Τα κατάλοιπα του αρχαίου κτηρίου που ανασκάπτεται βόρεια της οδού Αδριανού ανήκουν πιθανότατα στην Ποικίλη Στοά[1].
Το κτήριο προσείλκυε τεράστια πλήθη και αποτέλεσε χώρο περιπάτου και συναντήσεων.
Ο φιλόσοφος Ζήνων και οι μαθητές του (γύρω στο 300 π.Χ.) προτιμούσαν την στοά, ως τόπο διδασκαλίας και γι' αυτό έμειναν γνωστοί ως «στωικοί».
Βόρεια της στοάς ανασκάφηκε ένα εμπορικό κτήριο του 420 π.Χ. περίπου. Τα καταστήματα που στέγαζε παρέμειναν σε χρήση, με μετατροπές, έως τον 5ο αιώνα μ.Χ., ενώ μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ. είχαν εγκαταλειφθεί τελείως. Τα κατάλοιπά τους καλύφθηκαν από οικίες και καταστήματα, που οικοδομήθηκαν μεταξύ του 10ου και του 12ου αιώνα μ.Χ.
Η περιοχή αποτελεί το βόρειο όριο της αρχαίας Αγοράς της Αθήνας.
Οι ανασκαφές της αρχαίας Αγοράς πραγματοποιούνται από το 1931 από την Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών (Υπουργείο Πολιτισμού). Η έρευνα υποστηρίζεται οικονομικά κυρίως από ιδιωτικούς φορείς της Αμερικής και ιδιαίτερα από το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών Packard.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.5.2023.
Πεισιάνακτος ή Ποικίλη Στοά (475-450 π.Χ.)
Πρόκειται για το ευρύτερα γνωστό κτήριο της Αγοράς, της περιόδου του Κίμωνος, και ένα από τα πιο φημισμένα κοσμικά οικοδομήματα της αρχαίας Αθήνας, που ξεχωρίζει τόσο για την επιμελημένη του σχεδίαση και δόμηση όσο και για την πολυτέλειά του. Χρονολογείται στο διάστημα 475 - 450 π.Χ. Η στοά ονομάστηκε αρχικά «Στοά Πεισιάνακτος» από τον (πιθανό) γυναικάδελφο του Κίμωνος Πεισιάνακτα, ο οποίος ήταν υπέυθυνος για την χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου κατά μήκος της βόρειας πλευράς του τετραγώνου της Αγοράς. Σύμφωνα με τον Παυσανία, βρισκόταν στην συμβολή της Οδού Παναθηναίων με έναν δρόμο που ερχόταν από τα βόρεια και κατέληγε στην Αγορά μέσω μιας πύλης, στολισμένης με τρόπαιο νίκης των Αθηναίων (του 303 π.Χ. περίπου), στο οποίο ενδέχεται να ανήκουν δύο βάσεις που έχουν αποκαλυφθεί στο σημείο αυτό. Πρόκειται για ευρύχωρη στοά δωρικού ρυθμού, κατασκευασμένη από ασβεστόλιθο, ψαμμίτη (αμμόπετρα) και μάρμαρο, με πρόσοψη προς νότον και εσωτερική ιωνική κιονοστοιχία, που αποτελεί την παρθενική εμφάνιση ιωνικών υποστηλωμάτων σε δωρικό κτίσμα.
Σύντομα μετά την ανέγερσή της, στην δεκαετία 470 - 460 π.Χ., οι εσωτερικοί της τοίχοι κοσμήθηκαν με μία σειρά από ζωγραφικές παραστάσεις, με αποτέλεσμα από τον 4ο αι. και εξής να γίνει γνωστή με την οικεία στους αρχαίους συγγραφείς επωνυμία «Ποικίλη» (= ζωγραφισμένη, πολύχρωμη), την οποία μνημονεύουν ως επίσημη ονομασία της και οι σωζόμενες επιγραφές. Απ’ ό,τι φαίνεται οι ζωγραφικές παραστάσεις ήταν καμωμένες επάνω σε μεγάλους ξύλινους πίνακες («σανίδες») από εξέχοντες ζωγράφους της εποχής, όπως οι Πολύγνωτος, Μίκων και Πάναινος, και απεικόνιζαν σκηνές από τα μυθικά και ιστορικά στρατιωτικά κατορθώματα των Αθηναίων:
- «Ιλίου Πέρσις» (= Άλωση της Τροίας),
- Αμαζονομαχία,
- μάχη της Οινόης και – την εξοχώτερη όλων –
- μάχη του Μαραθώνος.
Επί πλέον, η στοά στέγαζε και άλλα, απτά ενθύμια των αθηναϊκών θριάμβων, λόγου χάρη τις χάλκινες ασπίδες που Αθηναίοι επήραν ως λάφυρα από τους Λακεδαιμονίους που αιχμαλώτισαν στην νήσο Σφακτηρία το 425 / 424 π.Χ.
Πέραν αυτών, η Ποικίλη Στοά ήταν πολυσύχναστη και συνδεδεμένη με σημαντικά ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα, επιτελώντας πληθώρα λειτουργιών. Η ποιότητα, το μέγεθος και η επίκαιρη θέση του κτηρίου πρέπει να είχαν εξ αρχής ιδιαίτερη σημασία για την ευρύτατη χρήση του. Σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες στοές της Αγοράς, δεν φαίνεται να προοριζόταν για την εξυπηρέτηση κάποιου συγκεκριμένου σκοπού είτε μιας ορισμένης ομάδας αξιωματούχων / κρατικών υπαλλήλων παρά μόνον περιστασιακά και όταν συνέτρεχε λόγος· μάλλον κτίστηκε για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πλήθους των πολιτών εν γένει, παρέχοντας προστασία από τα καιρικά φαινόμενα και ταυτόχρονα έναν ευχάριστο χώρο για συναντήσεις και διάλογο μόλις έξω από τα όρια της Αγοράς. Η μεγάλη εισροή ατόμων στον χώρο της στοάς ίσως να στάθηκε η αφορμή για την έκθεση των ζωγραφικών έργων και των λοιπών κειμηλίων, τα οποία, πέρα από την τέρψη που προσέφεραν στους επισκέπτες, προφανώς αποσκοπούσαν και στην διοχέτευση πολιτικών μηνυμάτων στον λαό. Εκεί, όπως παραδίδουν οι πηγές, οι Τριάκοντα Τύραννοι επέβαλαν τις θανατικές ποινές 1.500 περίπου πολιτών στο μικρό διάστημα της εξουσίας τους (404 - 403 π.Χ.) και το ίδιο μέρος επέλεξε για την διδασκαλία του ο φιλόσοφος Ζήνων, του οποίου οι οπαδοί αποκλήθηκαν γι’ αυτό Στωικοί. Τέλος, η περιοχή πίσω από την στοά, όπου υπήρχαν τα σπίτια πλουσίων πολιτών, αποτελούσε, σύμφωνα με τις παραδιδόμενες μαρτυρίες, τον ευσεβή πόθο κάθε Αθηναίου για την απόκτηση κατοικίας.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ της ΠΟΛΗΣ των ΑΘΗΝΩΝ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Η ονομασία «Ποικίλη» οφείλεται στους πίνακες ζωγραφικής που την κοσμούσαν, τους οποίους είχαν φιλοτεχνήσει οι πιο γνωστοί καλλιτέχνες της κλασσικής Ελλάδας: ο Πολύγνωτος (ο Θάσιος), ο Μίκων (ο Αθηναίος)[*] και ο Πάναινος[**]. Ο περιηγητής Παυσανίας, που είδε την στοά γύρω στο 150 μ.Χ., αναφέρει ότι οι πίνακες αναπαριστούσαν μυθικούς και ιστορικούς πολεμικούς θριάμβους της Αθήνας. Λίγο πριν το 400 μ.Χ. οι πίνακες αφαιρέθηκαν από έναν Ρωμαίο ανθύπατο.
Στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική, στοά ονομάζεται κάθε επίμηκες κτήριο με κιονοστοιχία στη μια μακρά πλευρά. Η κατασκευή της Ποικίλης Στοάς χρονολογείται στο 475 - 465 π.Χ. Η πρόσοψή της ήταν δωρικού ρυθμού, ενώ εσωτερικά τη διέτρεχε ιωνική κιονοστοιχία.
[*] Διακόσμησε την Ποικίλη Στοά Αθηνών με ζωγραφικές απεικονίσεις της Μάχης του Μαραθώνος και άλλες μαχες. Εζωγράφισε και το Ανάκειον Ιερόν, κοντά στην Ακρόπολι Αθηνών. Θυγατέρα ήταν η επίσης ζωγράφος Τιμαρέτη.
[**] Αδελφός του Φειδία. Εκτός από την διακόσμηση της Ποικίλης Στοάς, όπου μαζί και με τον Μίκωνα και συνδημιούργησαν την επική ζωγραφιά της Μάχης του Μαραθώνος, φιλοτέχνησε επίσης την Μάχη των Αθηναίων προς Λακεδαιμονίους στην Οινόη του Άργους και την Αμαζονομαχία. Υστερα από τον Φειδία πήγε στην Ολυμπία και έγινε συνεργολάβος στην κατασκευή του αγάλματος του Διός.
arxeion-politismou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου