης στον Δία, τον Διόνυσο, στους Διόσκουρους αντί για τον Διόνυσο, στον Ηρακλή, στον Άμμωνα όταν φτάνει στην Ινδία, ενώ στο σημείο όπου θεωρεί ότι η εκστρατεία του τελειώνει ίδρυσε βωμούς του Ωκεανού και της Τηθύος. Στους Σόλους της Κιλικίας θυσίασε στον Ασκληπιό και οργάνωσε πομπή –συμμετείχε και ο ίδιος με όλο τον στρατό του–, λαμπαδηδρομία και αγώνες γυμνικούς και μουσικούς. Σημειώνουμε ακόμη ότι ο Αλέξανδρος βρήκε και το Αγηνόριον, ναό της Τύρου αφιερωμένο στον ιδρυτή της Αγήνορα, γιο του Ποσειδώνα και της Λιβύης, βασιλιά της Φοινίκης και πατέρα του Κάδμου, που στην πορεία αναζήτησης της αδελφής του φτάνει στη Σαμοθράκη, όπου παντρεύεται την Αρμονία, πρώτος γάμος στον οποίο παρευρίσκονται θεοί και άνθρωποι· το ζεύγος συνδέεται με τα μυστήρια της Σαμοθράκης και με τον Διόνυσο.

Οι θεοί στους οποίους θυσιάζει ο Αλέξανδρος είναι κατ’ ουσίαν οι θεοί της Σαμοθράκης. Η πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ο μεγάλος Κάβειρος της Σαμοθράκης είναι ο Ποσειδών, ένας όμως Παλαιοποσειδών, με διευρυμένες ιδιότητες, όχι μόνο θαλάσσιος αλλά και χθόνιος, θεός τόσο του κάτω κόσμου όσο και του πάνω, Άδης αλλά και Δίας μαζί -στη Μακεδονία, εξάλλου, αλλά και στη Θεσσαλία, ο Ποσειδώνας λατρεύεται ως θεός των ποταμών και των πηγαίων υδάτων, οπότε εύλογη είναι η επίκλησή του για γονιμότητα, που απευθύνεται προφανώς στη χθόνια υπόστασή του. Έδειξε επίσης ότι συνοδοί των Μεγάλων Θεών ήταν οι Διόσκουροι, στους οποίους επίσης θυσιάζει ο Αλέξανδρος.

Ο Αλέξανδρος θυσιάζει στους θεούς που ο οίκος του αναγνώριζε ως αρχέγονους, και στο τέλος της εκστρατείας του στήνει βωμούς στο πρώτο θεϊκό ζευγάρι. Η Ολυμπιάδα είχε πει ότι ο Δίας Άμμων ήταν ο πατέρας του, διογενής δηλαδή και αυτός όπως και ο Ηρακλής και οι Διόσκουροι, θεόπαιδο, δημιούργημα ενός ιερού γάμου σαν αυτού που τελούνταν στα μυστήρια της Σαμοθράκης.

Τι όμως εννοούσε η Ολυμπιάδα ονομάζοντας τον Δία πατέρα του και γιατί ο Αλέξανδρος αρνιόταν τη θεϊκή καταγωγή του, ακόμη κι όταν μετά την επίσκεψή του στο μαντείο του Άμμωνα διαδόθηκε ότι κατάγεται από αυτόν; Αν όμως εκλάβουμε τη λέξη πατέρας με τη σημασία του πατρώος, πατρογονικός, τότε η Ολυμπιάδα δεν κάνει τίποτε άλλο από το να μυεί τον γιο της στα Μυστήρια της Σαμοθράκης και της αρχέγονης λατρείας· εξάλλου, ο γάμος της με τον Φίλιππο στη Σαμοθράκη έγινε μέσα στα πλαίσια των Μυστηρίων καθιστώντας τον γιο της γόνο ενός ιερού γάμου.

Όταν λοιπόν επισκέπτεται το μαντείο του Άμμωνα, όταν ο Άμμων του αποκαλύπτει σε ποιους θεούς να θυσιάσει στο τέλος του ταξιδιού του, όταν ο Αλέξανδρος θυσιάζει συνεχώς στους προγόνους του και στον Διόνυσο, στην ουσία αναβαπτίζεται στην αρχέγονη θρησκεία.

Το ταξίδι προς τα μπρος είναι ταξίδι προς τα πίσω. Και σε αυτό εμμένουν και στα ελληνιστικά χρόνια μέσα και από τη θεοποίηση του Αλεξάνδρου ως Διονύσου μετά τον θάνατό του ως αποτέλεσμα πτολεμαϊκών γενεαλογικών δέντρων, οπότε ο Αλέξανδρος εμφανίστηκε σαν απόγονος του Διόνυσου, ως alium Liberum patrum. Στην περίπτωση του Διόνυσου, ο Αλέξανδρος λειτουργούσε ως πρότυπο που σαν κατακτητής γινόταν η μυθολογική ανύψωση του Αλεξάνδρου (Q. Curtius Rufus, IX 8,3):

και οι δυο γιοι του Αιγύπτιου Άμμωνα Δία, και οι δυο κατακτητές της Ινδίας. Όπως ο Ηρακλής και ο Διόνυσος, γιοι του Δία, ήταν και άνθρωποι και θεοί, η ίδια δυνατότητα παρουσιαζόταν και με τον Αλέξανδρο. Η μυθολογική αλληγορία της κατάκτησης συνέδεε το ιστορικό πρόσωπο με τον θεό και τον αποθέωνε. Βεβαίως, ως κατακτητής ο Αλέξανδρος δεν μπορούσε παρά να παρασταθεί και σαν Άρης.

Και οι δυο [Διόνυσος και Ηρακλής] είναι γιοι του Δία, και οι δυο Πολεμιστές,  και οι δυο από τη Θήβα, ο πόλεμος έφερε και στους δυο τον θύρσο, το ρόπαλο, τη φήμη·  κοντά βρίσκονται τα αγάλματα των δυο [...]Και τους δυο η Ήρα εχθρευόταν, και οι δυο βγήκαν από τη φωτιά και ανυψώθηκαν από τον πλούτο της γης στους θεούς.(Sabellicus, B VI 9)

Πηγή: mythagogia.blogspot.gr