Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν κατασκευάσει «ράμπες αναπηρίας» σε ναούς σύμφωνα με μια μελέτη

Ορισμένες από αυτές τις ράμπες χρονολογούνται πριν από τον τέταρτο αιώνα π.Χ., και πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν και από άλλα άτομα με περιορισμένη κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, εγκύων και πολύ νέων, δήλωσε η ερευνητής της μελέτης Debby Sneed, λέκτορας κλασικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.

"Φαίνεται σαφές ότι η πιο λογική εξήγηση για [αυτές] τις ράμπες είναι ότι προορίζονταν να βοηθήσουν τους επισκέπτες με κινητικά προβλήματα, ώστε να έχουν πρόσβαση στους ναούς", δήλωσε ο Sneed. "Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, πραγματικά: Οι Έλληνες έχτισαν αυτούς τους χώρους έτσι ώστε ο επισκέπτης στόχος τους να μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτούς."

Μέχρι τώρα, οι αρχαιολόγοι είχαν παραμελήσει σε μεγάλο βαθμό να μελετήσουν τις ράμπες στην αρχαία Ελλάδα, είπε η Sneed. Νέα έρευνά έδειξε ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες αναγνωρίζονταν και φρόντιζαν, στην αρχαία Ελλάδα.

Για παράδειγμα, τον τέταρτο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα, "η πόλη παρείχε τακτική πληρωμή διατροφής για ενήλικες άνδρες πολίτες που ήταν ανάπηροι και δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους λόγω της αναπηρίας τους", δήλωσε η Sneed. "Γνωρίζουμε για αυτήν την πληρωμή κυρίως επειδή έχουμε μια ομιλία, από έναν άντρα που λέει ότι περπατά με τη βοήθεια δύο δεκανικιών." Αυτός ο άντρας είχε κατηγορηθεί για απάτη πρόνοιας, οπότε "υπερασπίστηκε τόσο την αναπηρία του όσο και την αδυναμία του να υποστηρίξει τον εαυτό του εξαιτίας αυτού", δήλωσε η Sneed.

Παρά αυτές τις πληρωμές, "Θέλω να είμαι σαφής ότι ο αρχαίος ελληνικός κόσμος δεν ήταν κάποια προοδευτική ουτοπία, αλλά βλέπουμε μερικές ενδιαφέρουσες λύσεις", σημείωσε η Sneed.

Στο πλαίσιο της έρευνάς της, η Sneed εξέτασε τα αρχαία ελληνικά ιερά, τα οποία ήταν προορισμοί για ανθρώπους που αναζητούσαν θεραπείες τόσο για μόνιμες όσο και για προσωρινές καταστάσεις υγείας, όπως προβλήματα όρασης, προβλήματα σύλληψης, ζητήματα εγκυμοσύνης, κακόβουλες δηλητηριάσεις, τραυματισμοί στα πόδια και στα χέρια και αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδιά (ένας άντρας, για παράδειγμα, έφερε το μη λεκτικό παιδί του σε ένα θεραπευτικό καταφύγιο αναζητώντας μια θεραπεία, είπε η Sneed). Τότε, συνειδητοποίησε ότι πολλά θεραπευτικά ιερά είχαν ένα κοινό κοινό: ράμπες.

"Ήμουν εξοικειωμένη με τις ράμπες, αλλά τα περισσότερα θρησκευτικά ιερά έχουν μόνο μία ράμπα, ίσως δύο", είπε. «Όταν κοίταξα το πιο σημαντικό θεραπευτικό ιερό στην Ελλάδα, το Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, διαπίστωσα ότι υπήρχαν τουλάχιστον 11 μόνιμες πέτρινες ράμπες που παρείχαν πρόσβαση σε εννέα διαφορετικές κατασκευές», όταν ξεκίνησαν οι ανακαινίσεις του κτηρίου το 370 π.Χ.

Η εγκατάσταση ράμπας απαιτούσε επιπλέον χρήματα, πόρους και χώρο, οπότε πιθανότατα κατασκευάστηκαν για να εξυπηρετήσουν έναν πολύ αναγκαίο σκοπό, είπε.

Ράμπες πολλαπλών χρήσεων;

Προηγουμένως, οι μελετητές τείνουν να αποδίδουν ράμπες που βρέθηκαν στην αρχαία Ελλάδα ως αγωγό για ζώα θυσίας, τελετές αφιέρωσης στους θεούς που αφορούσαν βαριά αντικείμενα ή κατασκευή. "[Αλλά] αυτές οι εξηγήσεις δεν είναι ικανοποιητικές", είπε η Sneed. "Πρώτα απ 'όλα, τα ζώα θυσίας σπάνια πήγαιναν σε ναούς: Σφαγιάζονταν σε ράμπα έξω από το ναό και δεν είχαν κανένα λόγο να οδηγηθούν μέσα."

Δεύτερον, οι ναοί είχαν αφιερώσεις στους θεούς, αλλά τα κτίρια των οποίων οι αφιερώσεις αφορούσαν βαριά υλικά (που ονομάζονται θησαυροί) δεν είχαν ποτέ ράμπες, οπότε οι ράμπες δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό, είπε η Sneed. Τέλος, οι Έλληνες χρησιμοποίησαν γερανούς και άλλα ανυψωτικά κατά την κατασκευή, όχι ράμπες.

"Έτσι, δεδομένου ότι αυτές οι παραδοσιακές εξηγήσεις δεν λειτουργούν πραγματικά και οι ράμπες εμφανίζονται πολύ πιο συχνά σε περιβάλλοντα όπου γνωρίζουμε ότι υπήρχαν πολλά άτομα με αναπηρία, η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι οι ράμπες κατασκευάστηκαν για τις ανάγκες των ατόμων με ειδικές ανάγκες", είπε η Sneed. Τούτου λεχθέντος, είναι πιθανό αυτές οι ράμπες να εξυπηρετούν πολλαπλούς σκοπούς, είπε, όπως οι σημερινές ράμπες που χρησιμοποιούνται από άτομα σε αναπηρικά αμαξίδια, ταξιδιώτες με βαλίτσες, ποδηλάτες και γονείς που ωθούν τα καροτσάκια.

Το επιχείρημα της μελέτης είναι συναρπαστικό, δήλωσε ο Mark Wilson Jones, καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Bath στην Αγγλία, και συγγραφέας του "Origins of Classical Architecture: Temple, Order, and Gifts to the Gods in Ancient Greece" (Yale University Press, 2014), ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.

"Αν και μπορεί να υπάρχουν κάποιες άλλες χρήσεις για τις ράμπες, το σημείο του άρθρου είναι πολύ καλό ειδικά όσον αφορά τα ιερά θεραπείας", δήλωσε ο Wilson Jones στο Live Science.

Ωστόσο, ενώ οι ράμπες ήταν δημοφιλείς στα θεραπευτικά ιερά, ήταν ακόμη σχετικά σπάνιες στην αρχαία Ελλάδα. Μια έρευνα για ναούς δωρικών στηλών βρήκε ράμπες σε λιγότερους από 20 ναούς. Από αυτούς, οι περισσότεροι ναοί έχουν μόνο μία ράμπα που οδηγεί στο κεντρικό κτίριο, γεγονός που καθιστά τις 11 ράμπες στο θεραπευτικό Ιερό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο μοναδικό.

Δεδομένων αυτών των μικρών αριθμών, "θα ήταν απαραίτητο να έχουμε μια μεγαλύτερη ομάδα δειγμάτων για να έχουμε κάποια στατιστική βάση στα ευρήματα", ότι τα θεραπευτικά ιερά τείνουν να έχουν ράμπες που πιθανότατα κατασκευάστηκαν για άτομα με ειδικές ανάγκες, δήλωσε ο Wilson Jones.

Η Sneed σημείωσε ότι η έρευνά της δείχνει πόσο σημαντικό είναι να συμπεριλάβει μια ποικιλία επιστημόνων. Ίσως ένας λόγος για τον οποίο οι ράμπες στην αρχαία Ελλάδα δεν είχαν αξιολογηθεί ποτέ για την εξυπηρέτηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες είναι επειδή "πολλοί αρχαιολόγοι δεν έχουν σωματική αναπηρία (ή δεν ταυτίζονται ως σωματικά άτομα με ειδικές ανάγκες), οπότε δεν σκέφτονται τακτικά για θέματα πρόσβασης στο μάθημα της καθημερινής τους ζωής », είπε.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity.

Live Science.