Του Γιώργου Λεκάκη
Η Gradeshnitsa / Gradishnitsa είναι ένα χωριό στην νυν έκταση της βορειοδυτικής Βουλγαρίας, στον Δήμο Κριβοντόλ της Βράτσας – και 38 χλμ βορειοδυτικά αυτής, στον 43ο παράλληλο [43°29′N 23°29′E].
Η περιοχή είναι πλούσια σε αρχαιολογικά ευρήματα, που μαρτυρούν την παρουσία των ανθρώπινων κοινωνιών – τουλάχιστον ήδη από την πρώιμη νεολιθική εποχή (6η χιλιετία π.Χ.).
Στο έδαφος της αγροτικής περιοχής έχουν βρεθεί τρεις προϊστορικοί οικισμοί:
- Από την πρώιμη Νεολιθική (στην περιοχή «Gradishteto»),
- Από την ύστερη νεολιθική (στην περιοχή «Lucanovo dyrwo») και
- ένας οχυρός πολυεπίπεδος οικισμός από την νεολιθική (στην περιοχή «Malo Pole»). Ο τελευταίος ανήκει στον τοπικό ιθαγενή (δηλ. θρακικό) πολιτισμό, που ονομάζεται επισήμως στην αρχαιολογία «Πολιτισμός Gradeshnica» (πολιτισμός Vinča), και που περιλαμβάνει την Βορειοδυτική Βουλγαρία και την Νοτιοδυτική Ρουμανία – αρχαία Θράκη τότε…
Ανάμεσα σε άλλα ευρέθησαν και πήλινα αγγεία με χαρακτηριστικά πρωτότυπα σχήματα, μια πλούσια συλλογή από πήλινη πλαστική - μορφές ανθρώπων και ζώων, βωμοί και μακέτες προϊστορικών κατοικιών! Εικαστικώς ομοιάζουν πολύ με θεσσαλικά νεολιθικά και με αυτά τα σχέδια της σύγχρονης μοντέρας τέχνης…
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν πήλινες πινακίδες με εγχάρακτους γραπτούς χαρακτήρες της 5ης χιλιετίας π.Χ., οι οποίες αποτελούν σημαντική πηγή για την ιστορία της Ευρώπης στο τέλος της Νεολιθικής και για την πρωτογραφική γραφή – επισήμως γνωστή ως «πρωτολογοτεχνία / πρωτογραφή του Δούναβη». Ευρέθησαν το 1969.
Κατά την διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών, λοιπόν, με επί κεφαλής τον B. Nikolov(*), την δεκαετία του 1960, ανακαλύφθηκε, ανάμεσα σε άλλα, και ένα κεραμικό πλακίδιο, του οποίου οι γραφικοί χαρακτήρες είναι τουλάχιστον χίλια χρόνια αρχαιότεροι από την σφηνοειδή γραφή των Σουμερίων και τα "αιγυπτιακά"(**) ιερογλυφικά! Το μικρό κεραμικό πλακίδιο με αυτήν την αρχαία πρωτογραφή είναι ένα ακόμη τεκμήριο που ανατρέπει τις γνωστές παραδεκτές χρονολογίες της για την εφεύρεση της γραφής.
ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ πως γραφή την 6η – 5ης χιλιετία π.Χ. έχει βρεθεί σε πολλά μέρη της αρχαίας Μακεδονίας – Θράκης.
Σήμερα το πλακίδιο εκτίθεται στο Ιστορικό Μουσείο Βράτσας (αρ. A-2700).
Μεταξύ δε των χωριών Gorna Gradeshnitsa και Ilindentsi, στην κοιλάδα του Μέσου Στρυμόνα, στην περιοχή Rukaloto, ευρέθη και ψήφισμα που χρονολογείται το 78 μ.Χ., και μας πληροφορεί ότι οι «κάτοικοι του αρχαίου χωριού Neine» έκτισαν ένα ιερόν προς τιμήν των «αιγυπτιακών(**) θεοτήτων», Ίσιδος και Σαραπιδος / Σοράπιδος(***) - δίδυμο Δήμητρος και Άδου / Πλούτωνος αντιστοίχως. Αυτές οι πληροφορίες εγείρουν μια σειρά ερωτημάτων, όπως η τοποθεσία αυτής της εγκατάστασης, η κατάστασή της και γιατί λατρεύονταν εκεί «αιγυπτιακές(**) θεότητες». Μια σειρά από μνημεία μαρτυρούν την πιθανή θέση του, καθώς και την προηγούμενη ύπαρξή του. Η λατρεία των αιγυπτιακών θεοτήτων μαρτυρείται σε όλην την περιοχή του Μέσου Στρυμόνα.[1] Μήπως, λοιπόν, δεν είναι «αιγυπτιακές θεότητες», αλλά θρακομακεδονικές; Που παραφράσθηκαν και πέρασαν στον κόσμο ως «αιγυπτιακές θεότητες»; Άλλωστε η Ιώ, πριν φτάσει στην Αίγυπτο και λατρευθεί ως Ίσις, πέρασε από την Μακεδονία και την Θράκη…
(***) Διάσημα Σεραπεία ιερά, στην νυν έκταση της Ελλάδος υπήρχαν δύο στις πλαγιές του Ακροκορίνθου, και ένα στις Κώπαις Βοιωτίας - βλ. Παυσανίας (2.4.5, 9.24.1.). Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις".
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- (*) Николов Б. «Градешница, Праисторически селища от VI-IV хилядолетие пр. н. е» / «Gradeshnitsa, Προϊστορικοί οικισμοί από την 6η - 4η χιλιετία π.Χ.», εκδ. «Επιστήμη και Τέχνη», Σόφια, 1974.
- Acta Terrae Septemcastrensis V/The Gradešnica script revisited
[1] Βλ. V. Atanassova «Le culte des divinités égyptiennes dans la vallée du Strymon moyen», École française d’Athènes, 4.4.2024.
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου