Του Γιώργου Λεκάκη
Η πόλις Πόρος[1] στον 40ό παράλληλο [40°13′N 8°47′E] στην επαρχία Nuoro, στους πρόποδες της βουνοσειράς Marghine, στο βασαλτικό οροπέδιο Abbasanta της Σαρδηνίας, είναι επίσης γνωστή ως:
- «Η πόλη των τάφων των γιγάντων» γιατί στην επικράτειά της βρίσκονται 8 τέτοιοι! - συμπεριλαμβανομένου του Τάφου του Imbertighe), και
- η «αρχαιότερη πόλη κρασιού στην Δυτική Μεσόγειο», διότι ανακαλύφθηκαν πολυάριθμοι σπόρων σταφυλιού, 3.200 χρόνων!
Τάφοι γιγάντων και σταφύλια εικονίζονται και στο εθνόσημο του τοπικού Δήμου!
Η περιοχή κατοικείται έντονα από τα αρχαία χρόνια… Απόδειξις αυτού είναι η παρουσία πολυάριθμων και σημαντικών αρχαιολογικών μνημείων (domus de janas, dolmens, menhirs, nuraghi και τάφοι γιγάντων)… Γι’ αυτό η περιοχή έχει σημαντικό ενδιαφέρον…
Σύμφωνα με έναν προφορικό μύθο, τα πρώτα σπίτια που έδωσαν ζωή στον Πόρο, εκτίσθησαν κοντά στην τοποθεσία Sa Crèsia Etza από τον Bore Istene, έναν βοσκό, με καταγωγή από το Birori, όπου έκτισε την pinnetta του.
Οι αρχαιολογικοί χώροι του Πόρου, έχουν ανασκαφεί και μελετηθεί κυρίως από Ιταλούς και Αμερικανούς αρχαιολόγους.
Υπάρχουν οκτώ τάφοι γιγάντων στην περιοχή του Πόρου:
- του Imbertighe, έξω από την πόλη του Πόρου, μεταξύ Su fangarzu και Giunchedu. Ο Σκωτσέζος αρχαιολόγος D. Mackenzie επέβλεψε την έρευνά του το 1908. Ορίστηκε από τον αρχαιολόγο G. Pinza ως «ο πιο όμορφος τάφος γιγάντων, που είναι γνωστός στην Σαρδηνία»! Ομοιάζει με ορθόλιθο όρθιου σκάφους… Ολόκληρη η ταφή είχε μήκος 11,50 μ., με το ταφικό δωμάτιο 1 Χ 9 μέτρα. Η μνημειακή στήλη έχει ύψος 3,65 μ. στο κέντρο εξέδρας.
- του Φίγκου / ‘e Figu, με όμορφη κατακόρυφα σπασμένη μονολιθική στήλη από βασάλτη, ύψους 3,90, πλάτους 1,91 μ. Ίσως το σπάσιμο να προκλήθηκε από κεραυνό. Διατηρείται στην θέση του ολόκληρο το αριστερό μέρος και το χαμηλότερο τρίτο του δεξιού, ενώ το άνω μέρος βρίσκεται στο γύρω πλάτωμα, σε έξι ανασύνδετα θραύσματα! Κι αυτή ομοιάζει με όρθιο σκάφος…
- του Santu Bainzu, κοντά στην μικρή εκκλησία του Santu Bainzu, 1 χλμ. από την πόλη του Πόρου. Αρχικώς είχε μήκος 13,70 μ. με εξέδρα 13,70 μ.. Το ταφικό διαμέρισμα που σώζεται μέχρι σήμερα είναι 6 Χ 1,10 μ. Η μεγάλη και επιβλητική στήλη, κτυπημένη από κεραυνό και αναστηλωμένη την δεκαετία του 1960, εξακολουθεί να διατηρεί αναλλοίωτη την γοητεία της. Υπάρχει εικόνα σε τέλεια αρχική κατάσταση του τάφου των γιγάντων του Santu Bainzu, του 19ου αιώνα. Δημοσιεύεται στην φωτογραφική συλλογή "Images from the past. Archaeological Sardinia of the late 19th century in the unpubled photos of ο Άγγλος Δομινικανός πατέρας Peter Paul Mackey».
- του Uore, αποτελείται από δύο ογκόλιθους. Βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα από το ομώνυμο νουραγικό. Είναι επίσης φθαρμένο.
Άλλοι τάφοι γιγάντων: Su 'acchileddu (του Αχιλλέα, δύο τάφοι), Su Norbanu, Giuanne Pedraghe, Sa mata 'e sa'ide…
Υπάρχουν ακόμη:
- αρχαίοι οικισμοί (Ortigosu, Preitza, Preitza II, Mura 'e pungas, Putzu, Serbine, Tannara,
- dolmen: Muttianu, Giuanne Pedraghe, Arghentu, Serbine, Serbine II, Sa mata 'e sa'ide, Pedra in cuccuru
- menhir: Busola, Putzu, και
- νουραγικές ιερές πηγές, όπως η Uore.
- nuraghi: Porcarzos, Toscano, Bighinzone, Craba, Oschera, Duos Nuraghes (δύο νουραγικά σε μικρή απόσταση), Figu (καταστράφηκε ολοσχερώς με την… κατασκευή του νεκροταφείου!), Columbos, Cherbos, Tresnuraghes, Imbertighe, Pischedda, S Uore, Suer, 'Infurcadu, S'Istrampu, Magossula, San Sergio, Urpes (καταστράφηκε πλήρως με την κατασκευή… της σιδηροδρομικής γραμμής), Ludrau, Busaggione, Interenas, Paule Nivazzi, Casas, Pedru Feghe, Mura sa figu, Padrulazzu (καταστράφηκε πριν από λίγο καιρό με την… επέκταση του κέντρου της πόλης), Interenas, Arghentu, Albu.
Κατά τις ανασκαφές που έγιναν το 2002, ευρέθησαν εκατοντάδες σπόροι αμπέλου, απανθρακωμένοι, που χρονολογούνται γύρω στο 1200 π.Χ. Αυτή η ανακάλυψη - που έφερε την περιοχή Duos Nuraghes στο επίκεντρο της εθνικής προσοχής - εκτός από το ότι έδειξε ότι οι πληθυσμοί των νουραγικών καλλιεργούσαν αμπέλια και παρήγαγαν κρασί, κατέστησε δυνατόν να γίνει κατανοητό ότι το «κανονάου[2] της Σαρδηνίας, το οποίο μέχρι τότε πιστευόταν ότι είχε εισαχθεί από την Ισπανία, είναι ποικιλία διαφορετική από την ιβηρική, και ίσως είναι εντόπιο.Η επίσημη ιστορία των σπόρων σταφυλιών της Σαρδηνίας έλεγε ότι η εξημέρωση της αμπέλου, που εγεννήθη στην περιοχή Μακεδονίας - Καυκάσου και της Μεσοποταμίας, μεταφέρθηκε σταδιακά στην Ανατολία και την Αίγυπτο, και από τα νησιά του Αιγαίου, στην υπόλοιπη Ευρώπη, με τους… Φοίνικες! Σήμερα, με τις πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι όταν αφίχθησαν οι Φοίνικες, η καλλιέργεια και εξημέρωση του Vitis vinifera ήταν ήδη γνωστά στην Σαρδηνία… Άρα μεταφέρθησαν εκεί από αρχαίους Έλληνες …
 |
| Κι όμως είναι ψωμί... |
Εδώ υπάρχει εδώ και το μοναδικό Μουσείο Τελετουργικού Ψωμιού στην Σαρδηνία! Ακμαία και η τέχνη της ζαχαροπλαστικής: Παραδοσιακά γλυκά τα ziliccas, amarettos, suspiros, tumballinas, pitifurros, giorminos, κ.ά.
Στο τέλος των εορτών του San Lussorio και του San Gavino τελούν την Ardia (έφιππη τελετή) προς τιμήν του Αρδεία, υιού του Οδυσσέα και της Κίρκης!
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.1.2018.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Πόρος > Borore – ενώ, λένε, πως είναι… φοινικικής-πουνικής προέλευσης (bor-hon), από την ένωση των λέξεων bor (< αρχ. αλλ. πόρος, πηγή) και hon (< αρχ. ελλ. κέρας [> κέρας της Αμαλθείας], πλούτος, αφθονία), άρα «γη πλούσια σε νερό/πηγές»…
[2] To cannonau «είναι το παλαιότερο κρασί στην Μεσόγειο» έγραψε η Corriere della Sera.
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου