Το Σπήλαιο του Κρόνου και το Σπήλαιο Αμβροσίας στην Κούβα, με βραχογραφίες 2.000 χρόνων!

  Του Γιώργου Λεκάκη

Σχέδια βραχογραφιών στο Σπήλαιο Αμβροσίας, της Κούβας, εικονίζουν περισσότερα από 70 κόκκινα και μαύρα γεωμετρικά σχήματα, καθώς και μυθολογικές και ανθρώπινες φιγούρες, διάσπαρτες στις πέντε αλληλένδετες αίθουσές του.

Το σπήλαιο βρίσκεται σε μια κατάφυτη λωρίδα, προς το τέλος της χερσονήσου Hicacos[1], στον 23ο παράλληλο [23°11′52″N 81°09′05″W] στην βόρεια ακτή της Κούβας. Υπάρχουν αρκετοί αρχαιολογικοί χώροι σε αυτή την χερσόνησο, με βραχογραφίες αρχαίων Ινδιάνων καλλιτεχνών.

Ευρίσκεται στο οικολογικό καταφύγιο Varahicacos[2], το οποίο εξασφαλίζει την προστασία περίπου ενός τετραγωνικού μιλίου τροπικού τοπίου της επαρχίας Matanzas[3], δύο ώρες οδικώς από την Αβάνα. Ιδρύθηκε το 1974.

Τα σχέδια φωτιζόμενα από άξονες φωτός, που διέρχονται από τρύπες στην οροφή του σπηλαίου, τα εικονογραφήματα μοιράζονται τον χώρο με πολλά είδη νυχτερίδων, εντόμων και φυτών.

Το ασβεστολιθικό σπήλαιο μήκους άνω των 61 μ., πιθανότατα, χρησίμευε ως τελετουργικός χώρος, σε διάφορες εποχές στο παρελθόν, λέει ο αρχαιολόγος R. F. Ortega (του Κουβανικού Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας). Οι μελετητές πιστεύουν ότι τα έργα τέχνης του σπηλαίου, μερικά από τα οποία μπορεί να χρονολογούνται πριν από 2.000 χρόνια, σχεδιάσθηκαν από ιθαγενείς.[4] «Ο προσδιορισμός του πόσο παλαιοί είναι οι πίνακες μπορεί να είναι πραγματικά δύσκολος», λέει η χημικός R. A. Armitage (του πανεπιστημίου Eastern Michigan), η οποία ειδικεύεται στην χρονολόγηση της βραχοτεχνίας με ραδιενεργό άνθρακα.

Ως γνωστόν, οι πρώτοι άνθρωποι που πάτησαν στις ακτές του αρχιπελάγους της Καραϊβικής - πιθανότατα - προήλθαν από την χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικό, πριν 7.000 – 6.000 χρόνια. Οι πρώτοι άποικοι της Κούβας, πιθανότατα, έφτασαν μεταξύ 4000 και 3000 π.Χ.

Δεν είναι σαφές ποιοι αυτόχθονες πληθυσμοί ζούσαν στο νησί όταν έφτασε ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1492, αλλά οι μελετητές εικάζουν ότι ομάδες συμπεριλαμβανομένων των Guanahatabey, Ciboney και Taíno συνυπήρχαν εκεί. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, ο αυτόχθων πληθυσμός είχε σχεδόν εξαφανιστεί, μέσω ενός πολέμων με αποικιοκράτες, καταναγκαστικής εργασίας και ασθενειών που εισήγαγαν οι Ισπανοί. «Οι αυτόχθονες πληθυσμοί εξαφανίσθηκαν τόσο γρήγορα, που πιθανότατα δεν θα μάθουμε ποτέ πόσες φυλετικές ομάδες υπήρχαν», λέει η αρχαιολόγος S. Baker (της εταιρείας Archaeological / Historical Consultants). «Η βραχοτέχνη είναι μια σημαντική υλική έκφραση της προφορικής ιστορίας και της κοσμολογίας που χάθηκε».

Τα έργα βραχοτέχνης της Σπηλιάς της Αμβροσίας ανακαλύφθηκαν το 1961, από τους αρχαιολόγους M. Rivero de la Calle και M. Orlando Pariente Pérez. Αποκαταστάθηκαν από τον αρχαιολόγο και επαναστάτη Ant. Núñez Jiménez, το 1968. Από τότε, η ταυτότητα των καλλιτεχνών που ζωγράφισαν το σπήλαιο, η έννοια των εικόνων του σπηλαίου αποτέλεσε αντικείμενο πολλών επιστημονικών εικασιών. Ωρισμένοι αρχαιολόγοι έχουν προτείνει ότι οι αυτόχθονες πληθυσμοί παρήγαγαν τα πιο αφηρημένα σχήματα, ενώ οι πιο περίπλοκες ανθρώπινες και ζωόμορφες απεικονίσεις μπορεί να είναι μεταγενέστερα έργα τέχνης που δημιουργήθηκαν από ανθρώπους αφρικανικής καταγωγής. Ο F. Ortega πιστεύει ότι ορισμένες από τις παλαιότερες αποδόσεις μπορεί να αντιπροσωπεύουν τον μύθο της Δημιουργίας της φυλής Taíno, του ήλιου και της σελήνης. Άλλες ερμηνείες υποδηλώνουν ότι οι εικόνες θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν ηλιακά ημερολόγια, πεταλούδες ή τις αρχικές αλληλεπιδράσεις των αυτόχθονων πληθυσμών με τους Ισπανούς. Διακρίνονται επίσης ομόκεντροι κύκλοι, κ.ά.

Στο θέρετρο Varadero θα βρείτε παρθένες παραλίες, πολυτελή ξενοδοχεία, εστιατόρια, κ.ά. αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση, προς την πόλη Matanzas, θα βρείτε το Σπήλαιο του Κρόνου, με μια υπόγεια τρύπα, για κολύμπι με κρυστάλλινα νερά και εντυπωσιακούς σταλαγμίτες και σταλακτίτες… Ας σημειωθεί ότι Σπήλαιο του Κρόνου ευρίσκουμε στο Οροπέδιο Λασυθίου της Κρήτης, έναντι του Δικταίου Άντρου...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...

ΠΗΓΗ: «Off the Grid: Ambrosio Cave, Cuba», AJA, Ιαν. / Φεβρ. 2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.1.2024.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Από το όνομα ενός κάκτου.

[2] Στο ίδιο πάρκο και το Cueva de los Musulmanes, ή Σπήλαιο των Μουσουλμάνων, ένα ιστορικό κρησφύγετο λαθρέμπορων.

[3] Στον 23ο παράλληλο [23.05139°N 81.57500°W]. Στα ανατολικά της χερσονήσου ευρίσκεται ο Κόλπος των Χοίρων / Bahía de Cochinos. Το υψηλότερο σημείο της επαρχίας Matanzas, είναι το όρος Παν / Pan de Matanzas (380 μ.).

[4] Οι σύγχρονοι Ευρωπαίοι έφτασαν τον 15ο αιώνα, και αργότερα έφτασαν και άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής, που είχαν γλιτώσει από την υποδούλωση.

arxeion-politismou.gr