Κότινος

 

Κότινος: Έτσι καλούνταν από τους αρχαίους Έλληνες η αγριελιά. Με κλαδιά κότινου πλέκονταν τα στεφάνια για τους νικητές των Παναθηναϊκών και Ολυμπιακών αγώνων.

Τα κλαδιά αυτά κόβονταν στην Αθήνα από την ιερή ελιά της Αθηνάς στην Ακρόπολη και στην Ολυμπία από τις αγριελιές στην πεδιάδα του Αλφειού. Το ιερό δένδρο της Αθηνάς βρίσκονταν κοντά στο Ερεχθείο και είχε σχέση με τη νίκη αυτής κατά την μετά του Ποσειδώνα γνωστή φιλονικία περί της ονομασίας της πόλης.

Παράσταση τέτοιων στεφάνων φέρει ο θρόνος του αγωνοθέτη στο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα. Πάνω σε τραπέζι είναι εκτεθειμένα τα στεφάνια με τον παναθηναϊκό αμφορέα (έπαθλα για τους νικητές των παναθηναϊκών αγώνων) κοντά στο τραπέζι εγείρεται ο κότινος, το ιερό δένδρο της Αθηνάς.

Ο κότινος του Αλφειού ποταμού φύτρωνε μέσα στην Άλτη, στην θέση που ο Παυσανίας ονομάζει Πάνθειον, πίσω από το ναό του Διός και κοντά στο βωμό των Νυμφών. Ο κότινος αυτός συνδέεται με την ανάμνηση του Ηρακλή, όπου έφερε αυτόν από τις ομιχλώδεις πηγές της υπερβορείου ιστορίας και έπλεξε από τα κλαδιά του το στεφάνι του νικητή. Τον κότινο αυτό ονόμαζαν καλλιστέφανον ελαίαν, κατά την μαρτυρία του Αριστοτέλη και του Παυσανία.

Για κάθε ολυμπιάδα κόβονταν από την καλλιστέφανο ελαία ισάριθμα προς τον αριθμό των αγωνισμάτων κλαδιά με χρυσό δρεπάνι από παιδί (αμφιθαλείς παις), του οποίου και οι δύο γονείς θα έπρεπε να ήταν στην ζωή.

Κότινο έφερε στο κεφάλι του και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, που κατασκευάστηκε από τον Φειδία, όπως φαίνεται και στα νομίσματα της Ήλιδας των χρόνων του αυτοκράτορα Ανδριανού.