Ένας αρχαίος τεχνητός τύμβος, από 53.000.000 αρχαίους αμφορείς ελαιολάδου! Από Τρίπολη, Βυζακία, κ.α. στην Ρώμη! Η θεοποίηση του λαδιού

 

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Mont Testaccio ή Monte Testaceo[1] / Monte dei Cocci, είναι ένας τεχνητός τύμβος στην Ρώμη, στον 41ο παράλληλο [41°52′33″N 12°28′32″E], που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από δοκάρια (ιταλικά: cocci), θραύσματα σπασμένων αρχαίων αγγείων, σχεδόν όλα από… πεταμένους αμφορείς, που χρονολογούνται από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. μερικά από τα οποία έφεραν την ετικέτα «tituli picti».

Είναι ένας από τους μεγαλύτερους «σωρούς λαφύρων», όπως λέγονται ανάλογα ευρήματα, που βρέθηκαν οπουδήποτε στον αρχαίο κόσμο!

Καλύπτουν μια έκταση 2 εκταρίων (4,9 στρέμμ. στην βάση του λόφου) και έχει όγκο περίπου 580.000 κυβικά μέτρα! Περιέχει τα ερείπια περίπου 53.000.000 αμφορέων! Έχει περίμετρο σχεδόν ένα χιλιόμετρο, ύψος 35 μ. - αν και ήταν πιθανώς πολύ υψηλότερο στην αρχαιότητα.

Ευρίσκεται σε μικρή απόσταση από την ανατολική όχθη του ποταμού Τίβερι, κοντά στο Horrea Galbae[2], όπου αποθηκευόταν το κρατικά ελεγχόμενο απόθεμα ελαιολάδου, στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. Αλλά ο τύμβος αργότερα, απέκτησε και θρησκευτική και στρατιωτική σημασία.

Αεροφωτογραφία του τεχνητού λόφου με αμφορείς!

Τα μεγάλα σφαιρικά αγγεία 70 λίτρων προέρχονταν από την Βαιτική (την περιοχή του Γκουανταλκιβίρ της σύγχρονης Ισπανίας), και ανήκαν στον τύπο που τώρα είναι γνωστός ως «Dressel 20». Περιλάμβανε επίσης μικρότερους αριθμούς δύο τύπων αμφορέων από τις αρχαίες ελληνικές πόλεις Τρίπολη / Τριπολιτάνια (της νυν Λιβύης) και Βυζακηνής / Βυζακήνας / Βυζακίας / Βυζάκης (της νυν Τυνησίας).

Και οι τρεις τύποι αγγείων χρησιμοποιούνταν ευρέως τότε για την μεταφορά ελαιολάδου.

Ο χώρος χρησιμοποιήθηκε κάτι σαν «χώρος υγειονομικής ταφής» για το κοντινό ποτάμιο λιμάνι του Εμπορείου.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές γιατί ο συγκεκριμένος λόφος κατασκευάσθηκε μόνο με δοχεία ελαιολάδου.

Το ίδιο το λάδι, πιθανότατα, μεταγγιζόταν σε δοχεία χύδην, όταν οι αμφορείς ξεφορτώνονταν στο Εμπόριο, το κοντινό λιμάνι, με τον ίδιο περίπου τρόπο όπως άλλα βασικά προϊόντα, όπως τα σιτηρά. Δεν υπάρχει αντίστοιχος λόφος με σπασμένους αμφορείς σιτηρών ή κρασιού. Αυτό οδηγεί στο πιθανό συμπέρασμα ιεροποίησης / θεοποίησης του ελαιολάδου.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Γ. Λεκάκης «Λεξικό των παραδόσεων των λαών του κόσμου». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.2.2018.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

            - Canepari Luc. «Dizionario di pronuncia italiana online».

            - Claridge Am. «Rome: An Oxford Archaeological Guide», First, Oxford, εκδ. Oxford University Press, 1998.

            - Lancaster L. C. «Concrete Vaulted Construction in Imperial Rome», Innovations in Context, εκδ. Cambridge University Press, 2005.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

[1] mons testaceus = βουνό [φτιαγμένο] από θραύσματα» (testae = πλακίδια, αμφορείς ή θραύσματα).

[2] Αποθήκες της πατρικιακής οικογενείας Σουπλικίων Ρώμης (από το 500 π.Χ.), για ψωμί, κρασί και ελαιόλαδο. Οι Galba εμφανίζονται τον 3ο αι. π.Χ. Οι Αποθήκες αποτελούνταν από τρία τεράστια ορθογώνια κτήρια, χωρισμένα από αυλές. Συνολικά, 140 δωμάτια, τουλάχιστον στο ισόγειο, και καταλάμβαναν έκταση 21.000 τ.μ.

arxeion-politismou.gr