Οι πρόγονοί μας δεν φυλάκισαν εγκληματίες. Είτε τους επιβλήθηκε πρόστιμο, είτε εξορίστηκε, είτε σκοτώθηκε. Γι' αυτό δεν υπήρχαν φυλακές, παρά μόνο προσωρινά κρατητήρια. Νόμιζαν ότι ήταν τρελή ιδέα να ταΐζουν έναν εγκληματία για χρόνια, ελπίζοντας ότι θα γινόταν καλός άνθρωπος.
Παρά τα όσα βλέπουμε στις ταινίες ή διαβάζουμε σε ιστορικά μυθιστορήματα αμφίβολης αξιοπιστίας, στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχαν φυλακές, ή μάλλον για να πούμε καλύτερα, η ποινή της φυλάκισης δεν υπήρχε. Σε μια τόσο πρώιμη ιστορική περίοδο, η έννοια της φυλάκισης όπως την καταλαβαίνουμε σήμερα ήταν αδιανόητη.
Στον Αθηναίο της εποχής του Δράκου και του Σόλωνα, ή στον Σπαρτιάτη του Πελοποννησιακού πολέμου, η ιδέα να κλειδώνει έναν εγκληματία σε ένα δωμάτιο και να τον ταΐζουν όλοι μέχρι να ξαναγίνει καλός άνθρωπος θα φαινόταν εντελώς ανόητη. Στην αρχαία Ελλάδα οι βασικές ποινές ανάλογα με το αδίκημα ήταν πρόστιμα, δήμευση περιουσίας, εξορία και θάνατος. Δεν υπήρχαν φυλακές σαν τις σημερινές, παρά μόνο κάποια κτίρια που θυμίζουν τα σημερινά κρατητήρια, όπου κρατήθηκαν για λίγο όσοι περίμεναν τη δίκη ή όσοι είχαν καταδικαστεί και περίμεναν την εκτέλεση, γράφει ο Δημήτρης Καμπουράκης στο newsit.gr.
Ο Σωκράτης ήπιε κώνειο σε μια τέτοια φυλακή.
Ο πρώτος που πρότεινε τη φυλάκιση ήταν ο Πλάτωνας στα ιδανικά του « Πολιτικά », όπου μίλησε για τρεις τύπους φυλακών.
Ο πρώτος τύπος ήταν να βρίσκονται κοντά στην αγορά όπου οι τρόφιμοι θα δίνουν το παράδειγμα στους άλλους και θα δίνουν παράδειγμα οι ίδιοι, έχοντας καθημερινή επαφή με τους πολίτες.
Ο δεύτερος τύπος φυλακής επρόκειτο να βρίσκεται στο πιο άγριο μέρος της πόλης όπου ο κύριος στόχος θα ήταν η τιμωρία και ο εκφοβισμός.
Ο τρίτος τύπος φυλακών δεν προσδιόριζε τόπο διαμονής, αλλά περιέγραψε την αποστολή του. Σε αυτό θα υπήρχαν πέντε χρόνια ολοκληρωτικής απομόνωσης των κρατουμένων και η μόνη τους επαφή θα ήταν με ένα δημοτικό συμβούλιο που θα φρόντιζε για την επανένταξή τους.
Ο Πλάτωνας ήταν πολύ πιο κοντά από οποιονδήποτε άλλο στις σημερινές ποινικές απόψεις, αφού στους «Νόμους» του εξέφραζε την πεποίθηση ότι «κανείς δεν είναι κακός από τη θέλησή του». Επομένως, έστω και έμμεσα διατυπώνοντας τη θεωρία ότι η κοινωνία έχει και μέρος της ευθύνης για τη μετατροπή ενός πολίτη σε εγκληματία, ήταν πλέον λογικό να προταθούν μέσα κοινωνικής τιμωρίας και επιστροφής αυτού του ατόμου στην κανονικότητα. Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι ιδέες του Πλάτωνα ήταν εξαιρετικά καινοτόμες για την εποχή, ακόμη και για τα πιο ανοιχτά μυαλά. Ο Αριστοτέλης στη Νικομάχεια Ηθική αμφισβητεί τις πλατωνικές απόψεις, λέει ότι οι εγκληματίες είναι κοινωνικά επικίνδυνοι και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να τιμωρούνται τόσο σκληρά όσο τα ζώα, ανάλογα με το έγκλημα.
Ωστόσο, η ανυπαρξία της ποινής φυλάκισης, αλλά και το γεγονός ότι η ποινή του προστίμου και της κατάσχεσης δεν είχε νόημα για τους φτωχούς, οδήγησε αναγκαστικά στην υπερβολική χρήση της τελευταίας ποινής. Η αλήθεια είναι ότι στην αρχαία Ελλάδα οι άνθρωποι καταδικάζονταν σε θάνατο για ψύλλου πήδημα. Όταν στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Εκκλησία του Δήμου Αθηναίων αναθεώρησε μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο την απόφασή της να εκτελέσει όλους τους Μυτιληναίους επειδή είχαν επαναστατήσει, ο Διόδοτος στον αφορισμό του αναφέρεται διεξοδικά σε αυτό το θέμα. Εξηγεί ότι οι ποινές γίνονται όλο και πιο αυστηρές, με αποτέλεσμα σχεδόν όλα τα αδικήματα να τιμωρούνται τελικά με θάνατο.
Αλλά αποδεικνύεται ότι παρόλα αυτά, τα εγκλήματα συνεχίζουν να διαπράττονται, επομένως η θανατική ποινή δεν είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης του εγκλήματος. Τότε ο Διόδοτος έπεισε τους Αθηναίους να διορθώσουν μια φοβερή αδικία. Ενώ προχθές, μέσα στον πυρετό της ψυχής τους, είχαν αποφασίσει τη σφαγή όλου του πληθυσμού της Μυτιλήνης και είχαν στείλει τη διαταγή, την επόμενη το ξανασκέφτηκαν και έστειλαν ένα δεύτερο πλοίο με πιο επιεική διαταγή που πρόλαβε το πρώτο πριν. μπήκε στο λιμάνι της πόλης. Έτσι η αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία γλίτωσε τη χειρότερη ντροπή στην ιστορία της.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου