Του Γιώργου Λεκάκη
Σας έχω γράψει πολλάκις για την αρχαιοτάτη γραφή που είχαν οι Θράκες, την αρχαιότερη – έως τώρα – ευρεθείσα γραφή στον κόσμο!
Προς υποστήριξη τούτου, και οι πλάκες της Ταρταρίας / Tartaria / Terteria είναι τρεις πλάκες, που ανακαλύφθηκαν το 1961 σε μια νεολιθική τοποθεσία, την Gura Luncii, στο ομώνυμο χωριό, στην κοινότητα Saliștea (περίπου 30 χλμ. από την Alba Iulia), στην Τρανσυλβανία, στον 45ο παράλληλο [45°54′N 23°24′E] στην έκταση που κατέχει νυν η Ρουμανία – έκταση της αρχαίας ελληνικής Δακίας της Θράκης.
Το 1961, μέλη μιας ομάδας με επί κεφαλής τον N. Vlassa (αρχαιολόγο του Εθνικού Μουσείου της Τρανσυλβανικής Ιστορίας, Cluj-Napoca) ανακάλυψαν τις τρεις ενεπίγραφες πήλινες πλάκες, 26 πήλινα και πέτρινα ειδώλια, ένα βραχιόλι με όστρακα(*) και τα καμένα σπασμένα και αποσυναρμολογημένα οστά μιας ενήλικης γυναίκας, γνωστής ως "Milady Tartaria". Ήταν πιθανόν να ανήκε σε αξιοσέβαστη σοφή, ή πνευματική γυναίκα ιέρεια (σαμάνα την λεν εδώ)!
 |
| Διακρίνονται τα αλφαβητικά γράμματα Ι, D, Ο, Χ, Ρ, F, Ε, Δ, Υ, Τ, Γ, Ω, κ.ά. |
Δύο από αυτές τις πλάκες έχουν ορθογώνιο σχήμα, η μία με τρύπα. Το τρίτο δισκίο είναι ένας κυκλικός δίσκος, με διάμετρο περίπου 6 εκατ. και περιέχει επίσης μια μικρή τρύπα. Για να έχουν και τρύπα / οπή ανάρτησης, το πιθανότερον είναι να ήταν φυλακτά / αποτροπαϊκά / μενταγιόν. Τα εικονογράμματα βρίσκονται μόνο στην μία πλευρά (αυτήν που θα αντίκρυζε κάποιος που θα έβλεπε αυτόν που την φέρει).
Οι πινακίδες φέρουν εγχάρακτα σύμβολα, σχετικά με αυτά των συμβόλων της Vinča[1]. Έχουν αποτελέσει αντικείμενο σημαντικής διαμάχης μεταξύ των αρχαιολόγων. Ωρισμένοι υποστηρίζουν ότι τα σύμβολα αντιπροσωπεύουν την αρχαιότερη γνωστή μορφή γραφής στον κόσμο, που ανάγεται στα 7.500 - 7.300 χρόνια πριν από σήμερα – σύγχρονη δηλαδή με την γραφή της πινακίδας του Δισπηλιού Καστορίας.
.......................................
Στο χωριό Ταρταρία το 2011 στήθηκε μνημείο στην θέση όπου ανακαλύφθηκαν αυτές οι πλάκες. Στο Δισπηλιό ή την Καστοριά δεν έχει στηθεί ακόμη σχετική πινακίδα, πόσο μάλλον αντίγραφο της Επιγραφής του Δισπηλιού Μακεδονίας…
Αμφισβητούνται όμως:
- εάν οι πινακίδες βρέθηκαν πράγματι στην αναφερόμενη τοποθεσία - ο Βλάσα δεν έδωσε ποτέ συνεπή στρωματογραφία – και
- η αυθεντικότητα των χαρακτικών.
Η ακριβής χρονολόγηση των πλακών είναι δύσκολη, καθώς η στρωματογραφία που σχετίζεται με την ανακάλυψή τους αμφισβητείται, ενώ μια θερμική επεξεργασία που πραγματοποιήθηκε μετά την ανακάλυψή τους, έχει αποτρέψει την πιθανότητα άμεσης χρονολόγησης με ραδιενεργό άνθρακα.[2]
Παρ’ όλα αυτά, προτάθηκε ότι ανήκουν στον «παραδουνάβιο πολιτισμό / κουλτούρα» - όρος του V. Gordon Childe, για να περιγράψει την πρώτη αγροτική κοινωνία στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Η υπόθεση της εμφάνισης της γραφής σε αυτόν τον χώρο υποστηρίζεται από τους M. Merlini, H. Haarmann, J. Marler, G. Lazarovici, κ.ά.
Η ερευνήτρια M. Gimbutas, με ειδίκευση στον πολιτισμό και την θρησκεία της «προ-ινδοευρωπαϊκής Ευρώπης», επρότεινε ότι είναι θραύσματα ενός συστήματος «Παλαιάς Ευρωπαϊκής Γραφής» - η αρχαιότερη γνωρίζουμε ότι είναι της μινωικής εποχής της Κρήτης. Και οι Κρήτες είχαν μεγάλες αποικίες στην περιοχή αυτή της νυν Ρουμανίας-Δουνάβεως. Και εξέφρασε την άποψη ότι τα εικονογραφήματα που βρέθηκαν είναι η αρχαιότερη μορφή γραφής στον κόσμο. Η «παλαιά ευρωπαϊκή γραφή» υπήρχε στην ήπειρο, όχι μόνο πολύ πριν πιο από την Μινωική, που επισήμως θεωρείται η πρώτη γραφή της Ευρώπης, αλλά και πριν από τα πρωτο-σουμεριακά και πρωτο-κινεζικά συστήματα γραφής. Σύμφωνα με την ίδια, το σύστημα αυτό προέκυψε στο πρώτο μισό της 6ης χιλιετίας π.Χ., εξαπλώθηκε μεταξύ 5300 - 4300 π.Χ. και εξαφανίσθηκε το 4000 π.Χ.[3]
Αν και αυτή η ομάδα αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένων των πινακίδων, έχει κάποια σχέση με τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας – Αιγαίου. Παρόμοια αντικείμενα έχουν βρεθεί και στην έκταση της αρχαίας Θράκης, που νυν κατέχει η Βουλγαρία (σε Gradeshnitsa, Ribena, Byta), η Ουγγαρία, η Μολδαβία, η Σερβία και η Ουκρανία. Το υλικό και η τεχνοτροπία που χρησιμοποιήθηκαν για τα τεχνουργήματα της Ταρταρίας παρουσιάζουν ομοιότητες με εκείνα των Κυκλάδων. Αυτό δείχνει ένα κοινό υπόστρωμα: Αυτό των πρωτοΕλλήνων Πελασγών.
Αναφέρεται επίσης η υπόθεση – και δείχνει να κερδίζει έδαφος - της επαφής και μετάδοσης αυτής της γραφής από τον χώρο του Αιγαίου. Πολλά είναι τα στοιχεία που κατευθύνουν τους ερευνητές ειδικά στην περιοχή των νησιών των Κυκλάδων. Η περιοχή των Κυκλάδων σχετίζεται άμεσα και στενά με τους πρώτους ελληνικούς πολιτισμούς (πελασγικό, μινωικό, μυκηναϊκό). Τα ευρεθέντα στην Ταρταρία αλαβάστρινα αγαλματίδια, υλικό που χρησιμοποιείται στις Κυκλάδες, το ύφος ή ο τρόπος εκτέλεσης είναι παρόμοιο με εκείνα των Κυκλάδων, καθώς και διακοσμητικά αντικείμενα, όπως τα όστρακα(*) Spondylus, που φύονται κυρίως στην Μεσόγειο Θάλασσα.
Έτσι, ωρισμένοι επιστήμονες προτείνουν ότι οι πλάκες χρονολογούνται γύρω στο 5300 - 3800 π.Χ. – εποχή που προηγείται κατά πολύ της εικονογραφικής πρωτογραφής της Μεσοποταμίας. Άλλοι μελετητές λένε ότι «τα σημάδια της Ταρταρίας» σχετίζονται κατά κάποιον τρόπο με την πρωτογραφή της Μεσοποταμίας, ιδιαίτερα με την σουμεριακή πρωτο-σφηνοειδή γραφή, με την οποία είναι σύγχρονα.
Σύμφωνα με μια διατριβή, που δημοσιεύθηκε το 2013, από την ασσυριολόγο Er. Qasim, οι πήλινες πλάκες της Ταρταρίας, ίσως, είναι πλαστές. Αλλά, αυτή η δημοσίευση επικρίνεται σε ένα επιστημονικό άρθρο από τον αρχαιολόγο Att. László.[4]
Γενικώς σήμερα πιστεύεται ότι ανήκαν στον πολιτισμό Vinča-Turdaș, του 2700 π.Χ.
 |
| Διακρίνονται: Ημισέληνος, σταυρός, τόξο, δίφρος, αίγα, πτηνό, κλαδί, ρόμβος (κατ' εξοχήν σύμβολο των Θρακών), τραπέζι με τρία κεριά, κ.ά. |
Η σημασία των συμβόλων της Ταρταρίας είναι άγνωστη. Αποτελεί ακόμη αντικείμενο πολλών επιστημονικών συζητήσεων.
Ένα μεγάλο μέρος συμβόλων των πινακίδων ευρίσκονται στα γράμματα των αρχαϊκών ελληνικών επιγραφών.[5]
Υπάρχουν παρόμοιες πινακίδες σε άλλα τεχνουργήματα του «πολιτισμού του Δούναβη». Υπήρχε ένας «κατάλογος τυποποιημένων σχημάτων», που χρησιμοποιούσαν οι γραφείς. Διότι τα σύμβολα είναι εξαιρετικά τυποποιημένα. Έχουν ένα ευθύγραμμο σχήμα, συγκρίσιμο με αυτό που εκδηλώνεται στα αρχαϊκά συστήματα γραφής. Οι πληροφορίες που κοινοποιούσε κάθε χαρακτήρας ήταν συγκεκριμένες, με αδιαμφισβήτητο νόημα.
Οι επιγραφές ταξινομούνται σε σειρές: είτε οριζόντιες, ή κάθετες ή κυκλικές.
Ο Βλάσα ερμήνευσε μια από τις πινακίδες Tartaria ως σκηνή κυνηγιού.
Ο S. Milisauskas έγραψε ότι «είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθεί αρχαιολογικά εάν ένα σώμα συμβόλων αποτελεί σύστημα γραφής» και σημειώνει ότι «όλα τα πρώτα γνωστά συστήματα γραφής αναπτύχθηκαν από πρώιμα κράτη για να διευκολύνουν την τήρηση αρχείων σε πολύπλοκες οργανωμένες κοινωνίες στην Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή. Δεν υπάρχουν στοιχεία για οργανωμένα κράτη στην Ευρωπαϊκή Νεολιθική εποχή, επομένως είναι απίθανον να χρειάζονταν τα διοικητικά συστήματα που διευκολύνονται από την γραφή». Αλλά ο D. Anthony ανταπάντησε ότι «οι κινεζικοί χαρακτήρες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά για τελετουργικούς και αναμνηστικούς σκοπούς, που σχετίζονται με την ιερή δύναμη των βασιλιάδων. Είναι πιθανόν ότι παρόμοια χρήση μπορεί να έχουν και τα σύμβολα Ταρταρίας».
Ωρισμένοι άλλοι μελετητές είπαν ότι τα σύμβολα μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί ως σημάδια ιδιοκτησίας ή για θρησκευτικές τελετουργίες.
Τελός, κατ’ άλλους μπορεί να είναι «απλώς ακατανόητες απομιμήσεις πιο προηγμένων πολιτισμών»…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.7.2017.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Crișan I. «Signs on Tărtăria Tablets found in the Romanian folkloric art».
- Evans A «Cretan pictographs and prae-Phoenician script. With an account of a sepulchral deposit at Hagios Onuphrios near Phaestos in its relation primitive Cretan and Aegean culture», εκδ. G. P. Putnams sons, 1895.
- Falkenstein A. «Zu den Tontafeln aus Târtària», Germania 43, 1965.
- Gimbutas M. «The Living Goddesses. Berkeley», επιμ. Dexter Miriam Robbins, εκδ. University of California Press, 1999, 2001.
- Haarmann H. «Writing from Old Europe», εκδ. The Journal of Indo-European Studies, 1990.
- Jongbloed D. «Civilisations antédiluviennes», εκδ. Alphée, 2011.
- Kenanidis I. - Papakitsos, G. «A Comparative Linguistic Study about the Sumerian Influence on the Creation of the Aegean Scripts», 2015.
- Klára Fr. «The Mystery of Tatárlaka», Dobogó-Historical journal, 2004/9 - 2005/6.
- Klára Fr. - Szakács Gábor «Graved in stone, carved in wood», 2005.
- Makkay, J «The Late Neolithic Tordos Group of Signs», εκδ. Alba Regia, 1969.
- Makkay, J «Early Stamp Seals in South-East Europe», Βουδαπέστη, 1984.
- Mandics G., Záhonyi, A. «The message oh Tartaria and Tordos», εκδ. Fríg (Pilisvörösvár, Hungary), 2018.
- Merlini M., Lazarovici G. «Settling discovery circumstances, dating and utilization of the Tărtăria tablets», Acta Terrae Septemcastrensis. Sibiu, Romania, Lucian Blaga University of Sibiu, VII, 2008.
- Merlini M. «Milady Tărtăria and the discovery of the Tărtăria Tablets».
- Paliga S. «The tablets of Tărtăria. An enigma? A reconsideration and further perspectives», Dialogues d'histoire ancienne, 19 (1): 9–43, 1993, doi:10.3406/dha.1993.2073.
- Schmandt-Besserat D. «Before Writing», εκδ. University of Texas Press, Austin. Volume I: From Counting to Cuneiform, 1992.
- Vaiman, A. A. «On the Quasi-Sumerian tablets from Tartaria», Археологические вести. Спб, 1994.
- Winn Sh. MM «The Signs of the Vinca Culture», 1973.
- Winn Sh. MM «Pre-writing in Southeast Europe: The Sign System of the Vinca culture», BAR, 1981.
[1] Τα σύμβολα της Vinča έγιναν γνωστά από την ανασκαφή του τέλους του 19ου αιώνα από τον Zsófia Torma (1832–1899) στην νεολιθική τοποθεσία Turdaș (ουγγρικά Tordos) στην Τρανσυλβανία, τότε τμήμα της Αυστροουγγαρίας. Ο πολιτισμός Tordos έδωσε μια περιφερειακή παραλλαγή του πολιτισμού Vinča.
[2] Δυστυχώς, οι εργαζόμενοι στο Τμήμα Συντήρησης του μουσείου του Κλουζ έψηναν τις αρχικώς άψητες πήλινες πλάκες για να τις συντηρήσουν!
[3] ΠΗΓΗ: Gimbutas M. «The Language of the Goddess: Unearthing the Hidden Symbols of Western Civilization», εκδ. Harper & Row. Σαν Φρανσίσκο ΗΠΑ, 1989.
Και της ιδίας «The Civilization of the Goddess: The World of Old Europe», εκδ. Harper & Row. Σαν Φρανσίσκο ΗΠΑ, 1991.
[4] Δημοσιεύθηκε στο DACIA NS, vol. LX, Ed. Academ. ROMÂNE, Βουκουρέστι, 2016.
[5] Αλλά και στις ελληνικές-φοινικικές, τις ελληνικές-ετρουσκικές, τις ιβηρικές γραφές, κ.ά. Αυτό δείχνει ένα κοινό υπόστρωμα: Αυτό των πρωτοΕλλήνων Πελασγών.
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου