Ο τάφος του γνωστού για την εποχή του ηθοποιού βρισκόταν κοντά στο ανατολικό τείχος της Θεσσαλονίκης – Μια πολύ παλιά ιστορία για κοσμικούς και επώνυμους
Το όνομά του ήταν Μάρκος, αρκετά κοινό για τη Ρωμαϊκή εποχή και το επίθετό του, Αρέσκων. Πιθανόν να ήταν ψευδώνυμο και να το είχε υιοθετήσει επειδή άρεσε πολύ, ήταν δημοφιλής και είχε απήχηση ιδίως στο νεανικό κοινό.
Ο Μάρκος Αρέσκων ήταν γνωστός τραγικός υποκριτής-ηθοποιός της Ρωμαϊκής εποχής, δραστηριοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη και στη σύντομη ζωή του έκανε πολλές επιτυχίες.
Μητέρα του (ή μητριά του) ήταν η Ουαρεινία Αρέσκουσα, επίσης ηθοποιός με το γνωστό, ταιριαστό για καλλιτέχνιδα επίθετο. Πρόκειται, δηλαδή, για μια οικογένεια ηθοποιών, μόνο που η μητέρα θα ήταν ηθοποιός του λαϊκού θεάτρου των μίμων, ενώ ο Μάρκος κατόρθωσε να προαχθεί στο «μεγάλο» θέατρο των δραματικών αγώνων και να γίνει τραγικός υποκριτής και μάλιστα σε νεαρή ηλικία.
Ο Μάρκος Αρέσκων πέθανε νέος, άγνωστο πώς και ο θάνατός του γέμισε θλίψη την οικογένειά του... πιθανόν και τους θαυμαστές του.
Η κηδεία του έγινε με λαμπρότητα και ο τάφος του βρισκόταν κοντά στο ανατολικό τείχος της Θεσσαλονίκης, παράλληλα με τη σημερινή οδό Μελενίκου.
Η μητέρα του Ουαρεινία και ο Λεύκιος Σηνάτιος Οικείος -πιθανόν σύζυγός της- έστησαν πάνω από το μνήμα έναν επιτύμβιο βωμό (170-200 μ.Χ.), από τους ελάχιστους της αρχαιότητας που είναι αφιερωμένοι σε ηθοποιούς.
Η επιγραφή που φέρει ο βωμός γράφει: «Λ(εύκιος) Σηνάτιος Οίκιος και Ουαρε(ι)νία Αρέσκουσα Μάρκω Ουαρ(ι)νίω Αρέσκοντι τω τέκνω μνήμης χάριν» - Ο Λεύκιος Σηνάτιος και η Ουαρεινία Αρέσκουσα αφιερώνουν στη μνήμη του παιδιού τους Μάρκου Ουαρεινίου Αρέσκοντος.
Ο βωμός βρέθηκε στα νεότερα χρόνια, εντοιχισμένος σε πολυκατοικία, που εφάπτονταν στο ανατολικό τείχος και αφού αποξηλώθηκε φυλάσσεται και εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Αυτό που εντυπωσιάζει στο ανάγλυφο είναι η άριστη διατήρηση των χρωμάτων. Ο νεκρός εικονίζεται ως ήρωας ή βασιλιάς ή στρατιώτης, φορώντας χιτώνα τραγικού υποκριτή. Το δεξί του χέρι είναι σε ιδιαίτερο χαιρετισμό και στο αριστερό κρατούσε κάτι, μάλλον ξίφος. Στα δεξιά του υπάρχει μια γυναικεία μορφή, για την ακρίβεια ένα γυναικείο τραγικό πρόσωπο, με το χαρακτηριστικό προσωπείο του υποκριτή. Η παρουσία του γυναικείου προσωπείου μαρτυρά πως ο Μάρκος Αρέσκων υποδυόταν και γυναικείους ρόλους.
Άλλωστε στην αρχαιότητα όλοι οι ρόλοι τόσο στις τραγωδίες, όσο και στις κωμωδίες ερμηνεύονταν από άντρες, με τις αντίστοιχες μάσκες. Την πρακτική αυτή σατιρίζει ο Αριστοφάνης στην κωμωδία «Εκκλησιάζουσες», όπου η πανούργα Πραξαγόρα μεταμφιέζεται σε άνδρα, μαζί με όλες τις γυναίκες της Αθήνας και η γυναικεία πομπή φτάνει ως την Εκκλησία του Δήμου - στην οποία οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου - και ψηφίζουν νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η εξουσία περνά στα χέρια τους.
Όσοι συμμετείχαν σε παραστάσεις ονομαζόταν υποκριτές -από το ρήμα υποκρίνομαι που σημαίνει αποκρίνομαι=απαντώ στον επί σκηνής διάλογο-, ενώ ο όρος «ηθοποιός» εισήχθη και καθιερώθηκε μόλις το 1840 από τον Κωνσταντίνο Κυριάκο Αριστία (1800-1880), τον πρώτο Ελληνορουμάνο επαγγελματία ηθοποιό, συγγραφέα και μεταφραστή, ιδρυτή του Ρουμανικού Εθνικού Θεάτρου.
Εκτός από τους γυναικείους ρόλους, οι άντρες υποκριτές υποδύονταν και τα μέλη του χορού και η μεταμφίεσή τους γινόταν με τη χρήση κατάλληλων κοστουμιών και προσωπείων, ενώ η φωνή προσαρμοζόταν ανάλογα με τις ατάκες. Η υποκριτική ήταν αναγνωρισμένο επάγγελμα κατά την αρχαιότητα και ο πρώτος υποκριτής ήταν ο Θέσπις στα Μεγάλα ή Κατ΄Άστυ Διονύσια τον 6ο π.Χ. αιώνα. Ο Θέσπις παρουσίασε για πρώτη φορά τραγωδία στην 61η Ολυμπιάδα (μεταξύ 536-532 π.Χ.).
Κατά τη διάρκεια του 4ου π.Χ. αιώνα η υποκριτική τέχνη αναπτύχθηκε τόσο, που ορισμένοι υποκριτές είχαν εξειδικευθεί στους γυναικείους ρόλους. Για παράδειγμα, ο Θεόδωρος ο Αθηναίος ήταν διάσημος για την ερμηνεία γυναικείων ρόλων, όπως η Αντιγόνη του Σοφοκλή, την οποία υποδύθηκε αρκετές φορές, έχοντας στο πλάι του τον Αισχίνη στον ρόλο του Κρέοντα.
Δεν είναι γνωστό το ρεπερτόριο, το οποίο έκανε διάσημο τον Μάρκο Αρέσκων. Σίγουρα πάντως θα έπαιρνε μέρος σε τραγωδίες και κωμωδίες, αλλά θα είχε και ρόλους μίμου και παντόμιμου. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα παρίστανε μύθους χωρίς να μιλά, μόνο με κινήσεις του σώματος και των άκρων και τη μουσική υπόκρουση ορχήστρας.
Από τον επιτύμβιο βωμό, αλλά και το επίθετό του, γίνεται αντιληπτό πως ο Μάρκος Αρέσκων ήταν γνωστός και αγαπητός ηθοποιός κι ο τάφος του υπήρξε για χρόνια σημείο αναφοράς στην πόλη. Με σημερινούς όρους, θα έλεγε κανείς πως ήταν ένας σταρ της εποχής του, στη Θεσσαλονίκη της Ρωμαϊκής εποχής....
* Οι φωτογραφίες προέρχονται από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
voria.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου