6χρονο παιδί Νεάντερταλ με σύνδρομο Down βρέθηκε στην Μαύρη Σπηλιά, η οποία κατοικήθηκε από ανθρώπους πριν από 299.000 χρόνια

Αυξημένη η φροντίδα ατόμων με αναπηρία, μεταξύ των Νεάντερταλ

Του Γιώργου Λεκάκη

Η φυσική περιοχή της Μαύρης Σπηλιάς / La Cova Negra(*) ευρίσκεται στον 38ο παράλληλο [38,965046°N 0,496271°W], στον Δήμο Σάτιβας[1], της επαρχίας της Βαλένθιας στην ανατολική Ισπανία.  Είναι και ένας σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος, κοντά στην πόλη Σάτιβα, με ευρήματα που δείχνουν κατοίκηση από Νεάντερταλ.

Το σπήλαιο ευρίσκεται σε μια κοιλάδα, δίπλα στον ποταμό Albaida.

Οι Νεάντερταλ που κατοίκησαν την περιοχή ήταν μανιώδεις πουλοφάγοι. Ευρέθηκαν 247 υπολείμματα 18 διαφορετικών ειδών πουλιών, και δη περιστέρια και κοράκια βόμες (γένος Pyrrhocorax της οικογένειας Corvidae: κόκκινη βόμη - Pyrrhocorax pyrrhocorax και αλπική ή κίτρινη βόμη - Pyrrhocorax graculus - κοινώς τσούφα). Η κατανάλωση πουλιών στην Cova Negra[2], αποδεικνύουν ότι το βορειοδυτικό τμήμα της Μεσογείου είχε ευρεία εκμετάλλευση του «μικρού, γρήγορου θηράματος».

Το 2013, βρέθηκε ένα θραύσμα από ένα βρεγματικό οστό ενηλίκου, ένα κρανιακό θραύσμα από ένα παιδί και ένας προγόμφιος ενός παιδιού. Μέχρι εκείνην την εποχή, το σπήλαιο είχε 25 λείψανα Νεάντερταλ (7 άτομα συνολικώς), συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών (ένας έφηβος, 4 παιδιά). Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2019 παρείχε την πρώτη χρονολόγηση ESR / U-Th για την τοποθεσία Cova Negra και δείχνει ότι οι Νεάντερταλ κατέλαβαν αυτήν την τοποθεσία κατά την διάρκεια του MIS 8 - 6, δηλ. μεταξύ 273.000 ± 26.000 και 146.000 ± 34.000 χρόνια πριν – άρα από τα αρχαιότερα στοιχεία της ύπαρξης Νεάντερταλ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η ανθρώπινη κατοίκηση έλαβε χώρα στο τέλος του Μέσου Πλειστόκαινου, και ως εκ τούτου είναι αρχαιοτέρα από ό,τι προτάθηκε σε προηγούμενες χρονολογήσεις με θερμοφωταύγεια που ελήφθησαν σε ιζήματα.

Η φροντίδα των ατόμων με αναπηρία, μεταξύ των Νεάντερταλ, είναι γνωστή εδώ και πολύ καιρό, και υπάρχει μια συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς. Μερικοί συγγραφείς πιστεύουν ότι η φροντίδα έλαβε χώρα μεταξύ ατόμων ικανών να ανταποδώσουν την φροντίδα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι η φροντίδα προήλθε από ένα αίσθημα συμπόνοιας, που σχετίζεται με άλλες εξαιρετικά «προσαρμοστικές προκοινωνικές συμπεριφορές». Η μελέτη παιδιών με σοβαρές παθολογίες είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, διότι τα παιδιά έχουν πολύ περιορισμένη δυνατότητα να ανταποδώσουν την βοήθεια. Σε νέα επιστημονική μελέτη παρουσιάσθηκε η περίπτωση ενός παιδιού Νεάντερταλ, που έπασχε από μια συγγενή παθολογία του εσωτερικού αυτιού, πιθανώς εξουθενωτική, και σχετίζεται με το σύνδρομο Down. Αυτό το παιδί θα χρειαζόταν φροντίδα για τουλάχιστον 6 χρόνια! Και πιθανότατα θα χρειαζόταν και άλλα μέλη της κοινότητος να βοηθήσουν την μητέρα στην φροντίδα του.

Σαρώσεις υψηλής ανάλυσης μικροσκοπικών οστών του εσωτερικού ενός αυτιού απεκάλυψαν ανωμαλίες, που υποδηλώνουν ότι ανήκαν σε ένα 6χρονο παιδί Νεάντερταλ, που γεννήθηκε με σύνδρομο Down. Το σύνδρομο Down προκαλείται από ένα επί πλέον αντίγραφο του χρωμοσώματος 21 και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας, αναπτυξιακές καθυστερήσεις και απώλεια ακοής. Η παλαιοανθρωπολόγος Mercedes Conde-Valverde (του Πανεπιστημίου του Alcalá) και οι συνεργάτες της πιστεύουν ότι μια τέτοια κατάσταση θα απαιτούσε μεγάλη προσοχή, που περιελάμβανε περίπλοκο σχεδιασμό και σκέψη, για να επιβιώσει το παιδί μέχρι την ηλικία των έξι ετών. «Είναι σημαντικό, γιατί μέχρι στιγμής στην συζήτηση για την φροντίδα στην κοινότητα των Νεάντερταλ, έχουμε μόνο ενήλικα άτομα», εξήγησε. Οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν να ανακτήσουν DNA από τα λείψανα για να επιβεβαιώσουν την διάγνωση.

(*) Η τοποθεσία  και το σπήλαιο περιγράφηκε για πρώτη φορά ότι περιέχει απολιθώματα το 1872 από τον Juan Vilanova y Piera και «ανακαλύφθηκε» από τον ιερέα G. Viñes το 1933.

Μια έκταση 57 εκταρίων, γύρω από το σπήλαιο, ανακηρύχθηκε Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

ΠΗΓΗ: M. Conde-Valverde « The child who lived: Down syndrome among Neanderthals?», Science Advances, Vol 10, Issue 26, DOI: 10.1126/sciadv.adn9310, 26 26.6.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.6.2024.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Xàtiva / Játiva < λατ. Saitabi / Saetabis, ιβηρ. Saiti > αραβ. Satiba > βαλενθ. Xàtiva.​

Το 1707 ο Φίλιππος Ε΄ άλλαξε το όνομα της πόλεως σε… Άγιος Φίλιππος / Σαν Φελίππε!

Βρίσκεται στον 38ο παράλληλο [38°59′25″N 0°31′16″W].

[2] και σε άλλα σπήλαια [αρχ. ελλ. κωFος > Cave, Cueva, κάβα, κλπ.] όπως τα de Bolomor, Gorham's και το Ibex.

arxeion-politismou.gr