Κίρρα Φωκίδας το αρχαιότερο καταγεγραμμένο γεγονός δηλητηρίασης πόσιμου νερού και μαζικής δολοφονίας συνέβη στην Αρχαία Ελλάδα

 

Η Κίρρα είναι ιστορικός, παραθαλάσσιος οικισμός του νομού Φωκίδας, χτισμένη ανατολικά της Ιτέας με την οποία αποτελεί πλέον ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα. Ανήκει διοικητικά στον Δήμο Δελφών και έχει 1.385 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011. 

Στην αρχαιότητα αποτελούσε πολύ σημαντικό λιμάνι της Φωκίδας και του Κορινθιακού. Κατοικείται από την Πρωτοελλαδική Εποχή, αποτελώντας έναν από τις αρχαιότερους οικισμούς που κατοικούνται μέχρι και σήμερα.

Ιστορία

Η αρχαιότερη κατοίκηση στην περιοχή της Κίρρας χρονολογείται στην Πρωτοελλαδική Εποχή (3200-2000 π.Χ). Τότε δημιουργήθηκε ένας εκτεταμένος οικισμός, που εξελίχθηκε σε μεγάλο εμπορικό κέντρο στους Μεσοελλαδικούς Χρόνους (2000-1600 π.Χ) και παρήκμασε στο τέλος της Υστεροελλαδικής Εποχής (1600-1100 π.Χ), όταν οι κάτοικοι εγκατέλειψαν προσωρινά, πιθανόν εξαιτίας ισχυρού σεισμού, την παραλιακή θέση και εγκαταστάθηκαν στις μυκηναϊκές ακροπόλεις της ενδοχώρας. Ο Παυσανίας την ταυτίζει με την Φωκική πόλη Κρίσα. Αναφέρεται πρώτη φορά από τον Όμηρο ως μία από τις εννέα Φωκικές πόλεις που συμμετείχαν στην Τρωική Εκστρατεία.

Η Κίρρα, κτισμένη στον Κρισσαίο Κόλπο (σημερινό Κόλπο της Ιτέας), στις εκβολές του ποταμού Πλείστου ήταν το κοντινότερο λιμάνι στους Δελφούς και επίνειό τους και επομένως οι προσκυνητές που κατευθύνονταν σε αυτούς από τη θάλασσα, αποβιβάζονταν στο λιμάνι της πόλης και ανέβαιναν οδικώς προς το ιερό, μέσω του αρχαίου μονοπατιού Κίρρας-Δελφών.

Αυτό έκανε την Κίρρα πολύ σημαντικό και πλούσιο λιμάνι στην ευρύτερη περιοχή.

Μεταξύ του 7ου και 6ου αιώνα π. Χ. η πόλη βρισκόταν σε συνεχή ανταγωνισμό με τη Δελφική Αμφικτυονία με αποκορύφωμα τον πόλεμο μεταξύ των δύο δυνάμεων (περί 600-590 π.Χ.). Φαίνεται πως την περίοδο αυτή οι Κιρραίοι αποσπούσαν χρήματα από τους προσκυνητές που διέρχονταν από την πόλη τους με σκοπό να πάνε στο μαντείο των Δελφών. 

Το γεγονός αυτό αποτέλεσε αφορμή για να κηρύξει η Δελφική Αμφικτυονία (που ελέγχονταν από τους Θεσσαλούς) τον πόλεμο στους Κιρραίους. Με τους Θεσσαλούς και τη Δελφική Αμφικτυονία συμμάχησαν οι Σικυώνιοι, οι οποίοι στόχευαν να απαλλαγούν από τους Κιρραίους πειρατές που δρούσαν στα ανοιχτά του Κορινθιακού. Στη συμμαχία αυτή προστέθηκαν και οι Αθηναίοι. 

Η Κίρρα πολιορκήθηκε και από τη στεριά και από τη θάλασσα και τελικά υπέκυψε όταν οι πολιορκητές δηλητηρίασαν τις πηγές που τροφοδοτούσαν με νερό την πόλη με δηλητήριο από το φυτό ελλέβορο. Ο ελλέβορος προκάλεσε ακατάσχετη διάρροια στους υπερασπιστές της πόλης, οι οποίοι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους. Οργανωτής αυτού του σχεδίου φαίνεται πως ήταν ο Κλεισθένης της Σικυώνας αλλά κατά τον Παυσανία ήταν ο Αθηναίος Σόλων. 

Η μορφή ολοκληρωτικού πολέμου δεν φαίνεται να ξαναχρησιμοποιήθηκε από Έλληνες κατά Ελλήνων ποτέ στον αρχαίο κόσμο, καθώς η αμφικτιονική συμμαχία αποτροπιάστηκε από την κατάληξη του σχεδίου της και έδωσε όρκο ιερό να μην ξαναπροβεί σε μαζική εξολόθρευση πληθυσμού.

Η πόλη ανοικοδομήθηκε μετά την καταστροφή της από τη Δελφική Αμφικτυονία (590 π.Χ.) και στα τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα ίδρυσε ένα μεγάλο ιερό, ενώ αργότερα οχυρώθηκε και εξελίχθηκε ξανά σε σημαντικό λιμάνι του Κορινθιακού κόλπου, που λειτούργησε και πάλι ως επίνειο των Δελφών.

Πηγή εικόνας : Από Schuppi - Έργο αυτού που το ανεβάζει, CC BY-SA 3.0

el.wikipedia.org, elhalflashbacks.blogspot.com