Πριν 26.000 χρόνια κατοίκησαν άνθρωποι στην ΛΙΜΝΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ...

  

Το Αρχαιολογικό και Ανθρωπολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Cambridge, που εργαζόταν υπό τον κ. E. Higgs, ανακάλυψε πρόσφατα ένα μυκηναϊκό μαχαιρίδιο στους πρόποδες του όρους Καστρίτσα Ιωαννίνων, λίγα μέτρα δυτικά από το στόμιο του παλαιολιθικού σπηλαίου. Δεν ήταν μεγάλη έκπληξη: γιατί, τα τελευταία 15 χρόνια, περίπου 10 χάλκινα ξίφη και μαχαιριδια Μυκηναϊκής προέλευσης έχουν βρεθεί στην Ήπειρο.

Από την άλλη πλευρά, η ανακάλυψη του ίδιου του παλαιολιθικού σπηλαίου στους δυτικούς πρόποδες του όρους Καστρίτσα και τα ευρήματα που προέκυψαν από την ανασκαφή του ήταν τόσο απροσδόκητα όσο και σημαντικά. 

Ελπίζεται ότι οι συνεχείς ανασκαφές του σπηλαίου με τις βαθειές αποθέσεις και την σαφή διαστρωμάτωση θα ρίξουν φως σε ορισμένα από τα προβλήματα που συνδέονται με τον Homo Sapiens: την καταγωγή του, τον χρόνο εμφάνισής του στην Ευρώπη, την σχέση του με άλλες ομάδες στην Ήπειρο - και εκτός αυτής - τον πολιτισμό που εξέλιξε και τις οικολογικές συνθήκες στις οποίες έζησε στην τελευταία φάση της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων (Würm III).

Μια νέα και εκτενέστερη ανασκαφή του προϊστορικού οικισμού βόρεια του χωριού Καστρίτσα, στους ανατολικούς πρόποδες του βουνού, θα είχε επίσης ενδιαφέρον, γιατί θα ολοκλήρωνε τον κύκλο της έρευνας της προϊστορίας της περιοχής και πιθανότατα θα έριχνε φως στη μεσολιθική κατοίκηση, για τα οποία λίγα είναι ακόμη γνωστά στην Ελλάδα.

ΠΗΓΗ: Δάκαρης Σ. Ι. "A Mycenaean IIIB Dagger from the Palaeolithic Site of Kastritsa in Epirus, Greece", στα Πρακτικά της Εταιρείας Προϊστορίας / Proceedings of the Prehistoric Society, vol. 33, σελ. 30 - 36, τόμος 33, DOI: https://doi.org/10.1017/S0079497X0001402X, cambridge, Φεβρ. 1968. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.2.2018.

Ο λόφος της Καστρίτσας, στα νότια της λίμνης Παμβώτιδας αποτελεί ένα παλίμψηστο χρήσεων από την Παλαιολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Στην δυτική πλευρά του εντοπίζεται σπήλαιο, το οποίο αποτελούσε ορμητήριο και θερινό καταυλισμό των παλαιολιθικών κυνηγών μεταξύ 24000 – 11000 π.Χ. 

Ευρήματα από τους πρόποδες του λόφου, κοντά στην λίμνη και σε σπήλαιο, μαρτυρούν την ανάπτυξη γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, κατά την Πρώιμη – Μέση Νεολιθική Εποχή (5500 – 3200 π.Χ). Λείψανα ατείχιστου οικισμού και κιβωτιόσχημων τάφων μαρτυρεί την κατοίκηση των παραλιμνίων εκτάσεων και κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, ενώ από τον 3ο αιώνα π.Χ. η κατοίκηση μεταφέρεται στην κορυφή του λόφου [σ.σ.: 757 μ.] με την ανέγερση οχυρωματικού περιβόλου. 

Σταδιακά, νέα κτήρια αναγείρονται στο εσωτερικό της ακρόπολης, η οποία για τρεις αιώνες παίζει σημαίνοντα ρόλο στο δίκτυο των μολοσσικών ακροπόλεων. Το 167 π.Χ. οι λεγεώνες του Αιμιλίου Παύλου πολιορκούν στενά την ακρόπολη αλλά παρά τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων της, η πόλη παραδίδεται στους Ρωμαίους κατακτητές. 

Μετά την καταστροφή τα τείχη επισκευάζονται, τα κτίρια χρησιμοποιούνται ξανά και ο οχυρωμένος οικισμός της Καστρίτσας, συνεχίζει να επιβιώνει και να αναπτύσσεται μέχρι την Πρώιμη Βυζαντινή Περίοδο, οπότε και ο οικισμός φαίνεται πως εγκαταλείπεται. Τον 11ο – 12ο αι., σε πλάτωμα εντός του αρχαίου οχυρωματικού περιβόλου ιδρύεται η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, η οποία συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι και σήμερα. 

Κατά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο (1912-1913) ο λόφος της Καστρίτσας εντάσσεται στον τουρκικό τομέα άμυνας της πόλης των Ιωαννίνων και οχυρώνεται με την κατασκευή πολυβολείων, τσιμεντένιων χαρακωμάτων και εγκαταστάσεων στρατωνισμού.

Βουτηχτάρι στην Παμβώτιδα λίμνη των Ιωαννίνων.

Φωτ.: Ν. Μπούκα.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.