Αλεξάνδρεια η επί του Ώξου η Ευκρατίδεια Βακτρίας

 

H Αλεξάνδρεια η επί του Ώξου, επίσης πιθανώς η μετονομασθείσα αργότερα σε اروکرتیه ή Ευκρατίδεια Βακτρίας) ήταν μια από τις πρώτες πόλεις του Ελληνικού βασιλείου της Βακτριανής. Προηγούμενοι μελετητές ανάφεραν ότι η πόλη είχε ιδρυθεί στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., μετά τις κατακτήσεις του Μέγα Αλέξανδρου. Μεταγενέστερες αναλύσεις εισηγούνται ότι η πόλη ιδρύθηκε το 280 π.Χ. από το βασιλιά της Αυτοκρατορίας των Σελευκιδών, Αντίοχο Α΄ Σωτήρα. 

Η Αυτοκρατορία των Σελευκιδών (αρχαία ελληνικά: Βασιλεία τῶν Σελευκιδῶν) ήταν ένα από τα Ελληνιστικά κράτη, που προήλθαν ύστερα από την κατάτμηση της αυτοκρατορίας των κτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τους Επιγόνους. Το κράτος, που περιήλθε στον Σέλευκο τον Α΄ εκ του οποίου και έλαβε το όνομα αναπτύχθηκε τελικά σε ολόκληρη αυτοκρατορία, που περιλάμβανε την κεντρική Ανατολία, την Μεσοποταμία, την Φοινίκη, την Παλαιστίνη, την Περσία, το Τουρκμενιστάν, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Παμίρ και την Πενταποταμία (Παντζάμπ, Ινδία). Διήρκεσε από το 312 μέχρι και το 64 π.Χ..

Αρχικά ο Σέλευκος ανέλαβε σατράπης της Βαβυλώνας. Όμως το 316 αναγκάσθηκε να την εγκαταλείψει, όταν ο Αντίγονος Α΄ του έκανε έλεγχο επί των προσόδων της περιοχής. Τότε αντιδρώντας ο Σέλευκος συμμάχησε με τους Κάσσανδρο Λυσίμαχο και Πτολεμαίο κατά του Αντιγόνου. Οι δε κάτοικοι της περιοχής ενθυμούμενοι την άριστη συμπεριφορά του, από την περίοδο της σατραπείας του, έσπευσαν και συστρατεύθηκαν μαζί με τον Σέλευκο όπου και το 312 π.Χ. ανακατέλαβε την Βαβυλώνα. Από τότε αρχίζει και ουσιαστικά ν΄ αναπτύσσεται το Βασίλειο των Σελευκιδών, που έφθασε στη πλήρη ακμή του να είναι ολόκληρη αυτοκρατορία.

Η αυτοκρατορία ήταν ένα ελληνικό κράτος στη Δυτική Ασία το οποίο υπήρχε κατά την Ελληνιστική Περίοδο από το 312 π.Χ. έως το 63 π.Χ. Η Αυτοκρατορία των Σελευκιδών ιδρύθηκε από τον Μακεδόνα στρατηγό Σέλευκο Α΄ Νικάτορα, μετά τον διαμελισμό της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας (η οποία είχε αρχικά ιδρυθεί από τον Μέγα Αλέξανδρο).

Τα ερείπια της Αλεξάνδρειας η επί του Ώξου, βρίσκονται στην περιοχή Ταχάρ, στο βόρειο Αφγανιστάν, στη συμβολή των ποταμών Αμού Ντάρια (Ωξου) και Κούκτσα. Η πόλη ήταν ένα από τα κύρια σημεία του ελληνισμού στην Ανατολή για περισσότερο από δύο αιώνες, μέχρι την καταστροφή της από νομάδες εισβολείς γύρω στο 145 π.Χ., περίπου την περίοδο του θανάτου του Ευκρατίδη Α΄ της Βακτρίας.

Ο Ευκρατίδης ο Α΄ ήταν βασιλιάς της Βακτρίας και μέρους της Ινδίας από το 167 π.Χ. μέχρι το 159 π.Χ.. Επέκτεινε το βασίλειο έως τον Ινδό και έγινε κυρίαρχος της Αρείας, της Αραχωσίας, της Δραγγιανής, της Σογδιανής, των Παροπαμισαδών και της Γανδαρίδας. Η απασχόλησή του όμως με την κατάκτηση της Ινδίας έδωσε την ευκαιρία αμέσως μετά το θανατό του να καταλάβουν τη Δραγγιανή και την Αρεία. Δολοφονήθηκε από τον γιο του, Πλάτωνα, ο οποίος όμως δολοφονήθηκε στη συνέχεια από τον αδελφό του, Ηλιοκλή, ο οποίος και ανέβηκε στον θρόνο. Έκτισε την Ευκρατίδεια στη Βακτρία.

Βιβλιογραφία:

Lyonnet, Bertille. "Questions on the Date of the Hellenistic Pottery from Central Asia (Ai Khanoum, Marakanda and Koktepe". Ancient Civilizations from Scythia to Siberia". vol. 18. 2012. pp. 143-173.

Martinez-Seve, Laurianne. "The Spatial Organization of Ai Khanoum, a Greek City in Afghanistan". American Journal of Archaeology 118.2. 2014. pp 267-283.

Bernard, P. (1994): "The Greek Kingdoms of Central Asia." In: History of civilizations of Central Asia, Volume II. The development of sedentary and nomadic civilizations: 700 B.C. to A.D. 250. Harmatta, János, ed., 1994. Paris: UNESCO Publishing. ISBN 92-3-102846-4, p. 103.

Grainger, John D. (2020) [1st pub. 2015]. The Seleucid Empire of Antiochus III. 223–187 BC (Paperback έκδοση). Barnsley: Pen and Sword. ISBN 978-1-52677-493-4.

Kosmin, Paul J. (2014). The Land of the Elephant Kings: Space, Territory, and Ideology in Seleucid Empire. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-72882-0.

Επτά ημέρες Εφημερίδα Καθημερινή (29/12/1996)

Ιστορικά Εφημερίδα Ελευθεροτυπία (6/12/2001)

Περιοδικό Corpus Τεύχος 60, Μάιος 2004

Πηγή εικόνας : Από No machine-readable author provided. World Imaging assumed (based on copyright claims). - National Museum of Afghanistan, Kabul, Inv. No. 04.42.7; No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims)., Κοινό Κτήμα

el.wikipedia.org, elhalflashbacks.blogspot.com