Λύκος, Απόλλων, Άρτεμις, γνώση και σοφία

 

Ο λύκος υπήρξε το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη κατανομή στον κόσμο μετά τον άνθρωπο, ϊσως για αυτό και τον συναντούμε διαχρονικά ως ένα παγκόσμιο αρχετυπικό σύμβολο. Οι λύκοι, έχουν έναν κοινωνικό και ευφυή χαρακτήρα. Ζούν σε καλά οργανωμένες αγέλες με σεβασμό στην ιεραρχία αλλά και με υψηλό αίσθημα υπερηφάνειας. Συμβολίζουν την ενότητα, την προσαρμογή, και την αντοχή.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο θεός Απόλλωνας αναφέρεται συχνά ως Λύκειος, ενώ ο λύκος ήταν απο τα ιερά του ζώα. Για αυτό τον λόγο το όνομα του λύκου σημαίνει ο «φωτεινός», έχοντας κοινή καταγωγή, με τις λέξεις λυκόφως και λυκαυγές, δηλαδή το σούρουπο και τη χαραυγή (Στο ετυμολογικό λεξικό του Μπαμπινιώτη αναφέρεται ότι ο Απόλλωνας ονομαζόταν λυκοκτόνος ως προστάτης από τους λύκους).

Σύμφωνα με μία απο τις επικρατέστερες εκδοχές της Ελληνικής μυθολογίας, η μητέρα του Απόλλωνος Λητώ, ως ερωμένη του Δία μετά από παρέμβαση του Βορέα ( κατόπιν εντολών του Δία), οδηγήθηκε η Λητώ στον Ποσειδώνα, ο οποίος δημιούργησε έναν υδάτινο θόλο πάνω από το νησί της Δήλου. Έτσι, «δημιουργήθηκε» ένας τόπος ανήλιος, για να γεννήσει η Λητώ τα παιδιά της. Εκεί γεννήθηκε πρώτη η Άρτεμη που βοήθησε τη μητέρα της να ξεγεννήσει και τον αδελφό της.

Και έτσι το αόρατο έως τότε νησί, μέτα την γέννηση των φωτεινών τέκνων του Διός, στερεώθηκε με τέσσερις στήλες στον βυθό της θάλασσας και μετονομάστηκε από Ορτυγία, όπως την αποκαλούσαν οι αθάνατοι, σε Δήλο, που σημαίνει φανερή ή φωτεινή, λαμπρή, γιατί φανέρωσε τον θεό Απόλλωνα, τον θεό του φωτός.

Άλλη παράδοση θέλει τη Λητώ να μεταμορφώνεται σε λύκαινα, για να ξεφύγει από την Ήρα, και να επιστρέφει στην κατοικία της στη χώρα των Υπερβορείων, για να γεννήσει. Έτσι εξηγείται το επίθετο του θεού λυκογενής, δηλαδή γεννημένος από λύκο. Ή γιατί λύκοι βοήθησαν τη Λητώ, όταν, μετά τον τοκετό, εκείνη πήγε στη χώρα Τρεμιλίδα με τα δύο νεογέννητα, σταμάτησε σε μια πηγή ή λίμνη για να τα λούσει, αλλά γελαδάρηδες την εμπόδισαν. Η θεά, με τη βοήθεια των λύκων, τους μεταμόρφωσε σε βατράχια και μετονόμασε τη χώρα προς τιμή τους σε Λυκία.

Ο Απόλλωνας και η Άρτεμις σε επίπεδο συμβολισμού αντιπροσωπεύουν τα δύο φωτεινά ουράνια σώματα του πλανητικού μας συστήματος, τον Ηλιο και την Σελήνη. Σε ιστορικό και ανθρωπολογικό επίπεδο, η Άρτεμις ως πρωτογεννημένη αντιπροσωπεύει την μητριαρχία (την τροφοσυλλεκτική κοινωνία, την μαγεία), και ο Ήλιος την πατριαρχία, την μόνιμη εγκατάσταση και τα βασίλεια.

Δεν είναι τυχαίο, πως το Μαντείο των Δελφών, ενώ ήταν αρχικά αφιερωμένο στην Γαία, στην συνέχεια έρχεται ο Απόλλων σκοτώνει τον δράκο φύλακα της Γαίας, και ιδρύει το δικό του ιερό.

Έτσι δεν μας κάνει εντύπωση πως αν και ο λύκος είναι το ιερό ζώο του Θεού Απόλλωνος, συνδέεται και με την αδελφή του Απόλλωνος, Αρτέμιδα (συνέχεια της Γαίας, της μεγάλης μητέρας) και το φεγγάρι. Η εικόνα του λύκου που ουρλίαζει μπροστά από την πανσέληνο είναι μία αρχετυπική εικόνα. Ως γνωστόν οι λύκοι για κάποιο, λόγο ουρλίαζουν όταν υπάρχει πανσέληνος, για αυτό μάλιστα η πανσέληνος του Ιανουαρίου ονομάζεται «Σελήνη του Λύκου», επειδή σύμφωνα με τους αυτόχθονες Ιθαγενείς της Αμερικής, οι λύκοι ούρλιαζαν προς το φεγγάρι αυτή την εποχή του χρόνου. Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει κάποια ένδειξη για το αν οι φάσεις της σελήνης διαδραματίζουν κάποιον ρόλο στο ουρλιαχτό των λύκων αλλά αυτοί είναι νυχτερινά ζώα και πιο δραστήρια στη διάρκεια της νύχτας. Και πάντα ουρλιάζουν με κατεύθυνση στο φεγγάρι γιατί έτσι το ουρλιαχτό ακούγεται καλύτερα και πιο μακριά

Το φεγγγάρι δανείζεται το φως του ήλιου, ώστε να μας παρέχει προσανατολισμό και μία σχετική προστασία και στους κίνδυνους του σκότους. Ο λύκος λοιπόν πρωτίστως ως αντιπρόσωπος του φωτός, είτε του ηλιακού είτε του εξ αντανακλάσεως του φεγγαριού, συνδέεται τόσο με την γνώση, όσο και την αυτογνωσία.!

Ο λύκος ως ζώο που διαθέτει άριστη όραση στο σκοτάδι, στην αρχαία Ελλάδα υπήρξε σύμβολο μιας εκπαιδευτικής και μυητικής διαδικασίας, αυτής του περάσματος από την αμάθεια, στην γνώση, από το σκοτάδι στο φως. Τα λυκάκια γεννιούνται τυφλά και κουφά. Ανοίγουν τα μάτια τους στις δυο περίπου εβδομάδες. Θηλάζουν για περίπου 9 εβδομάδες ή και περισσότερο. Τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους παραμένουν πάντα κοντά στη φωλιά και στη συνέχεια αρχίζουν και απομακρύνονται από αυτή σε αποστάσεις λίγων εκατοντάδων μέτρων.

Κατ΄αντιστοιχία στην αρχαία Ελληνική κοινωνία, οι λέξεις Λυκόπουλο ή Λυκιδεύς χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρίσουν τους εφήβους που βρίσκονταν στην είσοδο της ενηλικίωσής τους. Εξάλλου η μυητική, σκληρότατη εννιάχρονη εκπαίδευσή τους, ονομαζόταν και αγέλη, κατόπιν υπολογίζονταν ως ενήλικες, άξιοι κυνηγοί, άνδρες πλέον. Στην Aθήνα το ιερό δάσος γύρω από το ναό του Aπόλλωνα ονομαζόταν Λυκαίον εκεί όπου δίδασκε ο Αριστοτέλης (εξ ου και η λέξη λύκειον).

Η γνώση μπορεί να αποτελεί προυπόθεση για την κοινωνική καταξίωση και εξέλιξη, αλλά μόνο η αυτογνωσία, μπορεί να οδηγήσει στην σοφία. Η πραγματική σοφία, βρίσκεται στο κέντρο της ύπαρξης μας και αφορά μία μεταμορφωτική εσωτερική διαδικασία, η οποία απαιτεί, υπομονή, επιμονή, χρόνο και βίωμα. Σκοπός του ανθρώπου να γίνει αυτόφωτος όπως Ζωοδότης ήλιος, και όχι ετερόφωτος όπως η σελήνη.

Όταν απαλλαχτούμε από την γνώση που έχουμε διδαχθεί, όταν ανακαλύψουμε την ματαιότητα όλων των ανθρώπινων δογμάτων ίσως αναγεννηθεί μέσα μας, κάτι εντελώς καινούργιο, ένας καινούργιος νους. Ένας νους χωρίς την παραμικρή γνώση και εμπειρία. Άπλαστος και ακατέργαστος, ατόφιος, αυθεντικός, όσο η φύση.

Επιστροφή στα διδάγματα της φύσης λοιπόν!

Πηγή: xletsos-basilhs