Στην λαϊκή σκέψη, όλα έχουν ψυχή, όλα έχουν ζωή και μνήμη.
Παράξενοι σχηματισμοί δένδρων και βράχων ερμηνεύονται μόνο δια μέσου θείας επεμβάσεως, ίνα θεοποιηθούν και λατρευθούν, από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα.
Έτσι έκαναν και οι παγανιστές, έτσι έκαναν και οι δωδεκαθεϊστές, έτσι κάνουν και οι χριστιανοί.
Σήμερα, λ.χ. εποχή κυριαρχίας του χριστιανισμού, τουλάχιστον στον τόπο μας, λατρεύονται ως ιερά προσκυνήματα λαξεύματα σε βράχια, όπου άφησε το αποτύπωμά της η… Παναγία καθώς περνούσε (!) – βλ. Προυσό Ευρυτανίας, κ.α. – ή άφησε την πατημασιά του το άλογο του καβαλλάρη δρακοκτόνου άη Γιώργη – βλ. σχ. Δίδυμα Αργολίδος, κ.α. Αλλαχού, ο άη Γιώργης καβαλλάρης επέρασε μέσα από τρύπα βράχου και λευτέρωσε και χάρισε το νερό, αυτό το πολύτιμο αγαθό – βλ. σχ. Άγιος Γεώργιος Πρεβέζης, κ.α.
Είναι μια «ειδωλολατρία» που όχι μόνο δεν καταδικάζει ο χριστιανισμός, τουναντίον την ενισχύει, ιδρύοντας προσκυνήματα στα συγκεκριμένα μέρη, που συρρέουν κατά χιλιάδες οι άμοιροι πιστοί, με απώτερο στόχο όχι φυσικά να ζυγώσουν στην θέωση, αλλά να εναποθέσουν τον οβολό τους. Γιατί ο χριστιανισμός – όπως κάθε θρησκεία – δεν είναι παρά μια επιχείρηση. Ένα δούναι και λαβείν, όχι μόνο με το θείο, αλλά και τον πιστό του. Και η απάτη συνεχίζεται και φθάνει στο αποκορύφωμά της, όταν ιδρύονται ναοί και μονές, εκεί όπου… φανερώθηκε η Παναγία, και δια τούτο ιδρύονται «μαγαζιά» της Φανερωμένης. Σε κάποια βράχια είδαν λένε την Παναγία να κάθεται. Και ξανά πάλι κτίζονται στην χάρη της εκκλησάκια. Όπως οι αρχαίοι Ελευσίνιοι έδειχναν μια πέτρα που έκατσε μελαγχολική η θεά Δήμητρα στην αναζήτηση της θυγατέρας της, κι έκτοτε λάτρευαν την πέτρα ως Αγέλαστο! Στα Μέγαρα, πάλι, πλάι στο πρυτανείο, υπήρχε μια πέτρα σε σχήμα καθίσματος. Εκεί έλεγαν οι αρχαίοι Μεγαρείς πως έκατσε η θεά Δήμητρα και ανεκάλεσε την Περσεφόνη. Κι αυτήν την πέτρα την λάτρευαν και την αποκαλούσαν η «Ανακληθρίς πέτρα»!
Αλλαχού ενισχύεται η πίστη των «προβάτων» («ποιμνίων») με το να προσκυνούν την αλυσίδα, με την οποία έδεσαν το πόδι του αγίου Γεωργίου (στο Κάιρο), με το να προσκυνούν τις τρίχες ή τα δόντια του Βούδα, κλπ. Τμήματα οστών νεκρών ανθρώπων ή ράκη ενδυμάτων και υποδημάτων αυτών.
Εάν όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου δεν είναι ειδωλολατρία, τότε τι είναι ειδωλολατρία;
Θέατρο του παραλόγου, που τίποτε δεν παίζει από τα κείμενα των ιερών βιβλίων, αλλά για τις επιχειρήσεις, δεν μετράει παρά μόνο το κέρδος…
Η λατρεία του πάγου
Και στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν πέτρες / πάγοι που λατρεύονταν (πάγος > παγανισμός), που πίστευαν πως έχουν θείες ιδιότητες, και αγάλματα και ξόανα που πίστευαν πως έπεσαν από τον ουρανό, κ.ά. τέτοια, συναφή. Αλλά για την εποχή τους, αυτά δικαιολογούνταν. Γιατί κανείς δεν διατεινόταν τότε πως κατέχει τον θείο εξ αποκαλύψεως λόγο και πως τα λόγια του είναι θεόπνευστα. Δεν υπήρχαν ιερά βιβλία και άρα ιεροί κανόνες / δόγματα.
Έτσι, ο καθείς μπορούσε να έχει την διαφορετικότητά του, να ερμηνεύει κατά την παράδοσή του το θείον, και να μετουσιώνει σε πράξη το μεγαλείον του στίχου «στην πίστη του καθένας ελεύθερος να ζει», που τραγούδησε αργότερα ο βάρδος της ελευθερίας, Ρήγας Φεραίος.
Ο Τρύπιος Βράχος
Έτσι, περί τα 1,3 χλμ. πριν φθάσει κανείς στην διασταύρωση για Νέα Ζωή του νομού Πέλλης (ερχόμενος από Έδεσσα), θα ιδεί στα δεξιά του τον «Τρύπιο Βράχο» . Μια τρύπα σε έναν βράχο ήταν αρκετή να γεννήσει στην λαϊκή φαντασία έναν θρύλο: Επέρασαν – λένε και πιστεύουν - μέσα από αυτήν την τρύπα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την Ηπειρώτισσα Μυρτάλη - Ολυμπιάδα(*), ίνα γεννήσει τον παμμέγιστο των Ελλήνων!
Οι πέτρες (πάγοι) από αρχαιοτάτων χρόνων έχουν συνδεθεί με την ευγονία και την ευτεκνία. Έναντι της Ακροπόλεως των Αθηνών μάλιστα, υπήρχε σχετικός ναός της θεάς του κυνηγιού Αρτέμιδος (όπου νυν ο χριστιανικός ναός της επίσης κυνηγού αγίας Μαρίνας), όπου οι επίτοκες έτριβαν την κοιλιά τους για να έχουν εύκολη γέννα.
Κι όλα αυτά γιατί υπήρχε η μνήμη και η δοξασία πως από πέτρες (λάες-λίθους), που εσπάρησαν εγεννήθη ο λαός, οι Σπαρτοί, από τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα. Τούτα συνέβησαν στην περιοχή του ευρύτερου Ολύμπου, η οποία αργότερα καπελώθηκε από την χριστιανική Ι.Μ. Σπαρμού.
Το ξωκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής
Λίγο πιο κάτω από τον Τρύπιο Βράχο, στον κεντρικό δρόμο, υπάρχει ένα ξωκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής. Μπορείτε να ανεβείτε έως αυτό με το ΙΧ σας και να θαυμάσετε την «Τρύπα». Ο χώρος γύρω από το ξωκκλήσι είναι διευθετημένος, φροντίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Ζωής. Το ξωκκλήσι «ανηγέρθη εν έτει 1964 δαπάναις του εκ Πόντου Λεων. Μαχαιρίδου και της συζύγου του, κατοίκων Αθηνών, εις εκπλήρωσιν ενυπνίου των και επιθυμίαν του πατρός των Ηλ. Μαχαιρίδου».
Εκεί ετάφησαν ο Ηλ. Μαχαιρίδης (εκ περιφερείας Τραπεζούντος, 1873-1969), η Ελ. Μαχαιρίδου (1903-6.1.1977) και ο Λεων. Μαχαιρίδης (20.4.1913-200;). Στο τάφο του διαβάζουμε το εξής επίγραμμα: «Είμαι Πόντιος, από την περιφέρεια Τραπεζούντος της Μ. Ασίας. Το 1924, διωγμένοι από τους Τούρκους, ήρθαμε πρόσφυγες στην Ελλάδα σ’ ένα φτωχό χωριό, την Νέα Ζωή. Ένα τυχαίο περιστατικό – χτύπησα το βόδι μας και του έβγαλα άθελά μου το μάτι – έγινε η αιτία να ξενητευθώ, φοβούμενος την οργή του πατέρα μου. Με χιόνια και τσαρούχια, Ιανουάριος μήνας, πεζός έφθασα στην Θεσσαλονίκη και από εκεί στην Αθήνα. Εργάθηκαν σκληρά, απέκτησα οικονομική άνεση. Ποτέ όμως δεν ξέχασα τους γονείς μου, τον Ηλία και την Ελισσάβετ. Πάντα πιστός στην εντολή “τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου” τους ενίσχυα οικονομικά για 30 χρόνια. Μου έδωσαν την ευχή τους: Ό,τι έπιανα γινόταν χρυσάφι. Έφτασαν να χορεύω με παπιόν στην “Μεγάλη Βρετανία” και στο “Χίλτον”. Πραγματοποίησα όμως και την επιθυμία του πατέρα μου, να χτίσω εκκλησία στο χωριό μου, με την επίβλεψη του αδελφού μου, Αριστοκλή». Αυτό το λούμπεν επίγραμμα καταλήγει με το επιμύθιον: «Νέοι, να τιμάτε τους γονείς σας»…
Αρχαίο κοιμητήριο
Φθάνοντας στο ύψος της διασταυρώσεως της Νέας Ζωής (αριστερά), ακριβώς στα δεξιά μας υπάρχει το κοιμητήριο του χωριού. Είναι συνάμα και αρχαιολογικός χώρος. Ευρέθη αρχαίος οικισμός, της εποχής του χαλκού και των ελληνιστικών χρόνων.
Μην ξεχνάτε βέβαια, πως ευρισκόμαστε στον χώρο της αρχαίας Αλμωπίας.
Άλλο 1,5 χλμ. στον κεντρικό δρόμο (προς Αριδαία) και απαντάμε και άλλον αρχαιολογικό χώρο, στην άλλη πλευρά του ποταμού, ένα νεκροταφείο τύμβων, όπως λέγεται.
Ως γνωστόν, τα αρχαία κοιμητήρια και οι νεκροπόλεις, ευρίσκονταν έξω από τους κατοικημένους οικισμούς. «Οι ζωντανοί με τους ζωντανούς και οι πεθαμένοι με τους πεθαμένους», λέγει ο λαός μας. Η ίδια πρακτική ακολουθείται έως σήμερα.
Η νεκρόπολις της Νέας Ζωής είναι υπέργειες κατασκευές – τύπου τύμβου – από αργούς λίθους. Στο εσωτερικό τους περικλείουν μικρούς μονόχωρους θαλάμους με είσοδο και δρόμο ή διάδρομο. Σε αυτό το εσωτερικό, πραγματοποιούνταν αλλεπάλληλες ταφές, οικογενειών, ομάδων, φυλών (σογιών). Μαζί με τον νεκρό συνυπήρχαν διάφορα αντικείμενα: Πήλινα αγγεία, ανοικτά ή κλειστά, για στερεές ή υγρές τροφές αντιστοίχως, σιδερένια όπλα κι εργαλεία (λόγχες, μαχαιρίδια, ακόνια, κλαδευτήρια), κοσμήματα (κυρίως χάλκινα, που στόλιζαν κυρίως την γυναικεία φορεσιά, πόρπες – παραμάνες – περόνες, οι οποίες συγκρατούσαν στον ώμο τον αρχαίο πέπλο, περιδέραια, βραχιόλια, ζώνες). Όλα τούτα μαρτυρούν πίστη στην μετά θάνατον ζωήν. Αλλιώς νόημα δεν έχουν. Το κοιμητήριο ήταν σε χρήσι από την Εποχή του Σιδήρου, έως τα αρχαϊκά χρόνια.
Το αρχαίο κοιμητήριο ευρέθη κατά την διάνοιξη της οδού Μαυροβουνίου-Αψάλου. Η ανασκαφική έρευνα, η περίφραξη και η σήμανση του αρχαίου νεκροταφείου και του οικισμού έγιναν χορηγία της ΔΕΚΕ/ΠΚΜ και της εταιρείας «ΝΤΙ-ΕΣ».
(*) Όσο για την Ολυμπιάδα, ως μητέρα του μεγαλύτερου Μακεδόνα, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεν τιμάται όσο θα έπρεπε στην Μακεδονία. Ένας όρμος στα Στάγειρα φέρει το όνομά της[1], ενώ η ιδία απεικονίζεται στις κεφαλές, στους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας της Ημαθίας, όπου προσομοιάζει με την Παναγία. Τέλος, δυο χωριά φέρουν το όνομά της, ένα στην Κοζάνη και ένα στην Χαλκιδική.
Ας μην ξεχνάμε, τέλος, πως η Ολυμπιάς συνευρέθη με τον Φίλιππο, κατά την διάρκεια των Καβειρίων μυστηρίων της Σαμοθράκης, ενώ αυτή έπαιρνε το λουτρό της, στα ιαματικά νερά της νήσου, στα νυν Θέρμα της ιεράς θρακικής νήσου του Β. Αιγαίου. Τόπος που επίσης μένει αναξιοποίητος και ανεκμετάλλευτος, καίτοι πλήθος τουριστών καταφθάνει στο νησί για να δει το σημείο όπου συνελήφθη «ο άνθρωπος που πλησίασε περισσότερο απ’ όλους στον Θεό»…
Αλλά μη νομίζετε πως η Ολυμπιάδα τιμάται ιδιαιτέρως και στην ιδιαιτέρα της πατρίδα, την Ήπειρο. Μόλις την 21η του Αυγούστου του 2005 (!) αξιώθηκε άγαλμα εκεί! («Ουδείς προφήτης στον τόπο του»…). Εστήθη έναντι του Δικαστικού Μεγάρου της πόλεως των Ιωαννίνων.
Το άγαλμα είναι προσφορά της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αμερικής-Καναδά-Αυστραλίας και ιδιαιτέρως του προέδρου της, κ. Μιχ. Σέρβου. Το άγαλμα ετοποθετήθη εκεί με ομόφωνη απόφαση του Δημ. Συμβουλίου της πόλεως. Και εξ αιτίας του η πλατεία ονομάσθηκε Πλατεία Ολυμπιάδος…
Φιλοτεχνήθηκε από Ιταλό γλύπτη. Έτσι θα θυμίζει σε όλους – εντοπίους και ξένους – πως Ηπειρώτισσα ήταν η μάννα του «μεγαλύτερου των Ελλήνων», ενώ Ηπειρώτης και ο πρώτος του δάσκαλος, ο Λεωνίδας…
ΠΗΓΗ: περ. «Ενδοχώρα», τ. Αυγ. 2005. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.9.2005.
[1] Ο όρμος αγκυροβόλιο καταφυγής λέγεται εκλαϊκευμένα Λιμψάδα ή Λιμπιάδα (< Ολυμπιάδα). Βλέπετε τι κακό κάνει η ιστορική ανορθογραφία κι αυτή η επικίνδυνη εξαπλούστευση, λαϊκή ή λογία. Κινδυνεύουμε εξ αιτίας της να χάσουμε τις ρίζες και την ιστορία μας
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου