Πόσο έχει μεταβληθεί ο πληθυσμός της Γης κατά τη διάρκεια της ιστορίας

  Πώς από ένα εκατομμύριο Homo Sapiens φτάσαμε στους 8 δισεκατομμύρια ανθρώπους πάνω στον πλανήτη;

Σήμερα είναι κάπως δύσκολο να φανταστούμε έναν πλανήτη με συνολικό πληθυσμό όσο μια πόλη μεσαίου μεγέθους, ωστόσο και για εκείνους τους ανθρώπους ήταν ιδιαίτερα δύσκολο το να οραματιστούν μια γη που θα είναι παντού χτισμένη.

Πιθανότατα δε, θα ήταν τρομακτικό για όλους αυτούς που έζησαν τους προηγούμενους αιώνες να σκεφτούν μια κοινωνία σαν τη σημερινή. Πώς ήταν λοιπόν ο κόσμος μας όσο η ανθρώπινη κοινωνία εξελισσόταν και μεγάλωνε;

Η αύξηση του πληθυσμού υπήρξε κατά κύριο λόγο μια μακρά και σταθερή διαδικασία. Αλλά ενώ χρειάστηκε το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας για να φτάσει ο πληθυσμός το 1 δισεκατομμύριο, χρειάστηκαν λίγα μόνο περισσότερα από 200 επιπλέον χρόνια για να φτάσει τα 8 δισεκατομμύρια.

Εξαιτίας αυτής της ταχείας αύξησης, το πρόσωπο του πλανήτη μας και η επιρροή που είχαμε σε αυτόν μεταβλήθηκαν μαζικά τους τελευταίους αιώνες. Το πού θα οδηγήσουν όλα αυτά είναι ένα ανοιχτό ερώτημα. Αλλά ένα πράγμα είναι βέβαιο: Οι άνθρωποι ζουν σήμερα περισσότερο από ποτέ και, όπως δείχνουν τα πράγματα, ο πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται. Ακολουθεί μια σύνοψη του παγκόσμιου πληθυσμού σε όλη την ιστορία, από την προϊστορική εποχή έως σήμερα.

Προϊστορικοί χρόνοι

AP Photo/JMartin Meissner

Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι περίπου 55.000 πρώτοι άνθρωποι περπάτησαν στη Γη πριν από περίπου 1,2 εκατομμύρια χρόνια. Μέχρι το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, δηλαδή πριν από περίπου 20.000 χρόνια, ο πληθυσμός είχε αυξηθεί κοντά στο 1 εκατομμύριο μέλη των Homo sapiens.

Κατά τα επόμενα 15.000 χρόνια, καθώς οι ανθρώπινες κοινωνίες βελτιώνονταν, ο πληθυσμός αυξανόταν ταχύτερα. Μέχρι το 5000 π.Χ., ο παγκόσμιος πληθυσμός ήταν τουλάχιστον 5 εκατομμύρια, ενώ ορισμένες εκτιμήσεις φτάνουν τα 20 εκατομμύρια.

Αλλά ακόμη και αυτός ο υψηλότερος αριθμός είναι μικρότερος από τον σημερινό πληθυσμό πόλεων όπως το Σάο Πάολο, η Σαγκάη και το Τόκιο.

Αρχαιότητα

Η κλασική αρχαιότητα ξεκίνησε τον όγδοο αιώνα π.Χ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο παγκόσμιος πληθυσμός υπολογίζεται σε 50 έως 100 εκατομμύρια. Μέχρι το 1 μ.Χ., ο εκτιμώμενος πληθυσμός ήταν τουλάχιστον 170 εκατομμύρια.

Ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του πληθυσμού σύντομα ελέγχθηκε από τη Ρώμη. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έφτασε στο απόγειό της το 117 μ.Χ., περιλαμβάνοντας όλη τη γη από τη Δυτική Ευρώπη έως τη Μέση Ανατολή, με συνολικό πληθυσμό μεταξύ 50 και 90 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Μεσαίωνας

Ο Μεσαίωνας διήρκεσε από το 500 μ.Χ. έως το 1500 μ.Χ. περίπου, από την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έως την έναρξη της εποχής της Αναγέννησης στην Ευρώπη. Η μεγαλύτερη ανάπτυξη σημειώθηκε στην Ευρώπη, όταν οι εξελίξεις στη γεωργία, η άνοδος των πόλεων και η μείωση των εισβολών βοήθησαν τον πληθυσμό να διογκωθεί από 35 σε 80 εκατομμύρια μεταξύ του 1000 μ.Χ. και του 1347 μ.Χ. Στη συνέχεια επήλθε η καταστροφή.

Μεταξύ 1347 και 1351, ο «Μαύρος Θάνατος» (βουβωνική πανώλη) κατέστρεψε την ήπειρο, σκοτώνοντας περίπου 20 εκατομμύρια ανθρώπους – τουλάχιστον το 30% του συνολικού πληθυσμού της Ευρώπης. Χρειάστηκε να περάσει ο 16ος αιώνας για να φτάσει ο πληθυσμός της Δυτικής Ευρώπης και πάλι στα επίπεδα πριν από το 1347.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο παγκόσμιος πληθυσμός κατά τη μεσαιωνική περίοδο εκτιμάται ότι ήταν τουλάχιστον 190 εκατομμύρια το 500 μ.Χ., ενώ το 1500 μ.Χ. έφτασε τα 425 εκατομμύρια. Μία από τις μεγαλύτερες πτώσεις στον παγκόσμιο πληθυσμό εκτός Ευρώπης προκλήθηκε από την εισβολή των Μογγόλων στην Κίνα. Ξεκινώντας στις αρχές του 13ου αιώνα υπό τις διαταγές του Τζένγκις Χαν, ο πόλεμος οδήγησε στο θάνατο δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.

Εποχή της Αναγέννησης

Η περίοδος της Αναγέννησης στην Ευρώπη διήρκεσε από τον 15ο αιώνα έως τις αρχές του 17ου αιώνα και μπορεί να θεωρηθεί ως η μετάβαση από τον Μεσαίωνα στη νεωτερικότητα στη Δύση.

Στην εποχή αυτή σημειώθηκε δημογραφική μεταβολή, καθώς οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αποίκισαν μεγάλο μέρος της Αμερικής. Ιδρύθηκαν εμπορικοί δρόμοι και αποικίες και τα έθνη άρχισαν να ασχολούνται με την οικοδόμηση αυτοκρατοριών. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε από περίπου 350 εκατομμύρια το 1400 σε περίπου 545 εκατομμύρια το 1600, μία σημαντική αύξηση, αλλά τίποτα μπροστά σε αυτό που θα ακολουθούσε.

Η βιομηχανική επανάσταση

Ishan See From The Sky / Unsplash

Η Βιομηχανική Επανάσταση άλλαξε σχεδόν κάθε πτυχή της ανθρώπινης κοινωνίας. Προηγουμένως, τα ποσοστά γεννήσεων και θανάτων ήταν και τα δύο πολύ υψηλά, διατηρώντας τον παγκόσμιο ανθρώπινο πληθυσμό συγκριτικά σταθερό. Αλλά όταν ξεκίνησε η Βιομηχανική Επανάσταση γύρω στο 1760, οι βελτιώσεις στην τεχνολογία, τη γεωργία, την ιατρική και την υγιεινή επέφεραν μια μαζική αύξηση του πληθυσμού.

Στη Δυτική Ευρώπη, με τους ανθρώπους να ζουν περισσότερο και τη βρεφική θνησιμότητα να μειώνεται, ο πληθυσμός διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα από περίπου 100 εκατομμύρια σε σχεδόν 200 εκατομμύρια, και διπλασιάστηκε ξανά τον 19ο αιώνα σε περίπου 400 εκατομμύρια. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 1804 επιτεύχθηκε ένα πληθυσμιακό ορόσημο, όταν ο αριθμός των ανθρώπων στη Γη έφτασε για πρώτη φορά το 1 δισεκατομμύριο.

Και σήμερα;

Χρειάστηκαν πολλές χιλιάδες χρόνια για να φτάσει ο ανθρώπινος πληθυσμός το 1 δισεκατομμύριο. Αλλά μόλις επιτεύχθηκε αυτός ο αριθμός, ο ρυθμός αύξησης έγινε ασύλληπτος και παράλληλα, πηγή ανησυχίας λόγω του πιθανού υπερπληθυσμού του πλανήτη μας.

Μέχρι το 1950, ο παγκόσμιος πληθυσμός εκτιμάται ότι έφτασε τα 2,5 δισεκατομμύρια. Σήμερα, ο αριθμός των ανθρώπων ανέρχεται στα 8 δισεκατομμύρια και αυξάνεται κατά περισσότερους από 200.000 ανθρώπους κάθε μέρα.

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί κατά σχεδόν 2 δισεκατομμύρια τα επόμενα 30 χρόνια, και θα μπορούσε να κορυφωθεί σε περίπου 10,4 δισεκατομμύρια στα μέσα της δεκαετίας του 2080.

oneman.gr