Ο χασάπικος χορός, δεν έχει καμμιά σχέση με… χασάπηδες!

 

Του μηχανολόγου – μηχανικού Βαγγέλη Σακαντάνη

Στὸ διαδίκτυο ὅπως καὶ σὲ πολλὲς χορευτικὲς ἐκδηλώσεις, ἀναφέρεται ὅτι τὸ χασάπικο προέρχεται ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ μάλιστα τὸ χόρευαν οἱ χασάπηδες!!! ᾽Ερευνώντας τὴν βιβλιογραφία καὶ διαφορες πηγὲς γιὰ τὴν προέλευσή του με ὁδήγησαν στὸ πεδίο να ἀποδείξουμε ὅτι «ἄμμες δὲ γ᾽ἠμὲς πολλῶ κάρρονες», καὶ νὰ χορεύουμε δημιουργώντας την αἰωνιότητα κι ὄχι νὰ μᾶς χορεύουν οἱ ἐντός καὶ ἐκτός ἐξωνημένοι.

Εἶναι ἔνας χορός μὲ συγχρονισμένο βηματισμὸ καί με γραμμικὴ αἰσθητικὴ συνοδευόμενος ἀπὸ ἔγχορδο ὄργανο (ῥυθμὸς 2/4). Εἶναι ἀρχαιότατος ποὺ μέσω τῶν βημάτων του ἢ ἐμιμοῦντό τις κινήσεις τῶν πλανητῶν ἢ προσπαθούσαν να κατευνάσουν τὴν μοῖρα ποῦ εἶχε ἀμέση σχέση με τὴν κινήσῃ τῶν πλανητῶν. (Σύνοδος πλανητῶν!)

Ἡ «ἐπίσκεψις» τοῦ ὀνόματος μας δίδει αὐτές τις ἐκδοχές:

        Α). Χάσις (ἐλάτωση δίσκου Σελήνης) + Ἄπικο (ἄπηξ – κος) τὸ σημεῖον τοὺ οὐρανοῦ που διευθύνεται τὸ ἡλιακὸν σύστημα (Λεξ. Ν. Ἑλληνικῆς γλώσσας Σταματάκου).

        Β). Ἀπ (ἐπιφώνημα για αἰφνιδιασμὸ) + ἴκω (φθάνω) μόλις ἔφθασα στην χάσι. (Τὸ «ἀπ» σήμερα, «ἀπ καὶ σ’ ἐπιασα).

        Γ). Χάσις + ἄπιος (μακρὰν εὑρισκόμενος. Τὸ ἀντιθετο μὲ τὸ προηγούμενο μακρὰν ἀπὸ τὴν χάσιν).

Οἱ Ὀρφικοὶ καὶ οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἀστρονόμοι μελετούσαν τις κινήσεις τῶν ἄστρων καθ’ ὅτι ἡ Μουσική, Ἀστρονομία καὶ Ἰατρικὴ ἤταν παράλληλα πεδία δράσεως. Ὁ Πυθαγόρας θεωροῦσε ὅτι «ἡ μουσικὴ ἀπλώνεται στο Σύμπαν καὶ γίνεται ἁρμονία. Τὰ οὐράνια σώματα παραγοῦν ἤχους καὶ ὅλα μαζὶ ἁρμονία». Αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ μελέτες τὶς περνούσαν συμβολικὰ στο «Παιδαγωγικό τους σύστημα». 

Ὄσο για τὸ συνοδευτικὸ «Ὄπα» Ὁ + πα τὸ «Ὁ» εἶναι τῆς ἀναφορικῆς ἀντωνυμίας, τὸ πᾶ (δωρικὸν) ἢ πῇ (ἰωνικὸν) σύμφωνά με τὸ Λεξ. Σταματάκου σημαίνει:

        (α) με αὐτὸν τὸν τρόπο,

        (β) σὲ αὐτὸν τὸν χῶρο, ἔτσι αὐτὸ γίνεται ἐδῶ. Σήμερα ἔχει τὴν σημασία τοὺ «σταμάτα».

Ἀπὸ τὰ παραπάνω τεκμαίρεται ὅτι οἱ χασάπηδες δεν ἔχουν καμμία σχέση με τὸν χορὸ ἀλλὰ μόνο ἐννοιολογικὴ συγγένεια ἀπὸ τὴν μεταλλάξῃ τοῦ «ὄρου», κόπτω, κασάπης, χασάπης (ἐναλλαγῇ ψιλοῦ – δασέος), αὐτὸς πού κόβει, πού μειώνει κάτι.

‘Οσο για τὸ συρτάκι, αὐτὸ εἶναι δημιούργημα τῆς δεκαετίας τοῦ 1960, κατὰ παραγγελία κι’ ὄχι πηγαία ἀπό ἀρχαιοελληνικὴ ῥίζα, εἶναι μεῖγμα χασάπικου καὶ χασαποσέρβικου.

Στην κορινθιακὴ ἀρύβαλλο (580 - 570 π.Χ, C-1954-1) εἰκονίζεται ἔνας αὐλητής, 6 χορευτὲς στέκονται ἀνὰ ζεύγη ἀντικριστὰ πρὸς αὐτόν με τὰ χέρια κάτω καὶ τὰ γόνατα να ταλατεύονται ἐλαφρά με ῥυθμό, ἐνῶ μπροστὰ στον αὐλητῇ ὁ πρῶτος χορευτὴς ἐκτελεῖ ἕνα ἅλμα στον ἀέρα ὅπως συνηθιζεται σήμερα στους Ἑλληνικοὺς δημοτικοὺς χορούς. Ὁ χορευτὴς εἶναι ὁ Πυρβίας καὶ σὲ αὐτὸν εἶναι ἀφιερωμένο τὸ ἀγγεῖο. ΠΥΡFΙΑΣ ΠΡΟΧΟΡΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΥΤΩ ΔΕ FΟΙ ΟΛΠΑ. 

Ἐπίσης ο Γιώργος Λεκάκης στο Αρχεῖον Πολιτισμοῦ εδημοσίευσε άγγεῖο (8.000 χρόνων, Π2072 ΑΜΘ) μᾶς δείχνει τέσσερις σχηματοποιημένες άνθρώπινες μορφές μὲ ἐνωμένα τά χέρια, ἀπεικόνιση ἑνός εἴδους ὁμαδικοῦ χορού (καὶ ὅπως σχολιάζει ο κ. Γ. Λεκάκης να φύγει ο ὅρος "χασαποσέρβικο" διότι δεν υπήρχαν Σέρβοι τότε καὶ μάλιστα στὴν περιοχή ποὺ βρέθηκε, την Θεσσαλονικη). (Οἱ ἀρχαιολόγοι πάντα ἐπίκαιροι).

ΠΗΓΗ: Β. Σακαντάνης, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.12.2023.

Βιβλιογραφια:

        - Συλλεκτικὸ Ἡμερολόγιο Πειραματικοὺ Λυκείου Βαρβακείου Σχολῆς,

        - Λεξικὸ Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας Σταματάκου.

        - Εὐριπίδης «Ἰφιγένεια ἐν Αὐλίδι».

        - Θεοδωρακόπουλος Ι. «εἰσαγωγὴ εἰς Πλάτωνα».

        - Λουκιανὸς «Περὶ Ὀρχήσεως».

        - Λεκάκης Γ. "Αγγείο με ομαδικό χορό (χασαποσέρβικο;) ανθρώπων, 8.000 χρόνων, βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη! Να αλλάξει όνομα ο χορός!", Άρχεῖον Πολιτισμού.

        - Πλάτων «Νόμοι».

arxeion-politismou.gr